Soru:
Verilen orantılar doğrultusunda aşağıdaki işlemin sonucu kaçtır?
Orantılar:
İşlem:
Çözüm:
Adım 1: Orantıların Temelini Belirlemek
Tüm orantılar \frac{a}{b} = \frac{d}{c} = \frac{e}{f} = \frac{h}{g} = 2 olduğu için her bir harfin bir diğerine bağlı bir şekilde ifade edilebileceğini biliyoruz. Şimdi harfleri uygun şekilde yerine yazabiliriz:
- a = 2b,
- d = 2c,
- e = 2f,
- h = 2g.
Bu temel ilişkiler tüm işlem boyunca kullanılacaktır.
Adım 2: Verilen İşlemi Yazalım
Soruda verilen işlem şudur:
Bu ifadeyi sadeleştirmeye başlayalım.
Adım 3: Oranların Harflerle Yerine Yazılması
-
İlk kesirin pay ve paydasını düzenlersek:
- \frac{b}{d} = \frac{b}{2c} (çünkü d = 2c),
- (a)^2 = (2b)^2 = 4b^2.
Sonuç:
\frac{b}{d} \cdot (a)^2 = \frac{b}{2c} \cdot 4b^2 = \frac{4b^3}{2c} = \frac{2b^3}{c}. -
İlk kesirin paydasındaki diğer ifadeleri açalım:
- c^2 = c^2 (bu zaten sabit),
- f \cdot h = f \cdot 2g = 2fg (çünkü h = 2g).
Sonuç (ilk kesir sadeleşmiş hali):
\frac{\frac{b}{d} \cdot (a)^2}{c^2 \cdot f \cdot h} = \frac{\frac{2b^3}{c}}{c^2 \cdot 2fg} = \frac{2b^3}{c \cdot c^2 \cdot 2fg} = \frac{b^3}{c^3 \cdot fg}. -
İkinci kesir (bölme işlemi) \frac{g}{e}'yi düzenleyelim:
- g / e = g / 2f (çünkü e = 2f).
Adım 4: Bölme İşlemini Yapma
Sorudaki bölme işlemi:
Bu bölme işlemini çarpmaya çevirirsek:
Pay ve paydayı düzenleyelim:
- Pay: b^3 \cdot 2f,
- Payda: c^3 \cdot f \cdot g^2.
Sadelik yapılırsa:
Adım 5: Harflerin Yerine Yazılması
Son olarak, hatırlıyoruz ki tüm orantılar \frac{b}{c} = 2 ve \frac{g}{f} = 2 idi. Şimdi bu oranları kullanarak b = 2c ve g = 2f yerine yazalım:
- b^3 = (2c)^3 = 8c^3,
- g^2 = (2f)^2 = 4f^2.
Bu ifadeleri yerine koyarsak:
Pay ve paydayı sadeleştirirsek:
Sonuç:
İşlemin sonucu, f^2 ile sadeleştirildiğinde 4 bulunur.