Bu parçadan yola çıkarak, aşağıdaki ses olaylarından hangisinin örneği yoktur?
Cevap:
Metni detaylı bir şekilde analiz edersek:
Ses Olayları Analizi:
-
Ünsüz Benzeşmesi (A)
Türkçede sert ünsüzlerin yan yana geldiği durumlarda gerçekleşir. Örneğin: “üzerine” kelimesinde ‘n’ harfi 'benzeyen bir olay göstermiyor. -
Ünlü Daralması (B)
Genelde “-yor” ekiyle ünlü daralması görülür. Bu metinde daralmaya örnek bir kelime bulunmamaktadır. -
Ünsüz Değişimi (C)
Türkçede bazı kelimelerde ünsüz değişimi olur. Örnek: Metinde “bilgiyi” kelimesinde bu olay görülür. -
Ünlü Düşmesi (D)
İkilemeler ya da ek alırken ünlü düşmesi görülebilir. Örneğin: “oynamak istemediğinden” gibi kelimelerde ünlü düşmesi söz konusu değildir. -
Ünsüz Türemesi (E)
Türkçede ünsüz türemesi bazı eklerle ortaya çıkar. Metinde bu olayın örneği bulunmamaktadır.
Doğru Cevap: E) Ünsüz Türemesi
Bu parçanın içeriğinde ünsüz türemesi örneğine rastlanmamaktadır.
@username
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
Cevap: Metinde ünsüz benzeşmesi (A) örneği yer almamaktadır. Diğer ses olaylarının örneklerini metinde bulabiliyoruz:
• Ünsüz Değişimi (C): “çocuğun” sözcüğünde “çocuk + un” → “çocuğun” biçiminde k → ğ dönüşümü gözlenir.
• Ünlü Düşmesi (D): “oğluna” sözcüğünde “oğul + un + a” → “oğluna” biçiminde “u” düşmüştür.
• Ünlü Daralması (B): “yakınıyor” fiilinde “yakınmak + ıyor” → “yakınıyor” biçiminde “a” → “ı” daralması görülür.
• Ünsüz Türemesi (E): “rüyasında” sözcüğünde “rüya + s + ında” biçiminde araya giren s bir “ara ünsüz” (türeme ünsüz) görevi üstlenir.
Metin üzerinde ünsüz benzeşmesi (sessiz uyumu) örneği ise bulunmamaktadır. Ünsüz benzeşmesi; “arkadaş + dı” → “arkadaştı” veya “et + di” → “etti” gibi sonu sert ünsüzle biten bir sözcüğe gelen sesli başlayan ekin sertleşmesi biçiminde görülür; bu parçada böyle bir kullanıma rastlanmamıştır.
Özet Tablo
| Ses Olayı | Metindeki Örnek | Açıklama |
|---|---|---|
| Ünsüz Benzeşmesi | Yok | Sözcük kökü sert (p, ç, t, k, f, h, s, ş) ünsüzle bitip ek sertleşmesi şeklinde örneğe rastlanmamıştır. |
| Ünlü Daralması | “yakınıyor” (yakınmak + ıyor) | “a” → “ı” daralması: Yakınmak fiilinin geniş zaman-indirme ekini almasıyla gerçekleşir. |
| Ünsüz Değişimi | “çocuğun” (çocuk + un) | Sözcüğün sonunda yer alan sert “k” ünsüzü, ünlüyle başlayan ek (–un) geldiğinde “ğ” ye dönüşerek yumuşamaya uğrar. |
| Ünlü Düşmesi | “oğluna” (oğul + un + a) | “oğul” sözcüğünde ikinci hecedeki “u” düşerek “oğluna” şeklini alır. |
| Ünsüz Türemesi | “rüyasında” (rüya + s + ında) | Sözcüğe eklenirken “rüya” ile “-ında” arasında s ünsüzü türemiş, ara ses görevi görmüştür. |
Kısa Özet
Bu parçadaki sözcüklerde ünlü daralması, ünsüz değişimi, ünlü düşmesi ve ünsüz türemesi örnekleri görülürken ünsüz benzeşmesi örneğine rastlanmamaktadır. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı (A) Ünsüz benzeşmesidir.