Soru:
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz yumuşaması
C) Ünsüz türemesi
D) Ünlü düşmesi
E) Ünlü daralması
Cevap:
Yukarıdaki dizelerde ünsüz benzeşmesi, ünsüz yumuşaması, ünsüz türemesi ve ünlü daralması örneklerini görebiliriz; ancak ünlü düşmesi örneği bulunmamaktadır. Dolayısıyla doğru seçenek D) Ünlü düşmesidir.
Aşağıda bu ses olaylarına dair örnekler özetlenmiştir:
-
Ünsüz Benzeşmesi (A)
“saadet + ten → saadetten” biçiminde, iki “t” sesinin yan yana gelmesi benzeşmeye örnek olarak gösterilebilir. -
Ünsüz Yumuşaması (B)
“bahsetmek → bahsediyor” örneğinde, kökteki “t” ünsüzünün “d”ye dönüşmesi (yumuşaması) görülür. -
Ünsüz Türemesi (C)
“af + ı → affı” örneğinde, kelimeye ikinci bir “f” ünsüzü eklenerek türemeye uğraması söz konusudur. -
Ünlü Daralması (E)
“söylemek → söylüyor” gibi fiillerin -iyor ekiyle çekimlenmesinde “e”nin “ü”ye daralması tipik bir daralma örneğidir. -
Ünlü Düşmesi (D)
Yukarıdaki dizelerde “oğul → oğlu” veya “burun → burnu” gibi ünlü düşmesine örnek olabilecek bir kelimeye rastlanmamakta, dolayısıyla “ünlü düşmesi” bulunmamaktadır.
| Ses Olayı | Örnek | Açıklama |
|---|---|---|
| Ünsüz Benzeşmesi | saadet + ten → saadetten | İki “t” ünsüzünün yan yana gelerek benzeşmesi |
| Ünsüz Yumuşaması | bahsetmek → bahsediyor | “t” ünsüzünün “d”ye yumuşaması |
| Ünsüz Türemesi | af + ı → affı | Kelimeye ikinci bir “f” ünsüzünün eklenmesi |
| Ünlü Daralması | söylemek → söylüyor | “e” ünlüsünün “ü”ye daralması |
| Ünlü Düşmesi | (Örnek yok) | Dizelerde rastlanmamış; “oğul → oğlu” vb. tipik örneğe rastlanmıyor. |
Kısacası, bu dizelerde ünlü düşmesi dışındaki diğer ses olayları mevcuttur; ünlü düşmesi ise yoktur.