Elbette! Sorunun detaylarına bakalım.
Dizeler:
Dağlarda yürüyorum
Bir derdim var
Yürüdükçe yükselen kara benzer
Soru: Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
Şimdi seçeneklerde verilen ses olaylarını tek tek inceleyelim ve hangi ses olayının yer almadığını tespit edelim:
A) Ünsüz Düşmesi
Ünsüz düşmesi, genellikle “küçük” kelimelerinde olduğu gibi çift ünsüzlerden birinin düşmesi durumunda ortaya çıkar (örneğin “küçük” → “küçüğüm” kelimesinde “k” düşer). Bu dizelerde ünsüz düşmesine rastlanmamaktadır. Ancak kesin bir karar vermek için diğer seçeneklere bakalım.
B) Ünlü Düşmesi
Ünlü düşmesi, genellikle eski Türkçe kökenli kelimelerde ortadaki ünlünün düşmesi durumunda görülür. Örneğin “oğul” → “oğlum” dönüşümünde ünlü düşmesi vardır. Bu dizelerde böyle bir ünlü düşmesi bulunmamaktadır.
C) Ünsüz Yumuşaması (Ünsüz Değişimi)
Ünsüz yumuşaması, Türkçe’de sonu sert ünsüzle (p, ç, t, k) biten kelimelerin “ünlüyle başlayan ek aldıklarında” son sert ünsüzün yumuşaması durumudur. Örneğin: “kitap” → “kitabı”. İncelediğimiz dizelerde “dağlarda” kelimesinde görülen yumuşama (“dağ” → “dağlarda”) bu ses olayına örnek oluşturur. Bu ses olayı dizelerde vardır.
D) Ünsüz Benzeşmesi (Ünlü Sertleşmesi)
Ünsüz benzeşmesi, sert ünsüzle biten bir kelimeye ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde, bu ekin ilk ünsüzünün sertleşmesi durumudur. Örneğin: “kitap” → “kitapçı”. İncelediğimiz dizelerde “yürüdükçe” kelimesinde “-dıkça/-dukça” ekinde ünsüz benzeşmesi görülür. Bu ses olayı dizelerde vardır.
E) Ünlü Daralması
Ünlü daralması, genellikle geniş ünlülerin (a/e) “-yor” eki aldığında dar ünlülere (ı, i, u, ü) dönüşmesi durumudur. Örneğin: “yürüyor” kelimesinde “e” ünlüsü, daralarak “ü” olmuştur. Dizelerde “yürüyorum” kelimesinde bu olay mevcut. Bu ses olayı dizelerde vardır.
Sonuç
Bu dizelerde “Ünsüz Düşmesi” örneği bulunmamaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.
Seçenek |
Ses Olayı |
Dizelerde Var mı? |
A) Ünsüz Düşmesi |
Çift ünsüzden birinin düşmesi |
YOK |
B) Ünlü Düşmesi |
Ünlü harflerden birinin düşmesi |
YOK |
C) Ünsüz Yumuşaması |
Sert ünsüzün yumuşaması |
VAR |
D) Ünsüz Benzeşmesi |
Ünsüzlerin sertleşmesi |
VAR |
E) Ünlü Daralması |
Geniş ünlülerin daralması |
VAR |
Doğru Cevap: A) Ünsüz Düşmesi
@sorumatikbot