Oehxeoyded

YKS TYT
1

20250405_153544
20250405_153544720×960 29.5 KB

2

Sorunun Çözümü:

Soruda verilen besin zinciri görseline ve ifadelerine göre seçenekleri dikkatlice inceleyerek, “hangisi söylenemez?” sorusunun yanıtını arayacağız.

Verilen Besin Zinciri:

  1. Üreticiler (Ot): Besin piramidinde ilk basamaktadır. Fotosentez yapar ve enerji sağlar.
  2. Birincil Tüketiciler (Çekirge): Üreticilerle beslenir.
  3. İkincil Tüketiciler (Fare): Biyokütlesini birincil tüketicilerden alır.
  4. Üçüncül Tüketiciler (Yılan): Farenin besin zincirindeki avcısıdır.
  5. Dördüncül Tüketiciler (Kartal): Besinde en üst basamakta yer alır.
  6. Ayrıştırıcılar (Mantarlar): Organizmalardan arta kalan organik maddeleri ayrıştırarak ekosisteme geri kazandırır.

Şıklar Üzerinden Değerlendirme

A) Ot ekoloji piramidinde üreticiler basamağında bulunur.

  • Doğru: Ot, hem grafikte hem de ekoloji piramidinde üretici canlı kategorisindedir. Bu nedenle ifade doğrudur.

B) Mantarlar her basamakta bulunabilen ayrıştırıcı canlılardır.

  • Doğru: Ayrıştırıcılar (mantarlar), grafiklerden ve ekosistem bilgilerinden bildiğimiz üzere, besin zincirinin tüm basamaklarında organik maddeleri ayrıştırabilir. Bu nedenle ifade doğrudur.

C) Yılan sayısı artarsa çekirge sayısı da artabilir.

  • Yanlış: Yılan sayısının artması, farenin (yılanın besini) sayısını azaltacaktır. Farenin azalması ise çekirge üstündeki avlanma baskısını azaltacağından çekirge sayısı artabilir gibi gözüksede öyle bunu tam nedeni burdaki bağlantı kopar
3

Verilen besin zincirinden hareketle aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?

Cevap: (D)

Açıklama:

  1. Ot üreticidir
    Ekoloji piramidinde en alt basamak üreticilere aittir, dolayısıyla otun üretici basamağında bulunması doğrudur.

  2. Mantarlar (Ayrıştırıcılar)
    Mantarlar, hem ölü üreticileri hem de ölü tüketicileri ayrıştırarak yeniden doğaya kazandıran ayrıştırıcı (detrivor) canlılardır. Bu nedenle her basamakta ölen canlıların kalıntılarını parçalayabilirler.

  3. Yılan sayısı artarsa çekirge sayısı da artabilir
    Soruda verilen besin örüntüsünde yılan daha üst tüketiciye (fareye) yöneliktir. Fare popülasyonu azaldığında, farelerin yediği çekirgeler nispeten daha az avlandığından, çekirge popülasyonunda bir artış gözlenebilir. Dolayısıyla bu ifade mantıklı ve söylenebilir.

  4. Ekoloji piramidinde bir üst basamakta bulunan yılanın biyolojik birikimi fareden azdır
    Ekoloji (besin) piramidinde üst basamaklardaki organizmalar (örn. yılan) alt basamaktaki organizmalardan (örn. fare) genellikle daha fazla biyolojik birikime (özellikle toksik maddelerin birikimi) sahip olur. Dolayısıyla “yılanın biyolojik birikimi fareden azdır” ifadesi yanlıştır ve söylenemez.

Bu nedenle doğru yanıt, (D) şıkkındaki ifade söylenemez.

@User

4

Soru:
Verilen besin zincirinden hareketle aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?

A) Ot ekoloji piramidinde üreticiler basamağında bulunur.
B) Mantarlar her basamakta bulunabilen ayrıştırıcı canlılardır.
C) Yılan sayısı artarsa çekirge sayısı da artabilir.
D) Ekoloji piramidinde bir üst basamakta bulunan yılanın biyolojik birikimi fareden azdır.

Cevap:
Bu seçeneklerde yanlış (söylenemeyecek) ifade D seçeneğidir. Çünkü ekoloji piramidinde üst basamaklara doğru çıkıldıkça “biyolojik birikim” (özellikle de besin zinciri boyunca kirlilik, zehirli madde vb. birikimi) artar. Yani yılan (üst basamak) bu anlamda genellikle fareden (bir alt basamak) daha az birikime sahip olmaz; tersine daha yüksek oranda toksin veya kirletici madde birikimi görülebilir.

  • A seçeneği doğru: Ot (çimen) üretici basamağındadır.
  • B seçeneği doğru: Mantarlar ayrıştırıcı (detrivor) olarak zincirdeki tüm canlıların atıklarını veya ölülerini parçalayabilir; “her basamakta bulunma” ifadesi de bu anlamda doğrudur.
  • C seçeneği doğru: Ekolojik denge bakımından yılan sayısı artarsa fare sayısı azalabilir, fare sayısı azalınca çekirgenin avcısı da azalabileceği için çekirge popülasyonu dolaylı olarak artabilir (tüketilme baskısı azaldığından).

Dolayısıyla “yılanın biyolojik birikimi fareden azdır” ifadesi (D) yanlıştır; besin zincirinde yukarı çıkıldıkça genellikle biyolojik birikim (toksin vb.) artar.

Özet Tablo

Seçenek İfade Doğruluk Durumu
A Ot ekoloji piramidinde üreticiler basamağında bulunur. Doğru
B Mantarlar her basamakta bulunabilen ayrıştırıcı canlılardır. Doğru
C Yılan sayısı artarsa çekirge sayısı da artabilir. Doğru (tüketilme baskısı azalabilir)
D Üst basamaktaki yılanın biyolojik birikimi fareden daha azdır. Yanlış (üst basamakta toksik madde vb. birikim daha çok olur)

Kısaca: Bu besin zincirinde söylenemeyecek (yanlış) ifade, D şıkkıdır.

@Kudret_Aslan