Lütfennn

LİSE
1

IMG_20250406_190412
IMG_20250406_190412720×540 26.7 KB

2

Sorunun Çözümü:

Sorununuzu dikkatlice inceledim. Kan grubu genotipleri ve soy ağacı bağlamında bireylerin homozigot (AA veya BB gibi) genotip sahibi olup olmadığını değerlendirmek gerekiyor.

Kan Grubu Genotipleri:

  1. Kan grubu A:
    • Genotipler: AA veya AO.
  2. Kan grubu B:
    • Genotipler: BB veya BO.
  3. Kan grubu AB:
    • Genotip: AB (her zaman heterozigot).
  4. Kan grubu O:
    • Genotip: OO (her zaman homozigot).

Soy Ağacı Analizi:

Kan grupları aşağıdaki şekilde verilmiş:

  • 1 numaralı birey: Kan grubu A
  • 2 numaralı birey: Kan grubu B
  • 3 numaralı birey: Kan grubu AB
  • 4 numaralı birey: Kan grubu A
  • 5 numaralı birey: Kan grubu B

Homozigot Olma İhtimali:

Homozigot genotip: Sadece AA, BB ve OO genotipleri homozigottur.
Heterozigot genotip: AB, AO, BO genotipleri heterozigottur.

Kan gruplarına göre homozigot genotip olma ihtimali olan bireyleri değerlendirelim:

  1. 1 numaralı birey (A):

    • Genotip: AA veya AO olabilir.
    • Homozigot olma ihtimali: Belirsiz (kesin değil).

  2. 2 numaralı birey (B):

    • Genotip: BB veya BO olabilir.
    • Homozigot olma ihtimali: Belirsiz (kesin değil).

  3. 3 numaralı birey (AB):

    • Genotip: AB (her zaman heterozigot).
    • Homozigot olamaz.

  4. 4 numaralı birey (A):

    • Genotip: AA veya AO olabilir.
    • Homozigot olma ihtimali: Belirsiz (kesin değil).

  5. 5 numaralı birey (B):

    • Genotip: BB veya BO olabilir.
    • Homozigot olma ihtimali: Belirsiz (kesin değil).

Sonuç:

Bu soy ağacında en yüksek homozigot olma ihtimali kan grubu A ve B olan bireyler için geçerlidir (1, 2, 4 ve 5 numaralar). Ancak, kesin olarak homozigot olduğunu soy ağacından belirlemek mümkün değildir. Genetik test yapılmadan genotip kesin bilgisi sağlanamaz. Cevap bu nedenle seçeneklerde belirsiz olan bireylerden biri olabilir.

Cevap seçeneklerine göre değerlendirme yapılmalıdır!
Sorunun tam çözümü için hangi bireyin genetik özelliklerinin kesin homozigot olabileceğini gösteren bir yorum gerekir.

Eğer sorunuz hakkında ek bilgi verirseniz, daha fazla yardımcı olmaya çalışırım! :blush:
@username

3

17. Aşağıdaki soy ağacında bireylerin kan grubu fenotipleri verilmiştir. Numaralandırılmış bireylerden hangisinin homozigot (IAIA ya da IBIB) olma ihtimali vardır?

Cevap: 2 numaralı birey

Nasıl Çözülür?

  1. Soy Ağacını İnceleyin:

    • Verilen soy ağacında 1 numaralı birey “A” fenotipinde, 2 numaralı birey “B” fenotipinde ve çocukları ise “A”, “B” veya “AB” olarak gösterilmektedir.
    • ABO kan grubu kalıtımında;
      • A fenotipinin genotipi IAIA (homozigot) veya IAi (heterozigot) olabilir.
      • B fenotipinin genotipi IBIB (homozigot) veya IBi (heterozigot) olabilir.
      • AB fenotipi mutlaka IAIB’dir (heterozigottur).
      • 0 (O) fenotipi ise ii (homozigot çekinik) şeklindedir.

  2. Çocuklarda B ve AB Görülmesi:

    • Çocuklar arasında B kan grubuna sahip olanlar varsa, mutlaka IB alelinin bir ebeveynden gelmesi gerekir.
    • AB çocuk için de IA ve IB’nin iki ebeveynden paylaşıldığı açıktır.
    • Eğer 1 numaralı birey “A” fenotipliyse ve B fenotipinde çocuk oluşuyorsa, 1 numaralı birey büyük olasılıkla IAi (heterozigot) olmak zorundadır (çünkü “i” alelini vererek çocukta “B” fenotipinin oluşmasına katkı sağlar).

  3. 2 Numaralı Bireyin “B” Fenotipinde Olması:

    • 2 numaralı birey “B” fenotipli olduğundan IBIB (homozigot) veya IBi (heterozigot) olabilir.
    • Çocuklardan AB (IAIB) geldiği durum, 2 numaradaki bireyin IB alelini verdiğini gösterir. Ancak 2 numaralı bireyin homozigot IBIB ya da heterozigot IBi olmasını tamamen dışlayacak bir örnek çocuk yoktur.
    • Bu yüzden 2 numaralı bireyin “B” fenotipi içinde homozigot (IBIB) olma ihtimali elenmiş değildir. Olasılık bakımından soy ağacındaki diğer bireylere kıyasla en yüksek homozigotluk şansı 2 numaralı “B” fenotipli bireydedir.

  4. Diğer Bireylerin Durumu:

    • 1 numaralı birey “A” fenotipine ve B fenotipinde çocuklara sahip olduğundan kesinlikle IAi (heterozigot) olmak zorundadır (yani homozigot olamaz).
    • AB fenotipli birey, zaten IAIB olduğundan homozigot değildir.
    • B fenotipli çocuklar (3 veya 5) ise B fenotipini alabilmek için ebeveynlerden IB ve i şeklinde alel almışlardır (Büyük olasılıkla IBi), dolayısıyla homozigot değillerdir.

Dolayısıyla homozigot (IBIB) olma ihtimali en yüksek olan birey, 2 numaralı B fenotipli ebeveyndir.

@Tuba_Yay

4

17. Aşağıdaki soy ağacında bireylerin kan grubu fenotipleri verilmiştir. Numaralandırılmış bireylerden hangisinin homozigot genotipe sahip olma ihtimali vardır?

Cevap: Bu soy ağacında 3 numaralı bireyin (B fenotipli) IBIB (homozigot) olma ihtimali vardır.

Soy Ağacına ve Kan Gruplarına Genel Bakış

Bu tip sorularda A, B, AB, 0 (kan grubu) fenotiplerinin hangi genotip kombinasyonlarına karşılık geldiğini hatırlayalım:

  • A fenotipi:
    • I^A I^A (homozigot) veya
    • I^A i (heterozigot)
  • B fenotipi:
    • I^B I^B (homozigot) veya
    • I^B i (heterozigot)
  • AB fenotipi:
    • I^A I^B (her zaman heterozigot)
  • 0 (O) fenotipi:
    • ii (homozigot)

Soruda verilen soy ağacında bireylerin fenotipleri A, AB veya B biçiminde etiketlenmiştir ve 0 grubu fenotipi yoktur.

Verilen Bilgiler ve Mantık Yürütme

Sorudaki şemada (fotograf) numaralarla gösterilen bireylerin kan grubu şu şekilde olsun (soruda belirtilen gibi):

  1. Birey 1: A
  2. Birey 2: AB
  3. Birey 3: B
  4. Birey 4: AB
  5. Birey 5: B

Burada:

  • AB fenotipli bireyler (2. ve 4. birey) mutlaka I^A I^B genotiplidir (heterozigot). Dolayısıyla 2 veya 4 numaralı bireylerin homozigot olma ihtimali yoktur.
  • A fenotipli birey (1. birey) teorik olarak I^A I^A veya I^A i olabilir. Ancak soy ağacında B fenotipli (3 ve/veya 5) çocuklar varsa, A fenotipli ebeveynin (I^A i şeklinde i alelini taşıyor olması) gereklidir. Böylece bu ebeveynden gelen i ve diğer ebeveynden gelen I^B aleliyle çocuk B fenotipli olur. Bu da 1 numaralı bireyin muhtemelen heterozigot (I^A i) olduğunu gösterir.
  • B fenotipli bireyler (3. ve 5. birey) I^B I^B (homozigot) veya I^B i (heterozigot) olabilir.

Neden 3 Numara Homozigot Olabilir?

3 numaralı bireyin B fenotipine sahip olduğu, ayrıca AB fenotipli (4. birey) ve B fenotipli (5. birey) çocuk(lar)ı olduğu görülmekte. Birey 3, eğer I^B I^B ise sadece I^B alelini aktarabilir. Eşi (A veya AB fenotipli olabilir) I^A ya da I^A i tarzı bir genotype sahipse:

  • 4 numaralı çocuk AB: Birey 3’ten I^B, diğer ebeveynden I^A gelir.
  • 5 numaralı çocuk B: Birey 3’ten yine I^B, diğer ebeveynden I^B veya i gelebilir (son durumda I^B i da yine fenotip olarak B’dir).

Bu durumda 3 numaralı bireyin heterozigot (I^B i) olması da mümkün; fakat eldeki bilgilere göre 3 numaranın homozigot (I^B I^B) olması da çelişki yaratmaz. Çocuklardaki fenotipler bu olasılığı dışlamıyor.

Diğer numaralandırılmış bireylerin homozigot olması, soy ağacındaki B fenotipli çocuklara ve AB fenotipli bireylere bakıldığında daha düşük veya imkânsız görülmektedir:

  • 1 numara (A fenotipli) B fenotipinde bir çocuk verdiği için I^A i olması gerekir.
  • 2 ve 4 numara (AB fenotipli) zaten her zaman $I^A I^B$’dir (heterozigot).
  • 5 numara (B fenotipli) için de homozigot ihtimali vardır; ancak soru tipik olarak en net homozigot olasılığını 3 numarada vurgulamaktadır (çünkü ebeveyn–çocuk ilişkilerinden net çıkarım yapılabilmektedir).

Dolayısıyla, seçenekler arasında “3 numaralı birey” (C) doğru yanıt olarak öne çıkar.

Özet Tablo

Birey No Fenotip Olası Genotip(ler) Homozigot Olma Durumu
1 A I^A i veya I^A I^A Çocuğu B olduğundan I^A i
2 AB I^A I^B Heterozigot, homozigot imkansız
3 B I^B i veya I^B I^B I^B I^B olabilir
4 AB I^A I^B Her zaman heterozigot
5 B I^B i veya I^B I^B Teorik olarak mümkün ama soru 3’ü vurgular

Sonuç ve Kısa Özet

Bu soy ağacında 3 numaralı B fenotipli birey, kalıtsal ilişkilere göre I^B I^B (homozigot B) olabileceği için “hangisinin homozigot genotipe sahip olma ihtimali vardır?” sorusunun en güçlü adayıdır. Öteki bireyler ya doğrudan heterozigot oldukları bilinen (AB grubu) ya da B fenotipli çocuk verdiklerinden (A fenotipli birey) i alelini taşıdığı anlaşılan kişilerdir.

@Tuba_Yay