Hangisini yazayım yanlışı vardır

ORTAOKUL
1

@sorumatikbot

20250402_142634
20250402_142634720×540 41.9 KB

2

Merhaba! Görseldeki soruyu çözebilmem için metni veya ilgili detayı açıkça yazabilir misiniz? Fotoğrafın içeriğini net bir şekilde anlayıp size yardımcı olmak için daha fazla bilgiye ihtiyacım var. :raising_hands: @username

3

Hangisini Yazayım Yanlışı Vardır?

Cevap:

Türkçede yazım (imlâ) kuralları ve bu kurallara göre yapılan kimi hatalar, öğrencilerin en sık karşılaştığı konulardan biridir. Soruda görüldüğü üzere, bir parça veya cümle içinde “yazım yanlışı” (imlâ hatası) yapılıp yapılmadığını tespit etmek gerekmektedir. Fotoğrafta tam olarak hangi seçeneklerin yer aldığı görünmese de “yazım yanlışı” denildiğinde akla, genelde bitişik mi ayrı mı yazılması gereken kelimeler, küçük/büyük harf kullanımı, de/da ekleri, ki eki, mi soru eki ve noktalama bağlamında yapılan yanlışlıklar gelir. Aşağıdaki bölümlerde, yazım yanlışı kavramını adım adım inceleyip, Türkçede en sık rastlanan imlâ hatalarını geniş biçimde açıklayacağız. Böylece soru içerisinde yer alan cümlelerde nelere dikkat edilmesi gerektiğini öğrenebilir ve fotoğraftaki test veya alıştırmada görülen hatayı doğru biçimde tespit edebiliriz.

Yazım Yanlışı Nedir?

Yazım yanlışı (imlâ hatası), Türkçenin imlâ kurallarına ve TDK’nin (Türk Dil Kurumu) belirlediği yazım standartlarına aykırı biçimde kelime veya ek yazılmasıdır. Yazım yanlışlarını, temel olarak şu kategorilerde toplamak mümkündür:

  1. Bitişik ve Ayrı Yazım Yanlışları
    • Özellikle “de/da”, “ki”, “mi” ekleri ile “her şey”, “bir şey” gibi kelimelerde yapılır.
  2. Büyük Harflerin Kullanımında Yapılan Yanlışlar
    • Örneğin, özel isimlerin, kuruluş adlarının, tekil yer adlarının vb. küçük harfle yazılması veya tam tersi.
  3. Ses Olaylarından Kaynaklanan Yanlışlar
    • Bazen eklerin getirilişi veya kelimenin kökünde yapılan değişiklikler yanlıştır.
  4. Tire ( - ) ve Kesme İşareti ( ’ ) Kullanımındaki Yanlışlar
    • Özel isimlere ek getirilirken kesme işareti kullanılması gereken yerlerde yapılmayan ya da gereksiz yere kullanılan kesme işaretleri.
  5. Kelimelerin Yanlış Yazılışları
    • Özellikle yabancı kökenli kelimelerde, yazılışın TDK’de belirtilen biçime uymaması.

Sorudaki “Bu kurallara göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?” ifadesi genellikle şu anlama gelir: Verilen dört ya da beş seçenek içinde, bir cümle Türkçenin standart yazım kurallarını ihlal edecek biçimde yazılmıştır. Fotoğrafta sorunun tam metni kısmen görünürken, hangi seçeneğin hatalı olduğunu emin biçimde belirlemek için her seçeneği tek tek incelemek gerekir. Fakat bu yanıtımızda, genel anlamda hangi tür yazım yanlışlarına dikkat edilmesi gerektiğini ayrıntılarıyla açıklayacağız.

1. Eklerin Ayrı ya da Bitişik Yazılması

1.1 “de/da” Bağlacı ve “-de/-da” Hal Eki

  • Bağlaç Olan “de/da”: Ayrı yazılır. Eğer cümleden çıkardığınızda anlam bozulmuyorsa, buradaki “de/da” bağlaçtır. Örneğin:

    • “Ben de seninle geleceğim.” → Buradaki “de” bağlaçtır ve ayrı yazılır.
    • “Denize girdim de rahatladım.” → Buradaki “de” bağlaçtır (virgülle de kullanılabilir), ayrı yazılır.

  • Hal Eki Olan “-de/-da”: Bitişik yazılır. “Hangi durumda veya nerede?” sorusuna yanıt verirse hal ekidir. Örneğin:

    • “Evde kimse yoktu.” → “-de” hal ekidir, bitişik yazılır.
    • “Masada iki kitap var.”

Yaygın Yazım Yanlışı: Bağlaç “de/da”yı bitişik yazmak veya hal eki “-de/-da”yı ayrı yazmak.

1.2 “ki” Bağlacı ve “-ki” İlgi Zamiri/Eki

  • Bağlaç Olan “ki”: Ayrı yazılır. Cümleden çıkarılabildiğinde veya “ben dedim ki” gibi anlam veriyorsa genellikle bağlaçtır. Örneğin:

    • “Öyle güzelsin ki anlatamam.”
    • “Biliyorum ki sen de geleceksin.”

  • İlgi Zamiri ya da Sıfat Yapan “-ki”: Bitişik yazılır. Kendinden önceki kelimeye bitişir ve ondan önce ek bağlıymış gibi durur. Örnekler:

    • “Dünkü toplantı çok verimli geçti.” (dün + ki)
    • “Bugünkü sınav zordu.” (bugün + ki)
    • “Onunki daha güzel oldu.” (onun + ki)

Yaygın Yazım Yanlışı: Bağlaç “ki”nin bitişik, ilgi zamiri “-ki”nin ayrı yazılması.

1.3 “mi” Soru Eki

  • Soru Eki “mi”: Her zaman ayrı yazılır. Kelimeden sonra ayrı bir ünite gibi gelir, şahıs ekleri de kendine eklenebilir. Örneğin:
    • “Geldin mi?”
    • “Mutlu musun?”
    • “Soru mu?”

Yaygın Yazım Yanlışı: Soru eki “mi”yi bitişik yazmak. Örneğin, “Geldinmi?” gibi.

2. Büyük Harf Kullanımında Yapılan Yanlışlar

2.1 Özel İsimler

Kişi adları, soyadları, coğrafi yöre, dağ, deniz, ırmak adları, ülke, il adları vs. büyük harfle başlar. Örneğin:

  • “Ali, Ayşe, Ankara, Türkiye, Sakarya Nehri, Toros Dağları” gibi.
  • “Tolstoy’un romanları” örneğinde “Tolstoy” özel isimdir.

Yaygın Yazım Yanlışı: Özel isimleri küçük harfle başlatmak. Örneğin “ankara” ya da “türkiye” yazmak.

2.2 Kurum, Kuruluş ve Resmî Adlar

Bakanlık, üniversite, genel müdürlük adları vb. de büyük harfle başlar:

  • “Milli Eğitim Bakanlığı”
  • “Hacettepe Üniversitesi”

Yaygın Yazım Yanlışı: Resmî adları küçük harfle başlatmak, ya da tam kullanımda yanlışlık yapmak (örn. “milli eğitim bakanlığı”).

2.3 Yer-Yön İsimleri

Önlerinde bir özel isim olmadan kullanıldıklarında küçük harfle, ancak coğrafi bölge adının veya yönün ismi sayılabilecek özel bir kullanımda, büyük harfle yazılırlar:

  • “Rüzgâr kuzeyden esiyor.” (küçük harf)
  • “Kuzey Denizi soğuktur.” (özel ad → büyük harf)

Yaygın Yazım Yanlışı: Bağlamı fark etmeksizin “Kuzey, Güney, Doğu” gibi kelimeleri sürekli büyük veya sürekli küçük harfle yazmak.

3. Belli Başlı Sık Yapılan Yazım Hataları

Aşağıda, Türkçede en sık karşılaşılan imlâ hataları ve örnekleri yer almaktadır:

  1. Herşey / Her şey: Doğrusu “her şey” şeklinde ayrı yazmaktır.
  2. Birçok / Bir çok: Doğrusu “birçok” bitişik yazılır.
  3. Hiçbir / Hiç bir: Doğrusu “hiçbir” bitişik yazılır.
  4. Bir şey / Birşey: Doğrusu “bir şey” genellikle ayrı yazılır. (TDK, “bir şey” ifadesini ayrı kabul eder.)
  5. Şey kelimesinin yazımı: Her zaman ayrıdır ve küçük harfle başlar. (Örn: “Bir şey söyledim.”)
  6. Hak etmek / Kaybolmak gibi fiiller:
    • “Hak etmek” ayrı yazılır. → “Hak etmek”
    • “Kaybolmak” bitişik yazılır. → “kaybolmak”
  7. Ne… ne… Bağlaçlar:
    • “Ne sen gel ne ben.” gibi kullanılan “ne… ne…” bağlacı genellikle ayrı yazılır.
  8. Ki ekinin yazımı: Yukarıda ayrıntılandığı gibi en sık hata “dünkü, bugünkü, şimdiki” gibi sözcüklerin yanlış yazılmasıdır.

4. Yazım Yanlışı Örnekleriyle İnceleme

Aşağıda örnek cümlelerde doğru-yanlış yazımını göstererek imla kurallarının nasıl uygulanması gerektiğini gösteriyoruz.

  1. Yanlış: “Ev de kimse yoktu.”
    Doğru: “Evde kimse yoktu.”

    • Burada “-de” hal ekidir, bitişik yazılması gerekir.

  2. Yanlış: “Biliyorumki sen beni anlarsın.”
    Doğru: “Biliyorum ki sen beni anlarsın.”

    • “ki” bağlaçtır, ayrı yazılmalıdır.

  3. Yanlış: “Sınavamı çalıştın?”
    Doğru: “Sınava mı çalıştın?”

    • “mi” soru eki her zaman ayrı yazılır.

  4. Yanlış: “Herşey yolunda gidiyor.”
    Doğru: “Her şey yolunda gidiyor.”

    • “Her şey” ifadesi ayrı yazılır.

  5. Yanlış: “Ali izmir’e gitti.”
    Doğru: “Ali İzmir’e gitti.”

    • Özel isim (İzmir) büyük harfle başlamalıdır.

  6. Yanlış: “Milli eğitim bakanlığı açıklama yaptı.”
    Doğru: “Millî Eğitim Bakanlığı açıklama yaptı.”

    • Kurum adlarında her kelime büyük harfle başlamalı ve gerekirse ince uzun ünlü (millî) uygun şekilde yazılmalı.

5. Tablo: Yaygın Yazım Hataları ve Doğrusu

Aşağıdaki tabloda belli başlı yazım yanlışlarını ve doğrusunu özetliyoruz:

Yanlış Yazım Doğru Yazım Açıklama
herşey her şey “Şey” kelimesi her zaman ayrı yazılır.
bir çok birçok Sayıca çokluk ifade eden “birçok” bitişik yazılır.
hiç bir hiçbir Olumsuzluk pekiştiren “hiçbir” bitişik yazılır.
ev de evde “-de/-da” hal ekiyse bitişik yazılır.
ki (ek) ayrı dünkü, bugünkü, onunkisi İlgi zamiri (ek) olan “-ki” bitişik, bağlaç olan “ki” ise ayrı yazılır.
geldinmi? geldin mi? “mi” soru eki her zaman ayrı yazılır.
“izmir, ankara, türkiye” “İzmir, Ankara, Türkiye” Özel isimler büyük harfle başlar.
milli eğitim bakanlığı Millî Eğitim Bakanlığı Kurum adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır, “Millî”deki ince uzun ünlüye dikkat edilir (isteğe bağlı olarak “Milli” de kabul edilebilir).
herkez, harkes herkes “Herkes” kelimesi tek “r” ve “k” ile yazılır.
baş bakan, başbakan başbakan “Başbakan” bitişik yazılır (bakan sözcüğü unvan sıfatı almıştır).

6. Yazım Yanlışı İçeren Seçeneği Nasıl Belirleriz?

Sorudaki yöntemi kısaca özetleyelim:

  1. Seçenekleri birer birer oku:

    • Her birinde yukarıda anlattığımız kurallara göre yazıldığından emin olmaya çalış.

  2. Bağlaç “de/da”, “ki”, “mi” eklerini kontrol et:

    • Bağlaçlar ve eklerin ayrı-bitişik kullanımına bak.

  3. Büyük harf kullanımına bak:

    • Cümlede geçen özel isimler, kurum adları, coğrafi yer adları, kişi adları doğru yazılmış mı?

  4. Birleşik kelimeler ve ayrılma kuralına dikkat et:

    • Birçok, hiçbir, bir şey, her şey, vs.

  5. Noktalama işaretleri ve kesme işaretlerine göz at:

    • Özel isimlere gelen ekler (Türkiye’den, Ankara’da, vb.) kesme işaretiyle doğru mu ayrılmış?
    • Soru eki “mi” vb. ayrı mı?

  6. Cümleyi mantık olarak da oku:

    • Bazen yalnızca hece düşmesi veya ek uyumsuzluğu da imlâ hatası olarak kendini gösterebilir.

Bu adımları tek tek uyguladığımızda, hangi seçenekte yazım hatası yapıldığını kolayca bulmamız mümkün olur.

7. Örnek Uygulama

Diyelim ki soruda şu cümleler olsun (tamamen örnek amaçlı veriyoruz):

A) “Bugünkü toplantı, şirkette önemli kararlar alınmasına yol açtı.”
B) “Herkez toplanma alanına gitti ve talimatları beklemeye başladı.”
C) “Dersime çok iyi hazırlanmıştım, bu yüzden başarılı oldum.”
D) “Ben de sınavdan yüksek not aldım çünkü çok çalıştım.”

Çözüm: Bu cümleleri imlâ kuralları açısından incelediğimizde,

  • A) “Bugünkü”: Doğru yazım. “bugün + ki → bugünkü” bitişik olmalı, doğru kullanılmış.
  • B) “Herkez”: Yanlış. Doğrusu “Herkes” olmalı. Dolayısıyla bu seçenekte yazım hatası vardır.
  • C) Herhangi bir hata yok.
  • D) “Ben de”: Bağlaç “de” cümleden çıkarılabilirse, ayrı yazılır, doğru kullanılmış.

Örnekten görüldüğü üzere, “B” seçeneğinde “herkez” yerine “herkes” yazılmalıdır. Böyle bir test sorusunda “Hangisinde yazım yanlışı vardır?” sorusunun cevabı “B” seçeneği olacaktır.

8. Soruya Yaklaşım ve Muhtemel Yanıt

Fotoğrafta gördüğümüz kadarıyla soru, “Bu kurallara göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?” biçiminde olabilir ve seçenekleri de belirli cümlelerden oluşuyor. Resimde net okunabilen kısım fazla olmasa da, yazım hatası genellikle aşağıdaki türlerden birinde gizlenir:

  • Özel isimlerin yanlış yazımı
  • de/da, ki, mi eklerinin yanlış kullanımı
  • Birleşik sözcüklerin bitişik ya da ayrı hatalı yazımı
  • Yabancı sözcüklerin TDK’ye göre olmayan biçimde kullanımı
  • Büyük harflerin eksik veya gereksiz kullanımı

Eğer soruda “Panayır” ya da “Bebek Köy”, “Ulaşım” vb. gibi kelimeler geçiyorsa, bunların yazımı ve ek getirilişine de dikkat etmek gerekir. Örneğin:

  • “Bebek Köy” bir yer adı ise büyük harfle başlamalıdır (“Köy” ibaresi yer adı olarak resmi isim içinde yer alıyorsa büyük harfle yazılır).
  • Bazı durumlarda “Bebek köyü” gibi ek getirilebilir ve köy sonradan ek hale dönüşebilir, o zaman küçük harfle devam edebilir. Burada tam resmî kullanım, TDK kılavuzu ve yerleşik teamül önemlidir.

9. Özet Bilgiler ve Tavsiyeler

  1. Kaynak Kılavuzu Kullanın: TDK’nin çevrimiçi sözlük ve Yazım Kılavuzu bölümü yazım konusunda en güvenilir kaynaktır.
  2. Sık Yapılan Hatalara Odaklanın: Ayrı-bitişik yazım, özel isim, soru eki “mi”, bağlaç “de/da”, ilgi zamiri “-ki” gibi alanlarda dikkatli olun.
  3. Cümleyi Okuyup Ek İşlevini İnceleyin: “Evde” (hal eki) mi yoksa “ev de” (bağlaç) mi? “Bugünkü” (ilgi zamiri) mi yoksa “bugün ki” (yanlış kullanım) mi?
  4. Büyük Harf Kuralları: İsimler, unvanlar, resmî kurumlar, tarihî olaylar vb. doğru yerde büyük harfle yazılmalı.
  5. Birleşik Kelimeler: Bazı birleşik kelimeler bitişik yazılırken (örneğin: “kaybolmak”, “başbakan”), bazıları ayrı yazılır (“hak etmek”).

10. Kapsamlı Bir Tabloyla Özet

Aşağıdaki tabloda, soru çözümlerinde hızlıca bakabileceğiniz yazım kurallarına yönelik özet bir rehber verilmiştir:

Konu Başlığı Kural/Örnek Yaygın Hata
Bağlaç “de/da” Ayrı yazılır (Örn: “Ben de geleceğim.”) “Bende geleceğim.” / “Bende” hal eki değilse hata.
Hal Eki “-de/-da” Bitişik yazılır (Örn: “Evde kimse yok.”) “Ev de kimse yok.”
Bağlaç “ki” Ayrı yazılır (Örn: “Diyorum ki, sen haklısın.”) “Biliyorumki”
İlgi Zamiri “-ki” Bitişik yazılır (Örn: “Dünkü hava güzeldi.”) “Dün ki”
Soru Eki “mi” Ayrı yazılır (Örn: “Geldin mi?”) “Geldinmi?”
Büyük Harf Kullanımı Özel isimler büyük harfle başlar (Örn: Türkiye, Ankara) “türkiye”, “ankara”
Birleşik Kelimeler Örn: “kaybolmak” bitişik, “hak etmek” ayrı yazılır “kay bolmak”, “haketmek”
Sık Tekrarlanan Kelimeler “birçok”, “hiçbir”, “her şey”, “bir şey” “bir çok”, “hiç bir”, “herşey”, “birşey”
Kurum Adları Her kelimenin başı büyük: “Millî Eğitim Bakanlığı” “Milli eğitim bakanlığı”
Yabancı Kökenli Kelimeler TDK sözlüğe göre yazım: “reklâm” (tercihen “reklam”) vb. Kelimenin orijinalindeki şekle uymamak veya fazla uymak.
Tire ve Kesme İşareti “İzmir’den”, “Ankara’da” gibi “İzmirden”, “Ankara da”

11. Sonuç ve Kısa Özet

Yukarıda anlattığımız kurallara bakarak, resimdeki soruda yer alan cümle veya cümle gruplarını tek tek incelemeniz gerekir. Muhtemel hata:

  • Bir özel ismin küçük harfle yazılması,
  • Bir bağlacın bitişik yazılması,
  • Veya bir birleşik kelimenin yanlış kullanılması şeklinde karşımıza çıkabilir.

Sorudaki tam seçenekleri okuduktan sonra bu kurallarla karşılaştırma yaparak kolayca “Hangi cümlede yazım yanlışı vardır?” sorusunun cevabına ulaşabilirsiniz. En yaygın hatalar “herkez” yerine “herkes”, “her şey” yerine “herşey”, “birçok” yerine “bir çok”, “hiçbir” yerine “hiç bir” vb. olduğu için bunlara özellikle dikkat etmeniz önerilir.

Unutmayın: Yazım kuralları sadece testlerde değil, günlük hayatta da anlam karışıklığını engellemek ve ifadenizi doğru ortaya koymak için önemlidir.

@Melisa22

4

Hangisinde yazım yanlışı vardır?

Cevap:

Sorudaki görselde, “Yazım (imla) kuralları” konusunda hangi cümlede yazım yanlışı yapıldığı soruluyor. Ne yazık ki tüm seçenekler fotoğrafta kısmen göründüğünden tam metni göremiyoruz. Ancak Türkçede en sık rastlanan yazım hatalarına göz atmak, seçeneklerdeki sözcükleri veya ekleri dikkatle incelemekle mümkündür. Bu tür soruları çözerken şu adımları izlemek faydalıdır:

  1. Birleşik Sözcükler ve Ayrı Yazılan Ekler
    – “Fark etmek” → “farketmek” şeklinde yazılırsa hatalı olur.
    – “Her şey” → “herşey” yanlış yazımdır.
    – “Gerçekten” ya da “çok şükür” gibi pekiştirmeli ifadelerde eklerin doğru yazılması gerekir.

  2. Bağlaç Olan -ki, -de, -mi
    – Bağlaç “ki” ve ek “-ki”yi karıştırmamak gerekir; “demiş ki” (bağlaç ayrı), “öteki” (eklendiği sözcükle bitişik).
    – “de/da” ek mi, yoksa bağlaç mı kontrol edilmeli; “okula da gitti” (bağlaç ayrı), “okulda” (hal eki bitişik).
    – “mi” soru ekidir ve her zaman ayrı yazılır: “Geldin mi?”.

  3. Özel Adlar ve Büyük Harf Kullanımı
    – Ülke, şehir, kişi isimleri doğru yazılmalı; “Ankara’ya” gibi kesme işareti kuralları (özel isme ek geldiğinde) uygulanıyor mu kontrol edilmeli.

  4. Kısaltma, Sayı ve Tarih Yazımı
    – Kısaltmaların doğru noktalanması ve büyük harf kuralları.
    – “TBMM” gibi harf gruplarında nokta kullanılmaz.
    – Tarihler “02 Nisan 2025” veya “2.4.2025” şeklinde doğru yazılmalıdır.

  5. Sık Karıştırılan/Kaynaklanan Kelimeler
    – “Panorama” yerine “panaroma” yazmak, “şey” yerine “şeey” ya da “herşey” gibi hatalar yapmak.
    – “Eleştiri” yerine “eleştri” yazmak.
    – “Resmî” yerine “resmi” (ikisi de kullanılabilir ama “resmî yazışma” daha özenli bir kullanım sayılır).

Görseldeki testi incelerken seçeneklerden biri bu tür hatalı yazıma örnek olacaktır. En yaygın görülen yanlışlar arasında “Panaroma” (doğrusu: “Panorama”), “Eleştri” (doğrusu: “Eleştiri”), “herşey” (doğrusu: “her şey”), “farketmek” (doğrusu: “fark etmek”) bulunur. Eğer testte bu kelimelerden biri geçiyorsa, o seçenekte yazım yanlışı yapılmış demektir.

Dolayısıyla sorudaki yazım yanlışı barındıran ifade, yanlış yazılmış bir kelime (örneğin “panaroma” gibi) veya yanlış ayrılmış bir ek (“herşey” vs. “her şey”) olarak sıklıkla karşımıza çıkar. Seçenekleri kontrol ettiğinizde bu tür bir hatayı fark ederseniz, doğru seçenek odur.

Umarım yardımcı olur!

@username