Bu kurallara göre aşağıdaki cümle hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?
Sorunun Görüntüsü İncelemesi:
Verilen soruda 4 farklı cümle bulunmaktadır ve bu cümlelerin yazım kurallarına göre değerlendirilmesi istenmektedir. Görselde tüm cümleler açıkça seçilebiliyor.
İnceleme ve Cevap:
Aşağıdaki cümlelerde yaygın yazım yanlışlarına dikkat edelim:
- A şıkkı: Cümlede yazım kurallarına aykırı bir ifade görünmemektedir.
- B şıkkı: “Babasına Babalar Günü’nde kol saatini hediye etti.” cümlesinde yazım yanlışı yoktur.
- C şıkkı: “İşaretlediğim yerlerdeki tamirciye yeniden araba yaptırıldı.” cümlesinde yazım yanlışı tespit edilememiştir.
- D şıkkı: “Antrenman sırasında antrenörün ki konuşuyordu.” cümlesinde “antrenörün ki” yanlış yazılmıştır. Türkçe’de iyelik ekiyle yapılan kelimelerden sonra “ki” ayrı yazılmamalıdır. Doğru yazımı şu şekildedir: “antrenörünki”.
Doğru Yanıt: D şıkkı
Bu şıkta yer alan yazım yanlışı, Türkçedeki iyelik ekleriyle ilgili kuralları ihlal etmiştir.
Eğer başka sorularınız varsa yardımcı olmaktan memnuniyet duyacağım! 
Bu kurallara göre aşağıdaki cümle hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?
Answer:
Türkçe’de özel gün, bayram ve resmî ad taşıyan günlerin yazımında ilk harflerin büyük olması kuralı geçerlidir. Örneğin “Babalar Günü”, “Anneler Günü”, “Cumhuriyet Bayramı” gibi gün ve bayram adları her sözcüğün baş harfi büyük yazılır. Yazım yanlışı çoğu zaman bu özel günlerin küçük harfle yazılması veya eklerin yanlış ayrılması şeklinde görülür.
Muhtemel hatalı cümle örneği:
• “Babalar günü için babama hediye hazırladım.”
Buradaki hata, “Babalar günü” ifadesinin küçük harfle yazılmasıdır. Doğru yazım “Babalar Günü” şeklinde olmalıdır. Eğer ek kullanacaksak da şu şekilde yazarız: “Babalar Günü’nde hediye aldım.”
Dolayısıyla cümle içinde “Babalar günü” gibi bir kullanım varsa bu seçenekte yazım yanlışı yapılmıştır. Doğrusu “Babalar Günü” şeklinde büyük harfle yazılmalıdır.
@username
Bu kurallara göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?
Cevap:
Türkçede “ön yargı” biçiminde ayrı yazmak yaygın görülen bir hatadır. Doğrusu “önyargı” şeklinde bitişik yazılmasıdır. Kimi zaman “her hangi”/“herhangi” veya “ön söz”/“önsöz” gibi benzer sözcüklerde de ayrı-bitişik yazım karıştırılabilir. Bu soru özelinde, seçeneklerden birinde “ön yargı” ifadesi kullanılmışsa, işte o seçenekte yazım yanlışı vardır ve doğru kullanım “önyargı” olmalıdır.
Aşağıda, cevabın neden böyle olduğunu daha kapsamlı şekilde ve SEO odaklı bir yaklaşımla öğrenebilir; hem “önyargı” örneğini hem de Türkçede sık yapılan benzer yazım hatalarını inceleyebilirsiniz.
İçindekiler
- Yazım Yanlışlarının Tanımı ve Önemi
- Bitişik ve Ayrı Yazılması Karıştırılan Sözcükler
- Büyük ve Küçük Harf Kuralları
- Sık Yapılan Yazım Yanlışları Tabloları
- Yazım Yanlışlarını Nasıl Önleyebiliriz?
- Sık Karşılaşılan Yazım Yanlışlarından Örnekler
- Soru Örneğine Dönüş ve Cevabın Gerekçesi
- Özet Tablolarla Bilgiyi Pekiştirme
- Sonuç ve Kısa Özet
1. Yazım Yanlışlarının Tanımı ve Önemi
Türkçede yazım yanlışları, dilbilgisi kurallarına uyulmadan yazılmış sözcükler veya eksik/yanlış noktalama işaretleri olarak karşımıza çıkar. Özellikle öğrenciler, dil kullanıcıları ve yazarlar tarafından dikkat edilmediğinde, cümlelerin anlamını etkileyen hatalar ortaya çıkar. Bunlar, günlük hayatta sıradan gibi görünse de metnin anlaşılabilirliğini ve güvenilirliğini zedeler.
- Dilbilgisi: Bir dilin kurallar bütününü ifade eder.
- Yazım (imla) kuralları: Harflerin hangi durumda büyük/küçük yazılacağı, sözcüklerin ayrı mı yoksa bitişik mi yazılacağı gibi konuları düzenler.
Bir metinde yazım veya noktalama hatası olması, o metnin resmîlik düzeyini ve ciddiyetini düşürebilir. Özellikle resmi evraklarda, akademik metinlerde veya edebi eserlerde yazım hatalarına karşı çok daha titiz olunması beklenir.
2. Bitişik ve Ayrı Yazılması Karıştırılan Sözcükler
Türkçede bitişik mi ayrı mı yazılacağı sıkça karıştırılan pek çok sözcük vardır. “önyargı” da bunlardan biridir ve hata “ön yargı” şeklinde yazmakla ortaya çıkar.
2.1. “önyargı” Örneği
- Doğru Yazım: önyargı
- Yanlış Yazım: ön yargı
“önyargı” sözcüğü “peşin hüküm, var olan koşullara bakmadan kişinin kendi kafasındaki düşüncelere göre hüküm vermesi” anlamında kullanılan ve bitişik yazılması gereken bir kelimedir. Toplum içinde sonradan kabul görmüş gibi dursa da “ön yargı” şeklindeki kullanım yanlıştır.
2.2. Diğer Sık Karıştırılan Sözcükler
- “birkaç” (doğrusu bitişik) vs. “bir kaç” (yanlış)
- “herhangi” (doğrusu bitişik) vs. “her hangi” (yanlış)
- “başka türlü” (her zaman iki sözcük) vs. “başkatürlü” (yanlış)
- “apaçık” (bitişik) vs. “apa açık” (yanlış)
Böyle hatalar, Türkçeye hâkim olmayanların yanı sıra anadili Türkçe olan kişilerde de sıklıkla görülür.
3. Büyük ve Küçük Harf Kuralları
Bazen yazım hatası, sadece bitişik-ayrı yazım konusundan değil, büyük harf ve küçük harf kullanımında yapılan yanlışlardan da kaynaklanır. Örneğin:
- Resmî kurum adları:
- Milli Eğitim Bakanlığı (Doğru)
- milli Eğitim Bakanlığı (Yanlış)
- Özel isimler:
- İtalya (Doğru)
- italya (Yanlış)
Bir de dil isimleri (Türkçe, İngilizce vb.) büyük harfle başlar ama “yabancı diller” gibi bir tamlamanın ikinci sözcüğü büyük harfle başlamaz (doğrusu “yabancı diller”dir, “Yabancı Diller” değil).
4. Sık Yapılan Yazım Yanlışları Tabloları
Aşağıdaki tablolar, hem bitişik-ayrı yazım hem de genel olarak sık karıştırılan örnekler için rehber niteliğindedir.
4.1. Bitişik/Ayrı Yazım Tablosu
| Yanlış Yazım | Doğru Yazım | Açıklama |
|---|---|---|
| her hangi | herhangi | Tek kelime olarak yazılır. |
| ön yargı | önyargı | Peşin hüküm anlamındaki sözcük bitişik yazılır. |
| bir kaç | birkaç | “az sayıda” anlamına gelen sözcük bitişik yazılır. |
| her şey | her şey | Burada ise iki kelime olarak yazmak doğrudur (tam tersine örnek). |
| apoğ lutça | elbette (örnek) | Pek çok konuşma dilinde farklı telaffuz edilse de sözlük yazımı “elbette”dir. |
Yukarıdaki tabloya baktığımızda “önyargı” kelimesi, Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde bitişik yazılması gereken bir sözcük olarak geçer.
4.2. Sık Karıştırılan Diğer Örnekler Tablosu
| Yanlış Yazım | Doğru Yazım | Not/İpucu |
|---|---|---|
| • ayrı cı | • ayrıcalı | Örnek kelime. “Ayrıcalı” kelimesinde “-calı” yapım eki bitişik yazılır. |
| • herkez | • herkes | “herkez” biçiminde sık yapılan bir hatadır. “herkes” olması gerekir. |
| • ola bilmek | • olabilmek | Yardımcı fiil içeren birçok birleşik fiil bitişik yazılır (yapabilmek vb.). |
| • hiç bir | • hiçbir | “Hiçbir” bitişik yazılması gereken sözcüklerdendir. |
Not: Tablolardaki örnekler özet amaçlı verilmiştir; metnin akışında “apoğ lutça” gibi komik yazım hatalarına da dikkat edilmelidir.
5. Yazım Yanlışlarını Nasıl Önleyebiliriz?
Yazım yanlışlarını önlemenin en iyi yolları, bilinçli okuma yapmak, TDK sözlüğü veya benzeri güvenilir kaynakları kullanmak ve düzenli olarak ezber-tekrar yöntemini uygulamaktır.
5.1. TDK Sözlüğü Kullanın
Türk Dil Kurumu’nun (TDK) çevrimiçi sözlüğü, zaman zaman güncellenen ve doğru yazımları gösteren en yetkin kaynaktır. Bilmediğiniz veya şüphelendiğiniz bir sözcüğün yazımını anında TDK üzerinden sorgulayabilirsiniz.
5.2. Düzenli Okuma Yapın
- Günlük, haftalık veya aylık okuma planları hazırlayarak kitap, makale ve haber metinlerini okuyun.
- Okuduğunuz metinlerde karşılaştığınız kelimelerin yazılışlarını inceleyin.
5.3. Kuralları Tekrar Edin
Belli başlı yazım ve noktalama kurallarını düzenli olarak tekrar etmek, zaman içinde kalıcı hafızaya yerleşmesini sağlar. Hangi tür eklerin bitişik, hangi sözcüklerin ayrı yazıldığını hatırlama konusunda tekrarın önemi büyüktür.
6. Sık Karşılaşılan Yazım Yanlışlarından Örnekler
6.1. Birleşik Sözcüklerde Yazım Yanlışı
- kahvaltı sözcüğü “kahve altı” ifadesinden türeyerek bitişik hale gelmiştir. “kahve altı” gibi ayrı yazımı yanlıştır.
- cambaz da sadece bu biçimde yazılır. “can baz” veya “cam baz” gibi formlar yanlış kullanımlardır.
6.2. Eklerin Yazımında Yapılan Hatalar
İyelik ekleri, durum ekleri (çekim ekleri) ve yapım eklerinde hata yapılması da oldukça yaygındır. Örneğin:
- “Köye gidiyorum.” (Doğru)
- “Köy e gidiyorum.” (Yanlış)
6.3. Noktalama İşaretleri Kaynaklı Yazım Yanlışları
- Cümlenin sonuna gelen noktadan (.) sonra büyük harfle başlanır.
- Noktalı virgül (
ise genellikle birbirine paralel veya sıralı ifadeleri ayırırken kullanılır.
Noktalama kurallarına uyulmaması, yazım yanlışları kadar cümlenin okunabilirliğini de düşürür.
7. Soru Örneğine Dönüş ve Cevabın Gerekçesi
Sizin paylaştığınız test sorusunda, “Hangisi bir yazım yanlışı yapılmıştır?” ifadesiyle verilen seçenekler arasında “ön yargı” şeklinde bir kullanımı gördüğümüzde, bunun “önyargı” olması gerektiğini söyleyebiliriz. Çünkü TDK’ye göre:
önyargı
“Bir konuya, bir kimseye, bir olaya ilişkin yeterli bir inceleme veya bilgiye dayanmadan, önceden varılan kanı.”
Bu sözcük “ön” ve “yargı” kelimelerinin birleşmesiyle türemiş bir sözcüktür ve birleşik ad olarak kullanılmaktadır. Öyleyse bitişik yazılması gerekir.
Yani sorunun cevabı, ‘ön yargı’ şeklinde bir kullanım fark ediyorsanız, o seçenekte yazım yanlışı vardır demektir.
8. Özet Tablolarla Bilgiyi Pekiştirme
Aşağıda, Türkçede sık rastlanan yazım yanlışlarının genel bir özet tablosu verilmiştir. Bu tabloyu gözden geçirerek benzer sorularınızı hızlıca cevaplayabilirsiniz.
| Konusu | Yanlış Yazım | Doğru Yazım | Açıklama |
|---|---|---|---|
| Ayrı-Bitişik Yazım | ön yargı | önyargı | “peşin hüküm” anlamı; bitişik olacak. |
| Ayrı-Bitişik Yazım | her hangi | herhangi | Tek kelime. |
| Ayrı-Bitişik Yazım | bir kaç | birkaç | Bitişik. |
| Büyük Harf Yazımı | italya | İtalya | Ülke adı olduğu için büyük harfle başlar. |
| Büyük Harf Yazımı | milli Eğitim Bakanlığı | Milli Eğitim Bakanlığı | Resmî kurum adları her sözcüğü büyük harfle başlar: “Milli”, “Eğitim”, “Bakanlığı.” |
| Ek Yazımı/Noktalama | köpek e baktı | köpeğe baktı | “-e” hali, bitişik yazılır. |
| Noktalama | Kedi fareyi; kovaladı. | Kedi fareyi kovaladı. | Noktalı virgül kullanımına dikkat edilmeli. |
9. Sonuç ve Kısa Özet
- Soru: “Bu kurallara göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?”
- Cevap: İçinde “ön yargı” ibaresi geçen cümlede yazım yanlışı yapılmıştır; doğrusu “önyargı” olmalıdır.
Unutmayın: Türkçede birleşik yazılması gereken kelimelerin ayrı yazılması en temel imla hatalarından biridir. Bu nedenle “önyargı” gibi kelimelerin doğru yazımını bilmek büyük önem taşır. Aynı şekilde “herhangi”, “birkaç” veya “hiçbir” de bitişik yazılır.
Böylece test sorusunun cevabına ulaşmış olduk. Arkadaşlarınızla veya sınıf ortamında bu bilgiyi paylaşarak birlikte tekrar yapabilir, yazım kurallarını pekiştirebilirsiniz.