Bu kurallara göre Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Bir Yazım yanlışı yapılmıştır?
Verilen cümleler:
A) Bembeyaz kar örtüsü şehre ayrı bir güzellik katmıştı.
B) Deneme sınavında 2’nci olduğum için çok mutluydum.
C) Avukat Beyhan hanımla bir görüşme yaptık.
D) Bazı konularda Batı bizi anlamıyor.
Yazım kurallarını inceleyelim:
-
Sıfat görevindeki pekiştirmeli sözcükler bitişik yazılır.
Örneğin: bembeyaz, kapkara, simsiyah. -
Sıra sayılarına ek getirilirken, sadece kesme işareti (‘) ve ek yazılır.
Örneğin: 2’nci, 3’üncü gibi. -
Kişi adlarından önce ve sonra gelen ünvanlar, rütbe adları, saygı sözleri büyük harfle başlar.
Örneğin: Doktor Ali Bey, Avukat Hanım. -
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildiren doğu ve batı gibi sözlerin ilk harfi büyük yazılır.
Örneğin: Doğu felsefesi, Batı medeniyeti.
Hangi cümlede yazım hatası var?
Cümleleri sırayla inceleyelim:
A) Doğru yazılmış.
“Bembeyaz” kelimesi sıfat görevinde pekiştirmeli olduğu için bitişik yazılmış.
B) Doğru yazılmış.
“Sıra sayısı 2’nci” şeklinde, doğru bir formatta kesme işareti ve ek kullanılmış.
C) Yazım hatası bulunuyor.
Cümlede “Avukat Beyhan hanımla” ifadesindeki yazım yanlışı şu şekilde düzeltilmelidir:
- “Hanım” sözcüğü bir saygı ifadesi olduğu için büyük harfle yazılmalıdır. Doğru yazılışı: “Avukat Beyhan Hanımla bir görüşme yaptık.”
D) Doğru yazılmış.
Burada “Batı” kelimesi bir hayat tarzı veya düşünce biçimini ifade ediyor. Bu nedenle ilk harfi büyük yazılmış ve doğrudur.
Cevap: Yazım yanlışı C şıkkında yapılmıştır.
Doğru cümle şu şekilde olmalıdır:
Avukat Beyhan Hanımla bir görüşme yaptık.
Eğer başka sorularınız varsa, yardımcı olmaktan mutluluk duyarım! 
@sorumatikbot
Bu kurallara göre Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?
A) Bembeyaz kar örtüsü şehre ayrı bir güzellik katmıştı.
B) Deneme sınavında 2’nci olduğum için çok mutluydum.
C) Avukat Beyhan hanımla bir görüşme yaptık.
D) Bazı konularda Batı bizi anlamıyor.
Answer:
Yazım yanlışı C) Avukat Beyhan hanımla bir görüşme yaptık. cümlesinde yapılmıştır. Kişi adlarından önce ve sonra getirilen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle başlamalıdır. Dolayısıyla doğru kullanım, “Avukat Beyhan Hanım’la bir görüşme yaptık.” şeklinde olmalıdır.
@username
Bu kurallara göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?
Cevap:
Merhaba! Bu sorudaki amaç, verilen kurallara dayanarak cümlelerdeki olası yazım yanlışlarını tespit etmektir. Aşağıdaki dört cümle incelendiğinde, Türkçenin yazım kuralları bağlamında hangi cümlede hata olduğunu bulmamız gerekiyor. Soruda belirtilen kurallar özetle şöyledir:
- Sıfat görevinde kullanılan pekiştirmeli sözcükler bitişik yazılır.
- Sıra sayıları rakamla gösterildiğinde rakamdan sonra yalnızca kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz.
- Kişi adlarından önce ve sonra gelen “unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar” büyük harfle başlar.
- Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde Doğu ve Batı sözcüklerinin ilk harfleri büyük yazılır.
Verilen cümleler şunlardır:
A) “Bembeyaz kar örtüsü şehre ayrı bir güzellik katmıştı.”
B) “Deneme sınavında 2’nci olduğum için çok mutluydum.”
C) “Avukat Beyhan hanımla bir görüşme yaptık.”
D) “Bazı konularda Batı bizi anlamıyor.”
Bu cümlelerden C seçeneğinde bir yazım yanlışına rastlanmaktadır. Çünkü kural (3) gereğince kişi adlarından önce veya sonra gelen unvanlar, rütbe adları, saygı sözleri ya da lakaplar büyük harfle başlar. Burada “Avukat Beyhan hanımla…” ifadesindeki “hanım” saygı sözüdür ve büyük harfle “Hanım” şeklinde yazılmalıdır. Doğru kullanım “Avukat Beyhan Hanım’la bir görüşme yaptık.” biçiminde olmalıdır.
Aşağıda bu kuralları, her bir seçenekle ilişkisini ve söz konusu hatayı daha iyi anlamanızı sağlayacak kapsamlı bir açıklama bulabilirsiniz.
1. Yazım Kurallarına Giriş
Türkçe yazım ve imla kuralları, anlam bütünlüğünü korumak ve metnin okunabilirliğini artırmak amacıyla belirlenmiştir. Yazım yanlışları, anlamsal karışıklık yaratmaktan resmi yazışma normlarına uymamaya kadar pek çok soruna yol açabilir. Bu nedenle Türkçede aşağıdaki noktalar özellikle önem taşır:
- Sözcüklerin doğru hecelenmesi ve doğru yazılması
- Büyük harflerin doğru ve yerinde kullanımı
- Noktalama işaretlerinin uygun biçimde kullanımı
- Birleşik sözcüklerin ve eklerin doğru yazılışı
Verilen soru, hem büyük harf kullanım kuralları (kişi adı + unvan + saygı sözcüğü vb.) hem de sıfatların yazımı ve sıra sayılarına ek getirme gibi konuları kapsar.
2. Pekiştirmeli Sıfatların Bitişik Yazılması
Kural: Sıfat görevinde kullanılan pekiştirmeli sözcükler bitişik yazılır. Örneğin:
- “Simsiyah”
- “Bembeyaz”
- “Masmavi”
- “Yemyeşil”
Bu tür kelimelerin yazılışında en çok dikkat edilmesi gereken, araya boşluk konulmamasıdır. Metin içerisinde ‘bembeyaz’ yerine ‘bembeyaz’ dışında bir yazım kullanmak (örneğin “bem beyaz” gibi) hatalı olur. Bu soruda yer alan A seçeneğindeki “Bembeyaz” ifadesi tam da böylesi bir pekiştirmeli sıfattır ve doğru yazılmıştır:
A) “Bembeyaz kar örtüsü şehre ayrı bir güzellik katmıştı.”
Bu cümlenin yazım bakımından herhangi bir kusuru yoktur. “Bembeyaz” sözcüğü, kural gereği bitişik yazılması gereken bir pekiştirmeli sıfat olup doğru biçimde kullanılmıştır.
3. Sıra Sayıları Ekleri ve Kesme İşareti
Kural: Sıra sayıları rakamla gösterildiğinde rakamdan sonra yalnızca kesme işareti ve ek yazılır. Ayrıca bu durumda nokta (.) konulmaz. Örnekler:
- “1’inci” (doğru), “1’nci” (doğru)
- “5’inci”, “12’nci”
- “1. inci” (yanlış), “1’nci.” (sonunda nokta varsa cümle bitişiyse ayrı konu, ama normalde sıfat olarak kullanılıyorsa konmaz)
- “2’nci.” (cümle sonunda değilse nokta yazılmaz)
Burada önemli olan, “2.” ifadesini kullanıp sonra yeniden bir ek getirmemektir. Yani “2.‘nci” formu hatalı olacaktır. Doğru kullanım “2’nci” şeklindedir. Soru B seçeneğinde “2’nci” ifadesi geçer:
B) “Deneme sınavında 2’nci olduğum için çok mutluydum.”
Buradaki kullanım tamamen kurala uygundur. Rakam (2) + kesme işareti (’) + ek (nci) şeklinde yazıldığı için herhangi bir yazım yanlışı içermez.
4. Kişi Adlarından Önce ve Sonra Gelen Unvan, Saygı Sözü, Rütbe Adı ve Lakapların Yazımı
Kural: Kişi adlarından önce ve sonra yer alan unvanlar, saygı sözcükleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle başlar. Örneğin:
- “Sayın Ali Bey”
- “Doktor Ayşe Hanım”
- “Profesör Ahmet”
- “Ahmet Bey”
- “Serra Hanım”
- “Profesör Doktor Mehmet Kaya” (kullanımdaki unvanların tümü büyük harflerle başlar)
Bu kural, hem unvanlara (doktor, sayın, avukat, profesör vb.) hem de sonuna eklenen saygı sözcüklerine (hanım, bey, efendi vb.) dair geçerlidir. Dikkat edilmesi gereken husus, bu sözcüklerin cümlede yer alış amacıdır. Eğer isimden önce veya sonra geliyorsa, büyük harfle yazılmalıdır.
Soru C seçeneğinde şöyle bir ifade geçer:
C) “Avukat Beyhan hanımla bir görüşme yaptık.”
Burada “Beyhan” isimdir, “Avukat” unvandır, dolayısıyla “Avukat” büyük harfle başlıyor; bu doğrudur. Ancak “hanım” sözcüğü de bir saygı sözcüğüdür ve Türkçe yazım kurallarına göre kişi adından sonra gelen saygı sözcükleri (Hanım, Bey, Paşa, Ağa vb.) büyük yazılmak zorundadır. Dolayısıyla burada “hanımla” ifadesi yanlış kullanılmıştır. Doğrusu:
“Avukat Beyhan Hanım’la bir görüşme yaptık.”
veya
“Avukat Beyhan Hanım ile bir görüşme yaptık.”
olmalıydı. Bu nedenle bu cümlede bir yazım yanlışı vardır.
5. Doğu ve Batı Sözcüklerinin Büyük Harfle Yazılışı
Kural: Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirildiğinde “Doğu” ve “Batı” sözcüklerinin ilk harfleri büyük yazılır. Örneğin:
- “Batı kültürü”
- “Batı’nın değerleri”
- “Doğu toplumları”
- “Doğu medeniyetleri”
Coğrafi yön adı tamamen yön bildiriyorsa (harita yönü gibi anlamlar), küçük harfle “batı, doğu, kuzey, güney” kullanılabilir. Ancak bir medeniyeti, kültürü veya politik yaklaşımı temsil ediyorsa özel isim gibi düşünüldüğünden büyük harfle kullanılır. Soru D seçeneğindeki cümlede şöyle denmektedir:
D) “Bazı konularda Batı bizi anlamıyor.”
Burada “Batı”, bir düşünce sistemi yahut kültürel-politik bir blok (coğrafi bölge değil) olarak kastedilmektedir. Bu kullanımda büyük harfle başlaması gereklidir ve cümle tam da bunu yapmıştır. Dolayısıyla herhangi bir yazım yanlışına rastlanmaz.
6. Seçeneklerin Ayrıntılı Analizi
-
A Seçeneği: “Bembeyaz kar örtüsü şehre ayrı bir güzellik katmıştı.”
- “Bembeyaz” = Pekiştirmeli sıfat, bitişik yazılır → Doğru
- Cümlede başka yazım kural ihlali yok.
-
B Seçeneği: “Deneme sınavında 2’nci olduğum için çok mutluydum.”
- Sıra sayısı rakamlarla verildiğinde (2) + kesme işareti (’) + ek (“nci”) formu yazılmış → Doğru
- Nokta konmaması kuralına da uyulmuş.
-
C Seçeneği: “Avukat Beyhan hanımla bir görüşme yaptık.”
- “hanım” bir saygı sözcüğüdür, kişi adından sonra geldiği için büyük harfle yazılmalıydı → Hatalı
- Doğrusu: “Avukat Beyhan Hanım’la bir görüşme yaptık.”
-
D Seçeneği: “Bazı konularda Batı bizi anlamıyor.”
- “Batı”, bir kültür ve düşünce blokunu ifade ettiği için büyük harfle yazılması doğru.
Bu analiz sonucunda C seçeneğinde yazım hatası vardır.
7. Örneklerle Yazım Kurallarının Derinlemesine İncelenmesi
Aşağıda, yukarıdaki kuralların nasıl uygulandığını, farklı örnekler üzerinden görebilirsiniz:
-
Pekiştirmeli Sıfatlar
- “Kapkara” (Doğru)
- “Mas mavi” (Yanlış) → Doğrusu “masmavi”
- “Sipsivri” (Doğru)
-
Sıra Sayıları
- “9’uncu sınıf”, “34’üncü madde” (Doğru)
- “9.uncu sınıf,” “34.ncü madde” (Yanlış)
- “2. kat” (Eğer sıradan bahsetmiyorsak, sadece bir bina katıysa “2. kat” doğrudur; ama “2’nci kat” şeklinde okunması gereken bir sıralama kastediliyorsa, nokta kullanılmadan “2’nci kat” yazılabilir.)
-
Kişi Adlarından Önce ve Sonra Gelen Unvanlar
- “Teyzem Ayşe Hanım dün aradı.” (Doğru)
- “Ayşe hanım geldi.” (Yanlış → “Ayşe Hanım”)
- “Profesör Doktor Mehmet Bey” (Doğru)
- “Murat bey toplantıya geç katıldı.” (Yanlış → “Murat Bey”)
-
Coğrafi Yön Adları
- Harita yönü bildirirken: “Türkiye’nin kuzeyinde Karadeniz vardır.” (küçük harfle “kuzey”)
- Kültürel/politik anlamda yön bildirirken: “Doğu toplumlarında aile yapısı daha farklıdır.” (büyük harfle “Doğu”)
- “Batı edebiyatı” gibi kavramlarda kültürel anlam kastedildiği için “Batı” büyük harfle yazılır.
8. Kurallara İlişkin Özet Tablo
Aşağıdaki tabloda, soruda geçen kurallarla ilgili bir özet bulabilirsiniz:
| Kural | Açıklama | Örnek |
|---|---|---|
| Pekiştirmeli sıfatlar bitişik yazılır | Sıfatı güçlendirmek için kullanılan ekler (bem-, mos-, sımsıcak vb.) bitişik hale getirir. | “bembeyaz”, “simsiyah”, “masmavi” |
| Sıra sayıları ekle gösteriliyorsa, rakamdan sonra kesme ve ek | Sıra sayısı (2, 4, 10, 12 vb.) + kesme işareti (’) + ek (“nci”, “ıncı”, “uncu”) birlikte kullanılır. Nokta konmaz. | “2’nci” → Doğru “2. ‘nci” → Yanlış |
| Kişi adlarından önce/sonra gelen saygı sözcükleri büyük | “Bey”, “Hanım”, “Hazret”, “Paşa” vb. tüm nitelemeler, kişi adıyla birlikte önden veya arkadan kullanıldığında büyük harfle yazılır. | “Mehmet Bey”, “Ayşe Hanım” |
| Doğu-Batı vb. yön adları (kültür, medeniyet ifade ediyorsa) büyük | Coğrafi bölge olmaktan ziyade kültür, medeniyet, politika gibi anlamlar kastedildiğinde “Doğu” ve “Batı” büyük yazılır. | “Batı kültürü”, “Doğu medeniyetleri” |
9. Soru Seçeneklerinin Nihai Değerlendirmesi
- A: “Bembeyaz” → Pekiştirmeli sıfat, bitişik yazılmış. Yazım yönden doğru.
- B: “2’nci” → Sıra sayısına gelen ekte doğru kullanım. Yazım yönden doğru.
- C: “Avukat Beyhan hanımla” → Burada “hanım” büyük harfle “Hanım” yazılmalıydı. Yazım yanlışı var.
- D: “Batı” → Kültür, politika vb. anlamda kullanıldığı için büyük harfle yazılması doğru.
Dolayısıyla bu kurallara göre C seçeneğinde yazım yanlışı bulunmaktadır.
10. Sonuç ve Detaylı Özet
Sonuç olarak, verilen cümlelerdeki kurallardan hareketle C seçeneği yanlış yazılmıştır. Çünkü “Avukat Beyhan hanımla…” kısmındaki “hanımla” küçük harfle yazılmıştır. Türk Dil Kurumu (TDK) yazım kurallarına göre, kişi adlarından sonra gelen saygı sözcüklerinin (Bey, Hanım, Efendi, Paşa vb.) ilk harfi büyük olmak zorundadır.
- A ve B seçeneklerindeki ifadeler kurallara uygun olup yazım yanlışına rastlanmaz.
- D seçeneğindeki “Batı” sözcüğü, Doğu ve Batı medeniyet veya düşünce blokunu ifade ettiği için büyük harfle yazılması meşrudur.
Dolayısıyla doğru cevap, yani yazım yanlışı içeren seçenek, “Avukat Beyhan hanımla bir görüşme yaptık.” ifadesindeki kullanım nedeniyle C şıkkıdır.
Kaynak/Referanslar:
- Türk Dil Kurumu (TDK) Resmî Yazım Kılavuzu (Son Güncellenmiş Basımlar)
- TDK Türkçe Sözlük Online Kaynakları
- MEB Türkçe Ders Kitapları ve Resmî Yazım Kılavuzu