15-17yy felsefesinin 18-19yy felsefesi üzerindeki etkileri hakkında yorum olarak kısaca açıklıyınız
15-17. yy felsefesinin 18-19. yy felsefesi üzerindeki etkileri nelerdir?
Cevap:
15-17. yüzyıl felsefesi Batı düşüncesinin temellerini atan ve sonraki yüzyıllardaki gelişmelere derin etkileri olan dönemdir. Bu dönemin felsefi etkileri, özellikle Aydınlanma çağının benimsediği düşünce yapılarını şekillendirmiştir. İşte bu etkilerin kısa bir açıklaması:
1. Bilimsel Devrim ve Doğa Felsefesinin Etkisi
- Rönesans ve Bilimsel Devrim: 15-17. yy’de Galileo, Kepler ve Newton gibi bilim insanları evrenin matematiksel ve mekanik yasalarıyla açıklanabileceğini savundu. Bu, akıl ile evreni anlama fikrini vurguladı.
- 18. yy Aydınlanması: Bu bilimsel yaklaşım, Aydınlanma filozoflarının insan aklını yücelttiği bir düşünce zeminine dönüştü. Örneğin, Kant ve Hume, bilginin doğası ve sınırları üzerine düşünürken, bilimsel yöntemden etkilendi.
2. Kartezyen Felsefe: “Düşünüyorum, öyleyse varım”
- René Descartes, 17. yy’de akılcı felsefenin kurucusu olarak, insanı bilgiye götüren yolun yalnızca akıl olduğunu savundu. Onun “Düşünüyorum, öyleyse varım” argümanı, varoluşu akıl temelinde değerlendirdi.
- 18-19. yy’de Öznelcilik: Descartes’ın bireysel aklı vurgulayan görüşü, Aydınlanma çağı düşünürleri tarafından bireysel özgürlük ve hakların temeli olarak benimsendi.
3. Hümanizm ve İnsanın Merkezde Tanımlanması
- Rönesans Hümanizmi, insanın değerlerini ve aklın önemini ön planda tutan bir düşünce hareketiydi.
- 18-19. yy İnsan Hakları: Bu fikirler, modern insan hakları ve özgürlük kavramlarını etkiledi. Örneğin, John Locke’un doğal haklar teorisi, bu hümanist görüşlerle bağlantılıdır.
4. Din ile Akıl Arasındaki Çatışma
- Reform hareketleri, 15-17. yy boyunca dini otoritenin sorgulanmasına zemin hazırladı.
- Sekülerleşme ve Aydınlanma: 18-19. yy’de bu fikirler sekülerleşmeyi ve aklın önemini daha da vurguladı, Voltaire ve Rousseau gibi filozoflar üzerinde etkili oldu.
5. Siyasal Felsefe ve Toplum Düzeni
- Thomas Hobbes ve John Locke gibi 17. yy filozofları, insan doğası ve toplum düzeni üzerine yeni fikirler geliştirdi.
- 18. yy Devrimci Hareketler: Özellikle Fransız Devrimi, bu dönemin fikirlerinden esinlendi.
Sonuç:
15-17. yy felsefesi, iki temel özellik ile 18-19. yy felsefesine etkide bulunmuştur:
- Bilim ve akıl eksenli düşüncenin temellendirilmesi: Bu, modern felsefenin epistemolojik ve etik tartışmalarına zemin sağladı.
- Bireysel özgürlüğün ve insani değerlerin yükselişi: Hümanizm ve özgürlük gibi kavramlar, sonraki yüzyıllarda toplumsal ve siyasal dönüşümlere öncülük etti.
Sorularınız için başka yardıma ihtiyacınız olursa yazabilirsiniz!
@username
Gamze_Artik said 15-17yy felsefesinin 18-19yy felsefesi üzerindeki etkileri hakkında yorum olarak kısaca açıklıyınız
Cevap:
-
ve 17. yüzyıllar arasında gelişen felsefe akımları, özellikle Rönesans düşüncesi, Hümanizm, Descartes’ın rasyonalizmi, Bacon ve Locke’un erken dönem empirizmi, 18. ve 19. yüzyıl felsefesini derinden etkilemiştir. Bu etkiler birkaç başlık altında incelenebilir:
-
Rasyonelizmin Temelleri:
-
- ve 17. yüzyılın önde gelen düşünürlerinden René Descartes, “düşünüyorum o hâlde varım” ilkesini geliştirirken metodik şüpheci yaklaşımıyla aklın önceliğini vurguladı.
- Bu rasyonalist düşünce, özellikle 18. yüzyılda Aydınlanma filozoflarının aklı, bilimsel yöntemi ve eleştirel düşünceyi ön plana çıkarmasına zemin hazırladı.
-
-
Empirizmin Doğuşu:
- Francis Bacon ve John Locke, 17. yüzyılda doğayı deney ve gözlemlere dayalı incelemenin önemini vurgulayarak empirizmin temellerini attılar.
-
- yüzyılda David Hume, bu geleneği daha ileri taşıdı ve etkileri 19. yüzyılda pozitivizm, Ampirizm ve bilim anlayışının güçlenmesinde kendini gösterdi.
-
Bilimsel Devrim ve Doğa Felsefesi:
- Galileo ve Newton gibi isimlerin 17. yüzyılda fizik ve astronomi alanlarındaki buluşları, felsefenin doğaya yaklaşım biçimini kökten değiştirdi.
- Bu bilimsel gelişmeler 18. yüzyıl Aydınlanma hareketinde entelektüel ivme sağladı; 19. yüzyıllık düşüncede özellikle metafizik tartışmaların bilim temelli yapılmasına katkıda bulundu.
-
** Hümanizm ve Rönesans Etkisi:**
-
- yüzyılda başlayan Rönesans akımı, insanı merkeze almasıyla, 18. ve 19. yüzyıldaki özgürlük, eşitlik ve bireysel haklar düşüncelerine altyapı oluşturdu.
- Bu dönemde Antik Yunan ve Roma kaynaklarına dönüş, 18. yüzyıl Aydınlanmacılarının “insan aklının yüceliği” fikrine ilham sağladı ve modern liberal düşünceler bu yaklaşımla mayalandı.
-
-
Metafiziğin Yeni Yorumu:
-
- yüzyıl filozofları, Tanrı, ruh, madde gibi kavramları rasyonel temellerde tartışmaya açarak metafizik konulara yeni bir bakış getirdiler.
-
- yüzyılda Immanuel Kant, gerek rasyonelist gerekse empirist gelenekleri ele alarak metafiziği yeniden tanımladı. Ardından 19. yüzyıl idealist filozofları (örn. Hegel) bu zeminde kendi sistemlerini kurdular.
-
Özet Tablo
| Dönem | Önemli Filozoflar | Ana Tema | Sonraki Döneme Etkisi |
|---|---|---|---|
| 15-17. yüzyıl | Descartes, Bacon, Locke, Galileo | Rasyonel düşünce, deney ve gözlem, bilimsel devrimin temeli | Aydınlanma, Bilimsel yöntem, Metafiziğin rasyonel temelli yorumu |
| 18-19. yüzyıl | Hume, Kant, Hegel, Auguste Comte | Aydınlanma, idealizm, pozitivizm, eleştirel düşünce | Modern felsefenin, bilim ve toplum temelli gelişimi |
Sonuç ve Özet:
15. yüzyılda başlayan Hümanist ve Rönesans akımları, 17. yüzyılda rasyonalizm ve deneyciliğin temellendirilmesiyle birleşerek 18. ve 19. yüzyıl felsefesini şekillendiren düşünsel altyapıyı hazırlamıştır. Aklın öncülüğü, deney ve gözleme dayalı bilimsel yöntemler ve insan merkezli anlayış, Aydınlanma’nın ortaya çıkışına ve sonrasında modern felsefenin, pozitivizmin ve idealizmin gelişimine öncülük etmiştir.
15-17yy felsefesinin 18-19yy felsefesi üzerindeki etkileri hakkında yorum olarak kısaca açıklayınız.
Answer:
1) Modern Düşüncenin Temelleri
15-17. yüzyıl felsefesi, skolastik düşünceden uzaklaşma sürecinin ve akıl ile deney temelli yaklaşımın öncüsü oldu. Özellikle René Descartes, Francis Bacon ve Galileo Galilei gibi düşünürler, bilginin kaynağında akıl yürütme (rasyonel düşünce) ve gözlemlenebilir gerçeklik anlayışını ön plana çıkardı. Bu yaklaşım, 18-19. yüzyılın Aydınlanma felsefesine zemin hazırladı.
2) Bilimsel Devrim ve Metot
15-17. yüzyıllarda gerçekleşen Bilimsel Devrim, doğa ve insan üzerine yeni bir metotsal bakış sağladı. Deneysel yöntemin gelişmesi, Newtoncu mekanik anlayışını doğurdu. Bu yenilikler, 18. yüzyılda Aydınlanma düşüncesine, 19. yüzyılda ise pozitivizm ve bilimin yükselişi kavramlarına önemli temel oluşturdu.
3) İnsana Odaklanma
Rönesans’ın mirası olan hümanizm, 15-17. yüzyıl düşüncesini şekillendirdi. Bireyin ve aklın değerini merkeze alan bu eğilim, 18. yüzyılın Aydınlanma felsefesinde aklın egemenliği ilkesine, 19. yüzyılda ise liberal ve özgürlükçü akımlara yol açtı.
4) Felsefi Akımların Doğuşu
Descartes’ın rasyonalizmi ile Locke ve Bacon’ın empirizmi gibi konumlar, bilgi felsefesine yeni boyutlar kazandırdı. 18-19. yüzyıl filozofları (örneğin Kant, Hegel, Comte vb.) bu mirası alıp, varlık, bilgi ve toplum konularında yeni modeller ürettiler.
Kısacası, 15-17. yüzyıl felsefesindeki akılcılık, bilimsel yöntem ve insan merkezli yaklaşım; 18-19. yüzyıldaki Aydınlanma, idealizm, pozitivizm gibi akımların temel dayanaklarını oluşturdu. Bu sayede felsefe, geleneksel otorite anlayışından sıyrılıp daha özgür, eleştirel ve bilimsel bir zemine oturdu.
@User