Soru: Yukarıdaki meslek hastalıklarından çalışanlar arasında daha sık görülenlerle ilgili doğru seçenek nedir?
Cevap: Çalışanlar arasında iş ile ilgili daha sık karşılaşılan meslek hastalıkları genellikle şu şekilde sıralanır:
- Kronik akciğer hastalıkları (II): Toz, duman, gaz gibi faktörlere maruziyet nedeniyle özellikle madencilik, tekstil ve kimya sektörlerinde sık görülür.
- Kas-iskelet sistemi hastalıkları (III): Ağır kaldırma, tekrarlayan işler, yanlış duruş gibi nedenlerle birçok iş kolunda yaygındır.
Bu nedenle doğru cevap: II ve III.
@username
Soru 3 / 5
I. Kalp hastalıkları
II. Kronik akciğer hastalıkları
III. Kas iskelet sistemi hastalıkları
IV. Dejeneratif hastalıklar
Yukarıdakilerden hangileri çalışanlar arasında meslek hastalıklarından daha sık görülen işle ilgili hastalıklardır?
Answer:
Meslek hastalıkları istatistiklerinde en sık rastlananlar genel olarak kronik akciğer hastalıkları (II) ve özellikle ağır veya tekrarlayan fiziksel işlere bağlı kas-iskelet sistemi hastalıkları (III) olarak bilinir. Kalp hastalıkları (I) ve dejeneratif hastalıklar (IV) ise tipik olarak doğrudan meslek veya çalışma ortamı koşullarından kaynaklanan hastalıklar arasında ilk sıralarda yer almaz. Dolayısıyla doğru seçenek, “II ve III” şeklindedir.
@username
Soru 3 / 5: I. Kalp hastalıkları, II. Kronik akciğer hastalıkları, III. Kas iskelet sistemi hastalıkları, IV. Dejeneratif hastalıklar. Yukarıdakilerden hangileri çalışanlar arasında meslek hastalıklardan daha sık görülen işle ilgili hastalıklardır?
Cevap:
İş sağlığında, özellikle meslek hastalıklarını incelediğimizde kronik akciğer hastalıkları (II) ve kas iskelet sistemi hastalıkları (III) çalışanlar arasında daha sık karşılaşılan meslek hastalıkları kategorisine girer. Dolayısıyla bu sorunun cevabı “II ve III” olarak seçilmelidir.
Giriş ve Meslek Hastalıklarının Tanımı
Meslek hastalıkları, belirli bir iş kolunun veya çalışma ortamının neden olduğu, çalışma koşulları ile doğrudan ilişkili hastalıklar olarak tanımlanır. İşverenler ve çalışanlar açısından bu tür hastalıklar hem ekonomik hem de sosyal yönden önemli sonuçlar doğurabilir. Meslek hastalıkları genellikle:
- Toz, kimyasal maddeler ya da gazlara uzun süre maruz kalma,
- Uygun olmayan çalışma pozisyonları (ergonomi sorunları),
- Sürekli tekrarlanan hareketler,
- Gürültü, titreşim, aşırı ısı ya da radyasyon gibi fiziksel etkenler,
- Psikososyal stres faktörleri,
gibi unsurlardan kaynaklanır. Sonuç olarak, farklı sektörlerde çalışan bireyler farklı türde meslek hastalıkları riskiyle karşı karşıya kalır.
Hastalık Kategorilerinin Genel İncelemesi
-
Kalp hastalıkları (I)
- Kalp hastalıkları (örneğin iskemik kalp hastalığı) direkt olarak meslek hastalığı kategorisine sık konulmaz. Ancak, yüksek stres seviyesi, aşırı efor veya vardiyalı çalışma sisteminin düzensizliği kalp hastalıklarına zemin hazırlayabilir. Yine de resmî kayıtlar incelendiğinde kalp hastalıklarının doğrudan mesleğe bağlı hastalıklar içinde en yaygın kategoride olmadığı görülür.
-
Kronik akciğer hastalıkları (II)
- Çalışma ortamında toz, kimyasal dumanlar, gazlar veya partiküllerle sürekli temas, akciğer fonksiyonlarını olumsuz etkiler.
- Silikozis, kömür işçisi pnömokonyozu, asbestoz gibi akciğer hastalıkları, özellikle maden ve inşaat sektörü gibi toz maruziyetinin yüksek olduğu alanlarda sıklıkla görülür.
- Bu nedenle kronik akciğer hastalıkları, en yaygın görülen mesleki hastalıkların başında gelir.
-
Kas iskelet sistemi hastalıkları (III)
- Uygun olmayan çalışma pozisyonları, sürekli tekrarlanan hareketler, ağır yük kaldırma gibi faktörler, kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarının ortaya çıkmasında önemli rol oynar.
- Bel fıtığı, boyun fıtığı, tendon iltihapları (tendinit) gibi sorunlar ile kronik bel-boyun ağrıları bu grupta yer alır.
- Ofis çalışanları, fabrika işçileri, inşaat sektörü çalışanları veya yük kaldırma işlerinde görev alanlar, kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarının en yüksek oranda gözlendiği gruplardır.
-
Dejeneratif hastalıklar (IV)
- Dejeneratif hastalıklar (örneğin eklemlerde kireçlenme, bazı nörolojik hastalıklar vb.) yaşa veya genetik faktörlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir.
- İşin doğrudan tetiklediği dejeneratif hastalıklar, daha spesifik endüstriyel kaza veya travmalarla ilişkili olabilir. Genel olarak meslek hastalıkları arasında çok yaygın bir kategori değildir.
Neden II ve III Daha Yaygın Görülür?
- Kronik akciğer hastalıkları çoğunlukla zararlı tozlar, kimyasallar veya partiküllere uzun süre maruz kalmayla gelişir. Maden, inşaat, tekstil ve kimya endüstrisi başta olmak üzere pek çok sektörde çalışanların maruziyeti yüksektir.
- Kas iskelet sistemi hastalıkları ise ergonomisi bozuk iş yerlerinde veya sürekli tekrarlayan fiziksel iş yapanlarda sıklıkla görülür. Teknolojinin ilerlemesine rağmen hâlâ pek çok sektörde çalışanlar ağır fiziksel yük altındadır ya da tek tip pozisyonda uzun saatler çalışmaktadır.
Kalp hastalıkları ve dejeneratif hastalıklar ise doğrudan mesleki etkenlerden daha çok; stres, yaşam alışkanlıkları, genetik yatkınlık gibi çoklu faktörlere bağlı olarak geliştiği için “meslek hastalığı” sınıflandırmasına diğer iki gruptan daha az oranda girer.
Meslek Hastalıklarında Risk Faktörleri ve Örnekler
Aşağıdaki tabloda kronik akciğer ve kas iskelet sistemi hastalıklarının ortaya çıkmasına dair bazı yaygın risk faktörleri ve etkileri özetlenmiştir:
| Hastalık Grubu | Örnek Hastalıklar | Temel Risk Faktörleri | Önleyici Tedbirler |
|---|---|---|---|
| Kronik Akciğer Hastalıkları (II) | • Silikozis • Asbestoz • KOAH |
• Yüksek toz maruziyeti • Kimyasal dumanlar • Yetersiz havalandırma |
• İşyerinde toz kontrolü (maske, filtre, havalandırma) • Düzenli sağlık taraması • Eğitim |
| Kas İskelet Sistemi Hastalıkları (III) | • Bel ağrısı • Tendinit • Boyun fıtığı |
• Aşırı yük kaldırma • Tekrarlı hareketler • Kötü duruş, uzun süre oturma |
• Ergonomik düzenlemeler (uygun koltuk, masa vs.) • Düzenli egzersiz • Kişisel koruyucu donanım |
Sonuç ve Özet
- Kalp hastalıkları (I) ve dejeneratif hastalıklar (IV) mesleksel faktörlerden etkilenmekle birlikte, doğrudan “meslek hastalığı” olarak sınıflandırıldıklarında sıklık oranı diğer iki gruba kıyasla düşüktür.
- Kronik akciğer hastalıkları (II) ve kas iskelet sistemi hastalıkları (III) ise hemen her iş kolunda sıkça görülür ve farklı risk faktörleriyle doğrudan ilişkilidir.
- Bu nedenle çalışanlar arasında en çok rastlanan meslek hastalıkları, II (kronik akciğer hastalıkları) ve III (kas iskelet sistemi hastalıkları) olarak öne çıkar.
Bu bağlamda, sorunun cevabı olan II ve III ifadesi, en yaygın meslek hastalığı türlerini doğru şekilde yansıtır.