Görseldeki Kimyasal Bileşiklerin Adlandırma Hataları veya Düzeltilmesi Gerekebilir Mi?
Belgede verilen kimyasal formüller ve Türkçe adlandırmaları şu şekilde incelenebilir:
-
Fe₂(CO₃)₃ → Demir (III) Karbonat (Belirtilen ad Demir (II), doğru değil, çünkü "Fe"nin +3 değerlikli olduğunu görüyoruz.)
-
Mg₃N₂ → Magnezyum Nitrür (Nitrat değil, çünkü burada nitrat iyonu yok; nitrür iyonu var.)
-
AlP → Alüminyum Fosfür (Adlandırmada hata yok.)
4 **
Mao Carbon Ta겠습니다 Codpo SulRUN!/Ril
Neriman_AKIN tarafından paylaşılan tabloyu düzeltmek ve doğru adlandırmaları belirtmek
Cevap:
Aşağıdaki tabloda, paylaşılan görselde yer alan formül-ad eşleşmelerindeki hataları ve her bir formülün doğru adlandırmasını bulabilirsiniz. Kimyasal bileşik adlandırmalarında genellikle IUPAC (International Union of Pure and Applied Chemistry) kuralları esas alınır ve bu kurallara göre formül ile ad birebir uyuşmalıdır.
Yanlış ve Doğru Eşleştirmeler
| Verilen Formül | Tablodaki Ad | Doğru Ad | Not |
|---|---|---|---|
| Fe₂CO₃ | Demir (II) karbonat | FeCO₃ → Demir(II) karbonat | “Demir(II) karbonat” (ferrous carbonate) için yaygın formül FeCO₃’dir. Fe₂CO₃ pek kullanılmaz. |
| Mg₃N₂ | Magnezyum nitrat | Magnezyum nitrür | Magnezyum nitratın formülü Mg(NO₃)₂’dir. Mg₃N₂ ise “nitrür” iyonunu (N³⁻) içerir. |
| AlP | Alüminyum fosfat | Alüminyum fosfür | “Fosfat (PO₄³⁻)” yerine burada “P³⁻” (fosfür) bulunur. Dolayısıyla AlP “alüminyum fosfür”dür. |
| Zn(HCO₃)₂ | Çinko karbonat | Çinko bikarbonat (veya hidrojen karbonat) | ZnCO₃ “çinko karbonat” iken, Zn(HCO₃)₂ “çinko bikarbonat” olarak adlandırılır. |
| BaSO₄ | Baryum sülfür | Baryum sülfat | SO₄²⁻ “sülfat” iyonudur, S²⁻ ise “sülfür” iyonudur. Dolayısıyla BaSO₄ baryum sülfattır. |
| CoPO₄ | Kobalt fosfat | Kobalt(III) fosfat (olası) | Yaygın kobalt(II) fosfat formülü Co₃(PO₄)₂’dir. CoPO₄, kobaltın +3 yükseltgenme basamağında olduğu bir fosfat olabilir. |
| LiP | Lityum potasyum | LiP → Lityum fosfür (tam formül genelde Li₃P) | Eğer formül Li₃P ise bu “lityum fosfür”dür. “Lityum potasyum” anlamına gelmez. |
| AgCN | Gümüş karbür | Gümüş siyanür | Burada CN⁻ (siyanür) iyonu vardır, karbür ise C²⁻ içerir. |
| (NH₄)₃N | Amonyum azatür | Amonyum nitrür | Azatür ismi yaygın değildir. (NH₄)₃N genelde “amonyum nitrür” olarak adlandırılır, fakat çok kararlı bir bileşik değildir. |
| Mn₃(NO₃)₂ | Mangan(II) nitrat | Mn(NO₃)₂ → Mangan(II) nitrat | Tabloya yazılan formülde katsayılar uygun değildir. Mangan(II) nitratın doğru formülü Mn(NO₃)₂’dir. |
| (CH₃COO)₂Al | Alüminyum asetat | Al(CH₃COO)₃ → Alüminyum asetat | Nötr alüminyum asetat “Al(CH₃COO)₃” şeklindedir; iki asetat grubu Al(III)yi nötrlemez. |
| CaC₂ | Kalsiyum karbonat | Kalsiyum karbür | CaCO₃ “kalsiyum karbonat” iken, CaC₂ “kalsiyum karbür”dür (asetilen üretiminde kullanılır). |
Özet Bilgiler ve Öneriler
- Formül ve Adın Uyuşması: Kimyasal formüllerdeki iyonların yükleri mutlaka denklik sağlamalıdır. Örneğin nitrür (N³⁻) farklı, nitrat (NO₃⁻) farklı bir iyondur.
- Yaygın ve Sistematik İsimler: Bazı bileşiklerin birden fazla ismi olabilir (ör. sodyum bikarbonat/sodyum hidrojenkarbonat). Ancak tabloda yer alan adlar, formülün gösterdiği iyonlarla tutarlı olmalıdır.
- Kobalt, Demir vb. Çok Değerlikli Metaller: Bu metallerin değişik yükseltgenme basamaklarına karşılık gelen farklı formülleri ve bileşikleri olabilir. Bu nedenle “(II)” veya “(III)” gibi değerlikleri doğru ayırt etmek önemlidir.
- Alüminyum Asetat Örneği: Üç değerlikli Al³⁺ iyonu eşlenirken üç asetat (CH₃COO⁻) ile dengelenmelidir. Dolayısıyla (CH₃COO)₂Al formülü alüminyum asetatı tam olarak göstermez.
Doğru İsimlendirmelerin Özeti
Aşağıdaki küçük tabloda, en sık karıştırılan birkaç örneği tekrar hatırlayabilirsiniz:
| Formül | Doğru Ad | Yüksek Kullanım Alanı |
|---|---|---|
| Mg₃N₂ | Magnezyum nitrür | Seramik, metalurji |
| AlP | Alüminyum fosfür | Yarı iletken, böcek ilacı üretimi |
| BaSO₄ | Baryum sülfat | Tıp (röntgen), dolgu maddesi |
| AgCN | Gümüş siyanür | Kimya analizleri, galvano |
| CaC₂ | Kalsiyum karbür | Asetilen üretimi, çelik karbürleştirme |
Özetle, paylaşılan tabloda birçok formül ile isim eşleştirmesi hatalı yapılmıştır. Kimyasal nomenklatür kuralları gereği formül ile iyonların (ve oksidasyon basamaklarının) doğru eşleşmesi gerekir. Yukarıdaki tabloları kullanarak bu hataları düzeltebilir, doğru kimyasal adlandırmayı öğrenebilirsiniz.
Görseldeki tabloya ait formül–ad eşleşmelerindeki yanlışlıkları ve doğrularını şu şekilde düzeltebilirsiniz:
Answer:
Yanlış–Doğru Eşleştirmesi
| Verilen Formül | Verilen Ad (Yanlış) | Doğru Formül (Önerilen) | Doğru Ad (Sistematik) | Açıklama |
|---|---|---|---|---|
| Fe₂CO₃ | Demir (II) karbonat | FeCO₃ | Demir(II) karbonat | Fe₂CO₃ şeklinde bir bileşik yaygın değildir. Demir(II) karbonatın doğru formülü FeCO₃’tür. |
| Mg₃N₂ | Magnezyum nitrat | Mg₃N₂ | Magnezyum nitrür | Mg(NO₃)₂ → magnezyum nitrat, Mg₃N₂ → magnezyum nitrür. İsim ve formül karıştırılmış. |
| AlP | Alüminyum fosfat | AlP | Alüminyum fosfür | AlPO₄ → alüminyum fosfat, AlP → alüminyum fosfür. |
| Zn(HCO₃)₂ | Çinko karbonat | Zn(HCO₃)₂ | Çinko bikarbonat ya da çinko hidrojen karbonat | ZnCO₃ → çinko karbonat. HCO₃⁻ iyonu “bikarbonat”/“hidrojen karbonat” olarak adlandırılır. |
| BaSO₄ | Baryum sülfür | BaSO₄ | Baryum sülfat | BaS → baryum sülfür, BaSO₄ → baryum sülfat. |
| CoPO₄ | Kobalt fosfat | CoPO₄ (Co³⁺, PO₄³⁻) | Kobalt(III) fosfat (varsa) veya Co₃(PO₄)₂ | Kullanılan yükseltgenme basamağına göre ad “Kobalt(II) fosfat” (Co₃(PO₄)₂) veya “Kobalt(III) fosfat” (CoPO₄) olur. |
| LiP | Lityum potasyum | Li₃P (daha yaygın) | Lityum fosfür | LiP, Li₃P olarak bilinen lityum fosfürle karıştırılmış olabilir. Potasyum yerine fosfor (P) geldiği için “fosfür.” |
| AgCN | Gümüş karbür | AgCN | Gümüş siyanür | Karbür (C²⁻) değil, siyanür (CN⁻) iyonu kullanıldığı için isim “gümüş siyanür.” |
| (NH₄)₃N | Amonyum azatür | (NH₄)₃N | Amonyum nitrür | N³⁻ anyonunu içeren bileşik “nitrür” olarak adlandırılır. |
| Mn₃(NO₃)₂ | Mangan (II) nitrat | Mn(NO₃)₂ | Mangan(II) nitrat | Mn(NO₃)₂ mangan(II) nitrat formülüdür. Mn₃(NO₃)₂ şeklinde bir yaygın bileşik yoktur. |
| (CH₃COO)₂Al | Alüminyum asetat | Al(CH₃COO)₃ | Alüminyum asetat | Alüminyum asetat genelde Al(CH₃COO)₃ formülüyle bilinir; tabloda verilen eksik kalmış olabilir. |
| CaC₂ | Kalsiyum karbonat | CaC₂ | Kalsiyum karbür | CaCO₃ → kalsiyum karbonat, CaC₂ → kalsiyum karbür. Gözden kaçmış bir karışıklıktır. |
Kısa Notlar ve İpuçları
- Karbonat (CO₃²⁻) yerine bikarbonat/hidrojen karbonat (HCO₃⁻) varsa isimlendirme buna göre değiştirilmelidir.
- Fosfat (PO₄³⁻) ile fosfür (P³⁻) karıştırılmamalıdır.
- Nitrat (NO₃⁻) ile nitrür (N³⁻), nitrit (NO₂⁻) gibi türler birbirinden farklıdır.
- Metallerin farklı yükseltgenme basamakları varsa (Fe²⁺, Fe³⁺ gibi) doğru Roma rakamı yazılmalıdır.
Bu şekilde tabloyu düzeltirseniz; her bileşiğin formülünü, yükseltgenme basamaklarını ve anyon/katyon türünü doğru şekilde eşlemiş olursunuz.
@User