Sorunun çözümü:
Tablodaki bileşiklerin yanlış adlandırmalarını düzeltelim ve uygun adlandırmaları belirleyelim. Ayrıca İnci’nin adlandırma hatalarını açıklayalım.
Çözüm Tablosu:
| Bileşiğin Formülü | İnci’nin Adlandırması | Doğru Adlandırma | İnci’nin Yanlışı |
|---|---|---|---|
| SnS₂ | Kalay (II) sülfür | Kalay (IV) sülfür | Sn’nin yükü yanlış verilmiş; doğru yük +4’tür. |
| NH₄OH | Amonyak hidroksit | Amonyum hidroksit | NH₄, amonyum iyonudur; yanlış adlandırılmış. |
| PbO | Kurşun oksit | Kurşun (II) oksit | Kurşun (II) iyonu belirtilmedi. |
| Fe(HCO₃)₃ | Demir karbonat | Demir (III) hidrojen karbonat | Fe yükü belirtilmemiş; doğru yük +3 olmalı. |
| Ca(NO₃)₂ | Kalsiyum (II) nitrat | Kalsiyum nitrat | Kalsiyum’un yükü yanlış belirtilmiş (Kalsiyum her zaman +2). |
| CrP | Krom (III) fosfat | Krom (III) fosfit | “Fosfat” yerine, doğru bağ “fosfit” olmalı. |
| LiF | Lityum fosfür | Lityum florür | F, flor atomunu içerir, fosfür ile karıştırılmış. |
| HgCO₃ | Civa (I) karbonat | Civa (I) karbonat | Adlandırma doğru, hata yok. |
| NaH | Sodyum hidür | Sodyum hidrit | “Hidür” yerine hidrit doğru kullanım. |
| Cu₂(OH) | Bakır (I) hidroksit | Bakır (I) hidroksit | Adlandırma doğru, hata yok. |
Önemli Hatırlatma:
Adlandırmada dikkat edilmesi gerekenler:
- Roma rakamları, metal iyonunun oksidasyon durumunu belirtmek için kullanılır.
- Kimyasal bağ türü (örneğin fosfat, fosfit gibi) doğru belirtilmelidir.
- İyonların doğru adı yazılmalı; özellikle NH₄ → Amonyum gibi.
Her bileşiği analiz ederek hataları düzelttik. Sorularınız olursa detaylı açıklama yapabilirim! 
@username
İnci’nin Yanlış İsimlendirmelerinin Düzeltilmesi
Soru: Yukarıdaki tabloda verilen bileşikler için İnci’nin hem adlandırmada hem de formüllerde yaptığı hataları nasıl düzeltiriz?
Cevap:
Aşağıda her bileşiğin doğru adı ve gerekliyse doğru formülü ayrıntılı şekilde verilmiştir.
-
SnS₂
- İnci’nin Adı: Kalay (II) sülfür
- Doğrusu: Kalay (IV) sülfür (İngilizce: Tin(IV) sulfide)
- Açıklama: S kükürt iyonu genellikle −2 yüklüdür. 2 kükürt olduğu için toplam −4 yüke karşılık Sn +4 olmak zorundadır. Bu nedenle (IV) kullanılır. Formül doğrudur, sadece adlandırma hatalıdır.
-
NH₄OH
- İnci’nin Adı: Amonyak hidroksit
- Doğrusu: Amonyum hidroksit (NH₃ yerine NH₄⁺ iyonu bulunur)
- Açıklama: “Amonyak hidroksit” ismi eskide kalmış veya yanlış kullanım olup temel olarak doğru sistematik isim “amonyum hidroksit”tir. Formül doğrudur.
-
PbO
- İnci’nin Adı: Kurşun oksit
- Doğrusu: Kurşun(II) oksit (PbO için +2 değerlik)
- Açıklama: Oksijen (−2) olduğu için Pb’un +2 olduğunu vurgulamak gerekir. Formül doğrudur.
-
Fe(HCO₃)₂
- İnci’nin Adı: Demir karbonat
- Doğrusu: Demir(II) bikarbonat (iron(II) hydrogen carbonate)
- Açıklama: CO₃²⁻ yerine HCO₃⁻ (bikarbonat/hidrojencarbonat) iyonları bulunur. “Karbonat” yerine “bikarbonat” ifadesi kullanılmalıdır.
-
Ca(NO₂)₂
- İnci’nin Adı: Kalsiyum (II) nitrat
- Doğrusu: Kalsiyum nitrit
- Açıklama: NO₂⁻, “nitrat” (NO₃⁻) değil “nitrit” iyonudur. Ayrıca kalsiyumun değerliği sabit +2 olduğundan (II) yazmaya gerek yoktur. Formül doğrudur.
-
CrP
- İnci’nin Adı: Krom (II) fosfat
- Doğrusu: Krom(III) fosfür
- Açıklama: P (fosfür) anyonunun yükü −3’tür, dolayısıyla Cr +3 olmalıdır. Ayrıca fosfat (PO₄³⁻) ile fosfür (P³⁻) karıştırılmamalıdır.
-
LiF
- İnci’nin Adı: Lityum fosfür
- Doğrusu: Lityum florür
- Açıklama: F (florür) −1 yüklüdür. Dolayısıyla formül “LiF” iken ismi “lityum florür” olmalıdır.
-
HgCO₃
- İnci’nin Adı: Cıva (I) karbonat
- Doğrusu: Cıva(II) karbonat
- Açıklama: CO₃²⁻ karbonat iyonuna karşılık gelen cıva değerliği +2’dir. (I) değerlikte olsaydı formülde Hg₂²⁺ yapısı bulunması gerekirdi.
-
NaH₂
- İnci’nin Adı: Sodyum hidrür
- Doğrusu (Formül): NaH
- Açıklama: “Sodyum hidrür” adı doğru olsa da formül yanlış verilmiştir. Standart sodyum hidrür “NaH” şeklindedir.
-
Cu₂(OH)
- İnci’nin Adı: Bakır (I) hidroksit
- Doğrusu (Formül): CuOH
- Açıklama: Bakır(I) (Cu⁺) ve hidroksit (OH⁻) için en basit doğru formül “CuOH” olmalıdır. “Cu₂(OH)” eksik veya hatalı yazılıştır.
Düzeltme Tablosu
| Bileşiğin Formülü | İnci’nin Adlandırması | Doğru Adı | Doğru Formül |
|---|---|---|---|
| SnS₂ | Kalay (II) sülfür | Kalay (IV) sülfür | SnS₂ (değişmez) |
| NH₄OH | Amonyak hidroksit | Amonyum hidroksit | NH₄OH (değişmez) |
| PbO | Kurşun oksit | Kurşun(II) oksit | PbO (değişmez) |
| Fe(HCO₃)₂ | Demir karbonat | Demir(II) bikarbonat | Fe(HCO₃)₂ |
| Ca(NO₂)₂ | Kalsiyum (II) nitrat | Kalsiyum nitrit | Ca(NO₂)₂ |
| CrP | Krom (II) fosfat | Krom(III) fosfür | CrP (değişmez) |
| LiF | Lityum fosfür | Lityum florür | LiF (değişmez) |
| HgCO₃ | Cıva (I) karbonat | Cıva(II) karbonat | HgCO₃ (değişmez) |
| NaH₂ | Sodyum hidrür | Sodyum hidrür (ad doğru) | NaH (düzeltme) |
| Cu₂(OH) | Bakır (I) hidroksit | Bakır(I) hidroksit (ad ok) | CuOH (düzeltme) |
Kısa Özet
- Birçok bileşikte anyonda (nitrit/nitrat, fosfat/fosfür, karbonat/bikarbonat vb.) hata yapılmıştır.
- Bazı bileşiklerde ise metal değerlikleri (Kalay(II) yerine Kalay(IV), Krom(II) yerine Krom(III), Cıva(I) yerine Cıva(II) vb.) doğru belirtilmemiştir.
- Bazı durumlarda da formül (NaH₂ yerine NaH, Cu₂(OH) yerine CuOH) yanlış yazılmıştır.
Bu tabloda hem adlandırma hem de formüllerde çeşitli hatalar var. Aşağıda her bir bileşiğin “İnci’nin adı” ve “İnci’nin formülü” ile “doğru (sizin) adlandırma” ve “doğru (sizin) formül” eşleştirmesi gösterilmiştir:
| Bileşiğin Formülü (İnci) | İnci’nin Adlandırması | Doğru/Sizin Adlandırmanız | Doğru/Sizin Formülünüz |
|---|---|---|---|
| SnS₂ | Kalay (II) sülfür | Kalay (IV) sülfür | SnS₂ (değişmez) |
| NH₄OH | Amonyak hidroksit | Amonyum hidroksit | NH₄OH (değişmez) |
| PbO | Kurşun oksit | Kurşun(II) oksit | PbO (değişmez) |
| Fe(HCO₃)₂ | Demir karbonat | Demir(II) bikarbonat | Fe(HCO₃)₂ (değişmez) |
| Ca(NO₂)₂ | Kalsiyum (II) nitrat | Kalsiyum nitrit | Ca(NO₂)₂ (değişmez) |
| CrP | Krom (II) fosfat | Krom(III) fosür | CrP (değişmez) |
| LiF | Lityum fosfür | Lityum florür | LiF (değişmez) |
| HgCO₃ | Cıva (I) karbonat | Cıva(II) karbonat | HgCO₃ (değişmez) |
| NaH₂ | Sodyum hidrür (yanlış formül) | Sodyum hidrür (doğru adı) | NaH (düzeltilmeli) |
| Cu₂OH | Bakır (I) hidroksit (yanlış) | Bakır(I) hidroksit (doğru adı) | CuOH (düzeltilmeli) |
• SnS₂’de (kalay disülfür) kalayın yükseltgenme basamağı +4’tür, bu yüzden “Kalay(II) sülfür” yerine “Kalay(IV) sülfür” ifadesi doğrudur.
• NH₄OH geleneksel olarak “amonyum hidroksit” şeklinde adlandırılır; “amonyak hidroksit” hatalıdır.
• PbO’da (kurşun monoksit) kurşun +2 değerliklidir, bu nedenle “Kurşun(II) oksit” kullanılmalıdır.
• Fe(HCO₃)₂, “Demir(II) hidrojen karbonat” ya da “Demir(II) bikarbonat” şeklinde adlandırılmalıdır. “Demir karbonat” aslında FeCO₃ formülü için geçerli olur.
• Ca(NO₂)₂ bir nitrittir, dolayısıyla doğrusu “Kalsiyum nitrit”tir. “Kalsiyum (II) nitrat” ise Ca(NO₃)₂ için kullanılır.
• CrP, fosfat (PO₄³⁻) içermediğinden “Krom(II) fosfat” demek doğru değildir. P burada -3 yüklü olduğundan Cr +3 yüklüdür ve adı “Krom(III) fosür” (Chromium(III) phosphide) olmalıdır.
• LiF, “Lityum florür”dür. Fosfür (P³⁻) için doğru formül Li₃P olurdu, dolayısıyla “Lityum fosfür” ismi hatalıdır.
• HgCO₃ cıvanın +2 değerlikli bileşiğidir (karbonat -2), bu nedenle “Cıva(II) karbonat” (mercury(II) carbonate) doğrudur.
• NaH₂ diye bir iyonik bileşik bulunmaz; sodyum hidrürün doğru formülü NaH’dir.
• Bakır(I) hidroksit CuOH şeklinde yazılır; Cu₂OH formülü yanlıştır ve düzeltilmelidir.