10- 12’ye ve 20’ye bölündüğünde 4 kalanı veren en küçük doğal sayıyı bulunuz.
Cevap:
Bu problemi çözmek için sayının belirtilen tüm sayılara bölündüğünde aynı kalanı vermesini sağlayacak genel bir yöntem izleyebiliriz.
Çözüm Adımları:
-
Kalıpları Oluşturma:
- Verilen sayının 10’a, 12’ye ve 20’ye bölündüğünde 4 kalanı vermesi gerekiyor. Bu nedenle bu sayıyı x olarak belirtirsek:
- x \equiv 4 \pmod{10}
- x \equiv 4 \pmod{12}
- x \equiv 4 \pmod{20}
- Verilen sayının 10’a, 12’ye ve 20’ye bölündüğünde 4 kalanı vermesi gerekiyor. Bu nedenle bu sayıyı x olarak belirtirsek:
-
Kapsayıcı Modülde Düşünme:
- Üç denklemi aynı anda sağlayan sayı, en küçük ortak kat ve ortak kalan kullanılarak hesaplanır.
- 10, 12 ve 20 sayılarına bakıldığında bu sayıların ortak bir kapsayıcı modülü, en küçük ortak katı (EKOK) olur.
-
En Küçük Ortak Katı Bulma:
- 10, 12, ve 20 sayıların en küçük ortak katını (EKOK) bulalım:
- 10 = 2 \times 5
- 12 = 2^2 \times 3
- 20 = 2^2 \times 5
- EKOK, en büyük üslerle alınan çarpanların çarpımıdır:\text{EKOK} = 2^2 \times 3 \times 5 = 60
- 10, 12, ve 20 sayıların en küçük ortak katını (EKOK) bulalım:
-
Genel Çözümü Bulma:
- Dolayısıyla x sayısı, 60 ile tam bölünebilen bir sayı olmalı ve 4 kalanı vermeli.
- Denklem: x = 60k + 4, k bir tam sayıdır.
-
En Küçük $x$’i Bulma:
- k için sıfır değerini alırsak:x = 60 \times 0 + 4 = 4
- k için sıfır değerini alırsak:
Ancak 4 sayısı ne 10’a, ne 12’ye, ne de 20’ye bölünmez halde olduğundan, doğru k değeri değildir. Biz $k$’yı 1 olarak alalım:
- $k=1$:
$$
x = 60 \times 1 + 4 = 64
$$
64 sayısı 10’a, 12’ye ve 20’ye bölündüğünde 4 kalanı vermektedir. Dolayısıyla, aranılan sayı $\boxed{64}$’tür.