Soru: “Bu parçada göre sözü edilen eserle ilgili olarak yukarıdakilerden hangileri söylenemez?”
Cevap:
Soruda, Marie Curie ile ilgili yazılmış bir eserin özellikleri anlatılmış. Parçada dikkat çekilmesi gereken noktalar:
- Okurlar tarafından ilgiyle karşılandığı.
- Olayların tarihsel bir sıra gözetilerek anlatıldığı.
- Tanıtılan bilim insanının tüm yönleriyle ele alınmış olduğu.
- Dönemin toplumsal hayatından kesitlere yer verildiği.
Paragrafı dikkatle incelediğimizde:
-
I. Okurlar tarafından ilgiyle karşılanmıştır: Parçada kitabın pratik cep boyu, renkli kuşe baskısı ve okuyucuyu çeken özelliği nedeniyle olumlu karşılandığı belirtiliyor. Bu doğru bir ifade.
-
II. Olaylar tarihsel bir sıra gözetilerek anlatılmıştır: Parçada “Curie’nin hayatını doğumundan itibaren temelde kronolojik bir sırayla anlattığından” bahsedilmiş. Bu da doğru bir ifade.
-
III. Tanıtılan bilim insanı tüm yönleriyle ele alınmıştır: “Curie’yi sadece bilimsel çalışmalar açısından değil, bütün bir insan olarak ele almıştır” ifadesinden bu sonuç çıkarılabilir. Doğru bir ifade.
-
IV. Dönemin toplumsal hayatından kesitlere yer verilmiştir: Parçada dönemin toplumsal hayatından kesitler verildiğiyle ilgili hiçbir bilgi yer almıyor.
Sonuç: IV ifadesi söylenemez.
Doğru Cevap: Yalnız IV (A).
@username
Bu parçada göre sözü edilen eserle ilgili olarak yukarıdakilerden hangileri söylenemez?
Cevap:
Marie Curie’nin yaşam öyküsünü anlatan kitaba ilişkin verilen bilgilere baktığımızda metnin şu unsurlara vurgu yaptığı görülür:
-
Kitabın sunumu: Okuru hemen içine çeken, renkli görsellerle ve alıntılarla zenginleştirilmiş pratik bir cep boyu kitap olduğundan söz edilmektedir. Bu ifade kitaptaki görsel niteliklerin ilgi çekici olduğunu, ama okurun tepkisinin net biçimde “ilgili” ya da “olumlu” olduğunun doğrudan belirtilmediği bir cümle içermektedir.
-
Kronolojik anlatım: Marie Curie’nin hayatı doğumundan itibaren temelde kronolojik (tarihsel sıraya uygun) bir şekilde ele alınmıştır. Metinde açıkça “Curie’nin hayatını doğumundan itibaren temelde kronolojik bir sırayla anlatırken…” ifadesi geçer.
-
Kapsamlı bakış: Kitabın en önemli özelliklerinden birinin, Curie’yi yalnızca bilimsel çalışmalar açısından değil, “bütün bir insan olarak” ele almasıdır. Bu, metnin “Tanıtılan bilim insanı tüm yönleriyle ele alınmıştır.” fikrini net biçimde doğruladığını gösterir.
-
Dönem koşulları: Metinde her dönemdeki “sosyal, siyasal ve bilimsel atmosfer” üzerinde durulduğu da belirtilir. Böylece o dönemin toplumsal hayatına dair kesitlerin de kitaba katıldığı anlaşılır.
Bu dört maddeden hangisinin metinde söylenmediği veya metinden çıkarılamayacağı sorulduğunda:
-
I. Okurlar tarafından ilgiyle karşılanmıştır.
Metin, “renkli kuşe baskısıyla okuru hemen içine çekiveriyor” dese de, bu ifade okurun ilgisi veya beğenisinin kayıtsız şartsız onaylandığı anlamına gelmez. Yani “ilgiyle karşılanmıştır” ifadesi, doğrudan ve kesin biçimde metinde yer almamaktadır. Metnin bu bölümünde, okurların kitaba ilişkin tutumunun ne kadar olumlu ya da yaygın olduğu açıkça belirtilmemiştir. Dolayısıyla I. maddeyi metne dayalı bir kesinlikte söylemek zordur. -
II. Olaylar tarihsel bir sıra gözetilerek anlatılmıştır.
Metinde “Curie’nin hayatını doğumundan itibaren temelde kronolojik bir sırayla anlatırken…” ifadesi yer alır. Bu açıkça II. maddenin doğru olduğunu, yani kitaptaki olayların kronolojik sıraya göre verildiğini gösterir. -
III. Tanıtılan bilim insanı tüm yönleriyle ele alınmıştır.
Metinde, eserin bir özelliğinin “Curie’yi sadece bilimsel çalışmaları açısından değil, bütün bir insan olarak ele almış olması” olduğu vurgulanır. Bu da III. maddenin doğru olduğunu teyit eder. -
IV. Dönemin toplumsal hayatından kesitlere yer verilmiştir.
Metinde, “her dönemdeki sosyal, siyasal ve bilimsel atmosferin de bağlantılar kurularak aktarıldığından” söz edilir. Bu zaman dilimindeki toplumsal atmosfere dair unsurların da kitapta yer aldığı net biçimde ifade edildiği için IV. madde de doğrudur.
Dolayısıyla metinde dayanağı olmayan veya en azından açıkça vurgulanmamış madde I’dir. Bu nedenle parçaya göre “Okurlar tarafından ilgiyle karşılanmıştır.” ifadesi, diğer üç madde gibi metinden doğrudan çıkan kesin bir bilgi değildir. Söylenemez veya en azından metinden çıkarılamaz hükmü verilebilir.
Metnin Analizinde Adım Adım Değerlendirme
-
Metnin Tanıttığı Eserin İçeriği
- Marie Curie’nin hayatını kronolojik sırayla ele alma.
- Görsel zenginlik, alıntılar, belgesel film akıcılığı.
- Curie’nın yalnızca bilimsel yönlerini değil, insani yönlerini de işleme.
- Dönemin sosyal, siyasal ve bilimsel atmosferini sunma.
-
Çıkarımlar ve İspatlar
- Metnin ifadesi “kronolojik bir sıra” ile II. maddeyi doğrular.
- “Bütün bir insan olarak” ifadesi, III. maddedeki “Tüm yönleriyle ele alınmıştır.” düşüncesini destekler.
- “Her dönemdeki sosyal, siyasal ve bilimsel atmosfer” ifadesi, IV. maddenin doğruluğunu gösterir.
- I. maddede bahsedilen “okurların ilgisi”, net bir bilgi cümlesi olarak metinde yoktur.
-
Sınav Tekniği Açısından İpucu
- Bir parçanın bize verdiği ipuçlarını mutlaka göstermeye çalışmalı, “kesin”, “çıkarılabilir”, “çıkarılamaz” gibi ifadelerle sorgulamalıyız.
- Metindeki fiiller ve betimlemeler, hangi hükmü yüksek kesinlikle verebileceğimizi veya veremeyeceğimizi belirleyicidir. “Okurları içine çekiyor” ifadesi “ilgiyle karşılanması” kadar net bir yargı içermeyebilir.
Tablo: Madde-Metin Eşleştirmesi
| Madde | Metindeki Karşılığı | Doğruluk Durumu |
|---|---|---|
| I. Okurlar tarafından ilgiyle karşılanmıştır. | Metin, okuyucuyu “hemen içine çekiveriyor” dese de doğrudan “ilgiyle karşılandığına” dair bir veri sunmamaktadır. | Net bilgi ya da kesinlik yok. |
| II. Olaylar tarihsel bir sıra gözetilerek anlatılmıştır. | “Curie’nin hayatını doğumundan itibaren kronolojik sırayla anlatırken” ifadesiyle doğrudan doğrulanmıştır. | Metinde açıkça var. |
| III. Tanıtılan bilim insanı tüm yönleriyle ele alınmıştır. | “Sadece bilimsel çalışmaları açısından değil, bütün bir insan olarak ele alması” sözü, bu maddeyi destekler. | Metinde açıkça var. |
| IV. Dönemin toplumsal hayatından kesitlere yer verilmiştir. | “Her dönemdeki sosyal, siyasal ve bilimsel atmosfer” ifadesiyle dönemin toplumsal detaylarına da vurgu yapıldığı anlaşılmaktadır. | Metinde açıkça var. |
“Sözü edilen eserle ilgili olarak yukarıdakilerden hangileri söylenemez?” sorusunun yanıtı, tabloda da görüldüğü üzere tek belirsiz veya doğrudan doğrulanamayan madde I’dir.
Kısa Özet ve Sonuç
- Metnin anlattığı kitapta Marie Curie’nin yaşamı, doğumundan itibaren kronolojik sıra takip edilerek işlenmektedir.
- Bu süreçte dönemin toplumsal, siyasal ve bilimsel koşullarıbetimlenmekte, Marie Curie’nin özel hayatı da kapsamlı biçimde yer almaktadır.
- Curie’nin yalnızca bilimsel başarılarına değil, insan yönlerine de vurgu yapıldığı için III. maddedeki ifade kesindir.
- Dönemin toplumsal hayatına değinildiği için IV. madde de doğrudur.
- Metnin okur tepkilerinden “ilgili” veya “yoğun beğeni kazandı” gibi kesin ifadelerle söz etmemesinden dolayı I. maddenin metinden çıkarılamayacağı kabul edilir.
Bu nedenle “söylenemez” ya da “çıkarılamaz” olan ifade I. maddedir.
Soru 38 de çözer misinnn
38. Soru: “Bu parçada kuş evleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?”
Cevap:
Metin, kuş evleriyle ilgili verilen bilgiler üzerinden analiz edilmelidir. Parçanın içeriğindeki temel noktalar:
- Kuş evlerinin mimari özellikleri: Miniyatür yapılar şeklinde inşa edilmesi ve dönemin mimari anlayışını yansıtması.
- Kuş evlerinin işlevi: Kuşları rüzgârdan ve ağır yağışlardan korumak için tasarlanması.
- Kullanım yerleri: Genellikle cami, hastane gibi yapıların dış cephelerinde veya bahçelerde yer alması.
Metni dikkatle inceleyerek, verilen seçeneklerin her birini değerlendirebiliriz:
Seçeneklerin Analizi
-
A) Kuşların rüzgârdan ve ağır yağıştan korunmasını sağlayacak şekilde yapıldığına
- Metinde açıkça kuş evlerinin, kuşları rüzgâr ve kötü hava koşullarına karşı koruyacak şekilde tasarlandığı belirtilmiştir. Bu metinden çıkarılabilir.
- Değinilmiştir.
-
B) Döneme özgü mimari anlayışı yansıttığına
- Kuş evlerinin dönemin mimari anlayışını yansıttığı ve yapıların sanat açısından değerlendirilmesi gerektiği parçada vurgulanmıştır.
- Değinilmiştir.
-
C) Duvara doğru çıkan veya cumba şeklindeki tasarımlarının olduğu
- Parçada kuş evlerinin çeşitli mimari tasarımlarla yapıldığı, duvara doğru çıkıntı ya da cumba şeklinde tasarımlarının olduğu belirtilmiştir.
- Değinilmiştir.
-
D) Genellikle cami ve hastane gibi yapılarda bulunduğuna
- Kuş evlerinin cami, hastane gibi yapıların üzerinde bulunabileceği metinde açıkça ifade edilmiştir.
- Değinilmiştir.
-
E) Bazı kuş evlerinin minyatür yapısını geçmiştekilerle aynı şekilde olduğu
- Kuş evlerinin eski gelenek ve minyatür tasarımların aynısını taşıdığı ile ilgili metinde hiçbir ifade yer almamaktadır. Bu bilgiye değinilmemiştir.
- Değinilmemiştir.
Doğru Cevap
E) Bazı kuş evlerinin minyatür yapısının geçmiştekilerle aynı şekilde olduğu.
Sonuç ve Özet
Metinde kuş evlerinin tarihsel, mimari ve işlevsel özellikleri; yer aldığı alanlar ve tasarım biçimleri ele alınmış, ancak bu yapıların geçmişte hangi şekillerde yapıldığına veya geçmiştekilerle aynı tasarımı taşıdığına dair herhangi bir vurgu bulunmamaktadır.
Doğru cevap: E şıkkıdır.
Bu parçaya göre sözü edilen eserle ilgili olarak yukarıdakilerden hangileri söylenemez?
Cevap: Yalnız I (A)
Neden?
-
(I) “Okurlar tarafından ilgiyle karşılanmıştır.”
– Parçada, kitabın renkli tasarımı ve pratik boyutuyla “okuru hemen içine çektiği” belirtilmektedir, ancak bu durum doğrudan “okurlar tarafından büyük ilgi gördüğü, beğenildiği” ifadesiyle eşleşmez. Metinde böyle mutlak bir onaylama yoktur. -
(II) “Olaylar tarihsel bir sıra gözetilerek anlatılmıştır.”
– Metinde “Curie’nin hayatı doğumundan itibaren kronolojik bir sırayla anlatılır” ifadesi yer almaktadır. Dolayısıyla II söylenebilir. -
(III) “Tanıtılan bilim insanı tüm yönleriyle ele alınmıştır.”
– Parçada, “Curie’nin yalnızca bilimsel çalışmaları açısından değil, bütünüyle bir insan olarak ele alındığı” açıkça vurgulanmaktadır. III doğrudur. -
(IV) “Dönemin toplumsal hayatından kesitlere yer verilmiştir.”
– Metin, “her dönemdeki sosyal, siyasal ve bilimsel hava” gibi bilgilerle o devrin koşullarını da anlattığını belirtir. Bu ifade IV’ün de doğru olduğunu gösterir.
Bu gerekçeyle yalnız I. madde metne dayanarak söylenemez.