Merhaba!
Paylaştığınız görsel Türkçe dersine ait bir çalışma kağıdı gibi görünüyor. Çalışma kağıdında çeşitli etkinlikler ve sorular yer alıyor. Gelin, içinde yer alan sorulara ve cevaplara yakından bakalım:
1. Tabloyu Tamamlama (Olumlu ve Olumsuz Cümleler)
Görev: Aşağıdaki cümlelerde verilen ifadelerin “Olumlu” ya da “Olumsuz” olduğunu belirtin.
-
Bu gün hiç parkta ağlamadım.
- Olumsuz (Çünkü içinde “hiç” ve “…madım” gibi olumsuzluk belirten ekler var.)
-
Karnım çok ağrıyor.
- Olumlu (Herhangi bir olumsuzluk ek ya da kelimesi bulunmuyor.)
-
Ödevimi bir türlü yapamadım.
- Olumsuz (“…madım” eki olumsuzluğa işaret ediyor.)
-
Öğretmen bugün bize ödül vermedi.
- Olumsuz (“…medi” eki olumsuzluğu ifade ediyor.)
2. Sağlık için Öneriler Yazma
Soru: Sağlığımızı korumak için neler yapmamız gerektiğini yazınız.
Örnek Cevaplar:
- Sağlıklı beslenmeliyiz.
- Bol bol su içmeliyiz.
- Spor yapmalıyız.
- Uykumuzu düzenli almalıyız.
- Ellerimizi sık sık yıkamalıyız.
3. Adil ve Doğru Davranışlar Listesi
Çalışmanın sağ tarafında, doğru ve adil davranışları belirlemek için bir etkinlik tablosu var. Sizden, verilen örnekler aracılığıyla bireylerin nasıl adil veya doğru davranacağını düşünmeniz istenmiş.
Örnek Cevaplar:
- Adil olmak: Oyun sırasında herkesin eşit sürede oynamasına izin vermek.
- Doğru davranış: Yalan söylememek ve dürüst olmak.
Çalışmanızı tamamlarken başka bir sorunuz olursa, lütfen bana yazın.
@username
Yine yardım
Answer:
Aşağıdaki örneklerle 1. sınıf Türkçe “cümle bilgisi” ve “olumlu-olumsuz cümle” konusunu adım adım inceleyebiliriz:
1) Olumlu ve Olumsuz Cümleleri Ayırt Etme
Olumlu cümle: İçinde “-me/-ma, -mez/-maz, değil” gibi olumsuzluk ekleri veya sözcükleri yer almaz. Eylemin (yapma, olma) gerçekleştiğini veya bir durumun var olduğunu gösteren cümlelerdir.
• Örnek: “Kerem çok alçakgönüllü.”
Bu cümlede olumsuzluk eki yoktur; Kerem’in alçakgönüllü olduğunu belirtir.
Olumsuz cümle: İçinde “-me/-ma, -mez/-maz, değil, yok” gibi olumsuzluk ekleri veya sözcükleri bulunur.
• Örnek: “Ödevlerimi bir türlü yapamadım.”
Fiilde “-ma” (yap-amadım) olumsuz ek vardır. Eylemin gerçekleşmediğini anlatır.
Sorudaki olası cümleler
- “Bu yıl hiç portakal ağacı meyve vermemiş.” → Olumsuz (“vermemiş”)
- “Kerem çok alçakgönüllü.” → Olumlu (olumsuzluk eki yok)
- “Ödevlerimi bir türlü yapamadım.” → Olumsuz (“yap-a-ma-dım”)
- “Öğretmen bugün bizimle bahçede temizlik yaptı.” → Olumlu (olumsuzluk eki yok)
2) Örnek “Saygı İçeren” İfade Yazma
Çalışma kâğıdınızda “saygı içeren ifade” veya “saygılı davranış” gibi kısımlar geçiyorsa şu örnekleri kullanabilirsiniz:
- “Büyüklerimizin sözünü kesmeden dinlemeliyiz.”
- “Arkadaşlarımıza ve çevremize daima saygılı davranmalıyız.”
Bu tür cümleler, başkalarının hakkına, düşüncesine ve duygularına değer verdiğimizi gösterir.
3) Buluşla İlgili Örnek Yazma
Eğer çalışma kâğıdınızda “icat/buluş” ve bunların topluma katkısı gibi bir tablo varsa, örnek olarak:
- Adı: Ampul
- Buluş Yapan: Thomas Edison
- Faydası: Karanlık ortamlarda ışık sağladığı için hayatı kolaylaştırır.
4) Cümleleri Kontrol Ederken Dikkat Edilecek Noktalar
- Olumlu cümlelerde eylem yapılmıştır: “Gitti, geldi, yaptı…”
- Olumsuz cümlelerde eki dikkatlice bulun: “-ma, -me, -maz, -mez, yok, değil…”
- “Hiç, asla, bir türlü” gibi ifadeler de cümlenin genelinde olumsuzluk anlamını güçlendirir.
Bu adımları takip ederek çalışma sayfanızdaki cümlelerin “olumlu” veya “olumsuz” olduğunu rahatça belirleyebilir, “saygı” ve “buluş” gibi etkinlik kısımlarına uygun örnek cümleler yazabilirsiniz.
Bu fotoğraftaki 1. sınıf Türkçe çalışma etkinlikleri nasıl yapılmalıdır?
Cevap:
Aşağıdaki açıklamalar, paylaştığınız çalışma sayfasında yer alan etkinlikleri adım adım açıklamaktadır. Özellikle “Olumlu-Olumsuz cümleleri işaretleme”, “Duygu-Düşünce-İstek belirleme”, “Saygı içeren ifadeler bulma” gibi bölümlerde öğrencilerin temel dil becerilerini güçlendirmek amaçlanır. Bu konular, 1. sınıf düzeyinde Türkçe dersinin önemli yapı taşlarıdır. Burada, her bir alıştırmayı detaylarıyla ele alacağız.
1. Olumlu ve Olumsuz Cümleler
Türkçede olumlu cümle, “-ma, -me, değil, yok” gibi ek veya sözcükler içermeyen, işi ya da durumu gerçekleştirdiğimizi veya gerçekleştiğini anlatan cümlelerdir.
Olumsuz cümle ise “-ma, -me, -mez, -mıyor, yok, değil, yapmadım, gelmedim” şeklinde olumsuzluk ekleri veya sözcükleri taşıyan, işin veya durumun gerçekleşmediğini belirten ifadelerdir.
1.1 Örnek Cümleler
-
“Bugün ilk perde açılış yapıyorum.”
- İncelemesi: Cümlede olumsuzluk ek veya belirteci bulunmadığı için olumlu bir cümledir.
-
“Karnım çok ağrıdı.”
- İncelemesi: Cümlede “ağrıdı” fiilinin negatif anlamda kullanımı yoktur; yani “ağrımadı” veya “ağrımıyor” gibi bir olumsuzluk eki yok. Burada sadece bir durum ifade edilmektedir. Gramer açısından bu cümle de olumlu kabul edilir.
-
“Ödevimi bir türlü yapamadım.”
- İncelemesi: Fiil “yap-” köküne “-a” (genişletme) + “-ma” (olumsuzluk) + “-dı” (geçmiş) ve “-m” (birinci tekil şahıs) ekleri gelmiş, “yapamadım” ifadesi olumsuz ek içeriyor. Bu nedenle olumsuz bir cümledir.
-
“Öğretmen bugün biraz geç geldi.”
- İncelemesi: Burada “geldi” fiilinde herhangi bir olumsuzluk eki yoktur. Dolayısıyla olumlu bir cümledir.
Bazen öğrenciler, cümlenin ifade ettiği duygunun “olumlu” ya da “olumsuz” olmasını gramerdeki “olumlu-olumsuz” kavramıyla karıştırabilir. Dikkat edilmesi gereken, gramerdeki olumsuzluk fiile eklenen “-ma, -me, -mıyor, değil, yok” vb. ek ve sözcüklerin varlığıyla ilgilidir.
1.2 Özet Tablo
Cümle | Olumlu | Olumsuz |
---|---|---|
Bugün ilk perde açılış yapıyorum. | ✓ | |
Karnım çok ağrıdı. | ✓ | |
Ödevimi bir türlü yapamadım. | ✓ | |
Öğretmen bugün biraz geç geldi. | ✓ |
Bu tabloya göre öğrenciler, cümleleri tek tek inceleyerek doğru sütuna (olumlu/olumsuz) işaret (✓) koymalıdır.
2. Duygu, Düşünce ve İstek İfadelerini Belirleme
- sınıf öğrencileri için cümlelerde hangi öğenin (duygu, düşünce veya istek) ağır bastığını fark etmek, hem anlama hem de anlatma becerilerini geliştirir.
- Duygu (His): Mutluluk, üzüntü, korku, şaşkınlık, özlem gibi içsel durumları ifade eden cümlelerdir. “Sevindim, korktum, şaşırdım…” gibi fiiller veya “Mutluyum, üzgünüm…” gibi sıfatlar sıkça kullanılır.
- Düşünce: Bir konu hakkındaki görüş, fikir, kanaat ya da bilgi bildiren cümlelerdir. “Bence, düşünüyorum, sanıyorum, bence bu doğrudur…” gibi ifadeler sık görülür.
- İstek: “İstiyorum, isterim, arzuluyorum, dilerim” gibi fiillerle talep veya dilek bildiren cümlelerdir.
2.1 Örnekler
-
“Ne kadar güzel bir gün!”
- İnceleme: Bu cümle daha çok şaşkınlık ve beğeni gibi duyguları yansıtmaktadır. İlk bakışta duygu cümlesi izlenimi verir.
-
“Yarın piknik yapmayı istiyorum.”
- İnceleme: Burada “istiyorum” ifadesiyle bir istek vurgulanır.
-
“Bence bu etkinlik çok eğlenceli olacak.”
- İnceleme: “Bence” ifadesi düşüncemi anlatır; dolayısıyla düşünce cümlesidir.
-
“Korkuyorum çünkü çok karanlık oldu.”
- İnceleme: “Korkuyorum” sözcüğü duygu bildirmektedir.
2.2 Özet Tablo
Cümle | Duygu | Düşünce | İstek |
---|---|---|---|
Ne kadar güzel bir gün! | ✓ | ||
Yarın piknik yapmayı istiyorum. | ✓ | ||
Bence bu etkinlik çok eğlenceli olacak. | ✓ | ||
Korkuyorum çünkü çok karanlık oldu. | ✓ |
Öğrenciler, çalışma kağıdında hangi cümlelerin duygu, düşünce veya istek taşıdığını belirleyerek tabloda ilgili sütuna işaret koyabilirler.
3. Saygı İçeren İfadeler
- sınıf öğrencilerine saygı, nezaket ve görgü kurallarıyla ilgili ifadeler öğretilir. Sözlü veya yazılı iletişimde “lütfen, rica ederim, özür dilerim, teşekkür ederim, afedersiniz” gibi sözcükler, saygı ve nezaketi gösterir.
3.1 Saygı Dolu Cümle Örnekleri
- “Lütfen bana yardıma gelir misin?”
- “Lütfen” eklenerek nazik bir talep haline getirilir.
- “Teşekkür ederim, çok incesin.”
- Yaptığı yardıma karşı nezaket ve minnettarlık ifade eder.
- “Affedersiniz, size zahmet olmazsa defteri uzatabilir misiniz?”
- “Affedersiniz”, “size zahmet olmazsa” gibi girizgâhlar saygıyı vurgular.
3.2 Saygı ve Nezaket Örnek Tablosu
Saygı İfadesi | Kullanım Örneği |
---|---|
Lütfen | “Lütfen kapıyı kapatır mısın?” |
Teşekkür ederim | “Teşekkür ederim, bana çok yardımcı oldun.” |
Rica ederim | “Rica ederim, benim için zevkti.” |
Affedersiniz | “Affedersiniz, biraz bakabilir miyim?” |
Özür dilerim | “Özür dilerim, yanlışlıkla eşyana zarar vermişim.” |
Bu tür ifadelerin öğrenciler tarafından kullanılması, hem sınıf içi ilişkiyi hem de günlük hayattaki iletişimi olumlu yönde etkiler.
4. Noktalama İşaretlerinin ( . ? ! ) Doğru Kullanımı
-
sınıfta genellikle üç temel noktalama işareti ele alınır: Nokta (.), Soru İşareti (?), Ünlem İşareti (!).
-
Nokta (.)
- Cümle sonlarında kullanılır.
- Örnek: “Bugün hava çok güzel.”
-
Soru İşareti (?)
- Soru cümlelerinin sonunda yer alır.
- Örnek: “Bugün okula gelecek misin?”
-
Ünlem İşareti (!)
- Coşku, heyecan, korku, sevinç, şaşırma gibi duyguları ifade eden cümlelerin sonunda bulunur.
- Örnek: “Ne kadar da parlak bir gökyüzü!”
-
sınıf çalışmalarında öğrencilerden cümleleri okuyup hangi noktalama işaretinin gerekli olduğunu belirlemeleri veya eksik noktalama işaretini tamamlamaları istenir. Bu sayede, hem okuma-anlama hem de yazma becerileri desteklenir.
5. Alıştırmaların Adım Adım Uygulanışı
-
Olumlu-Olumsuz Cümle Ayırma
- Etkinlik sayfasındaki cümleleri okuyun.
- Her cümlenin fiilinde veya eklerinde “-ma, -me, değil, yok” gibi ifadelerin olup olmadığına bakın.
- Varsa “olumsuz” sütununa, yoksa “olumlu” sütununa işaret koyun.
-
Duygu, Düşünce, İstek Belirleme
- Cümleyi okuyun ve “Sevgi, korku, üzüntü, sevinç” gibi bir his ifade edip etmediğini kontrol edin.
- Eğer “korkuyorum, sevindim, mutluyum” gibi sözcükler varsa duygu sütununa işaretleyin.
- “Bence, düşünüyorum, inanıyorum, sanıyorum” gibi düşünce belirten kelimeler varsa düşünce sütununu işaretleyin.
- “İstiyorum, isterim, dilerim, arzuluyorum” gibi cümle varsa istek sütununu işaretleyin.
- Cümleyi okuyun ve “Sevgi, korku, üzüntü, sevinç” gibi bir his ifade edip etmediğini kontrol edin.
-
Saygı İçeren İfadeler Yazma
- “Lütfen, rica ederim, teşekkür ederim, özür dilerim, affedersiniz” gibi örnek sözcükleri kullanarak saygılı cümleler oluşturma alıştırmaları yapılır.
- Oluşturduğunuz saygılı cümleleri noktalama işaretlerine de dikkat ederek kağıda yazın.
-
Noktalama İşaretlerini Doğru Yerleştirme
- Verilen cümlelerde (.) , (?) , (!) hangisi eksikse onu doğru bir şekilde ekleyin.
- Her cümlenin sonunu ayrı değerlendirerek bitmiş mi, soru mu, ünlem mi olduğunu düşünün.
6. Ek Uygulama ve Örnekler
Aşağıda, sınıf içinde veya evde pekiştirme amacıyla yapılabilecek örnek etkinlikler verilmiştir:
6.1 Olumlu-Olumsuz Cümle Kartları
- Malzemeler: Renkli kağıtlar, kalemler, makas.
- Uygulama:
- Renkli kağıtları iki gruba ayırın (kırmızı ve yeşil).
- Kırmızı karta birkaç tane olumsuz cümle örneği yazın (Örnek: “Bugün parka gitmedik.”).
- Yeşil karta olumlu cümle örnekleri yazın (Örnek: “Bugün parka gittik.”).
- Kartları karıştırarak öğrencilerin önüne koyun. Onlardan, hangi cümlenin olumlu, hangisinin olumsuz olduğunu bulmalarını isteyin.
6.2 Duygu-Düşünce Çizimleri
- Malzemeler: Boş kağıt, renkli kalemler.
- Uygulama:
- Her öğrenciye bir cümle verin (Örnek: “Bugün çok mutlu uyandım.”).
- Bu cümlede anlatılan duyguyu resim olarak çizmelerini isteyin.
- Başka bir cümle (Örnek: “Bence her gün spor yapmalıyız.”) içinse düşünceyi betimleyen bir şekil veya sembol (örneğin bir düşünce balonu) çizmelerini isteyin.
- İstek ifadesi içeren cümleleri de yine farklı simgelerle (mesela ellerini kaldıran biri) çizebilirler.
6.3 Saygı İfadeleri Yarışması
- Malzemeler: Kartlar veya basit diyaloğa dayalı bir etkinlik kağıdı.
- Uygulama:
- Öğrencileri iki gruba ayırın.
- Her gruba günlük hayatta kullanılan kaba veya yetersiz ifadeleri yazılı olarak verin. (Örnek: “Ver şunu!”, “Çekil önümden!”).
- Bu ifadeleri “Lütfen şunu verir misin?”, “Affedersin, biraz kenara çekilir misin?” gibi saygılı ve nazik cümlelere dönüştürmelerini isteyin.
- En çok doğru çeviri yapan grup kazanır.
7. Uzun Örnek Parça: Karışık Bir Paragrafın Çözümlemesi
Aşağıdaki paragrafı inceleyerek hem olumlu-olumsuz cümleleri işaretleyebilir, hem de duygu-düşünce-istek gibi kısımları belirleyebilirsiniz:
“Bugün çok heyecanlıyım! Sabah erkenden kalktım fakat kahvaltımı yapmadım. Çünkü canım hiçbir şey yemek istemiyor. Bence bu durum biraz garip görünüyor. Yarın kendimi daha iyi hissetmeyi umuyorum. Lütfen bana bir fincan çay verebilir misin?”
-
“Bugün çok heyecanlıyım!”
- Olumlu/Olumsuz: Olumlu (herhangi bir olumsuzluk eki yok)
- Duygu/Düşünce/İstek: “Heyecanlıyım” ⇒ Duygu
-
“Sabah erkenden kalktım fakat kahvaltımı yapmadım.”
- Olumlu/Olumsuz: “Yapmadım” ⇒ Olumsuz cümle (olumsuzluk eki “-ma”)
- Duygu/Düşünce/İstek: Basitçe sabah erkenden kalkma eylemi bir durum bildirir; “yapmadım” ifadesi de durum. Duygu veya istek değil. Duygu ifadesi yok, isyan veya istek yok, düşünce de yok, sadece bir olumsuz eylem bildirmiş.
-
“Çünkü canım hiçbir şey yemek istemiyor.”
- Olumlu/Olumsuz: “İstemiyor” ⇒ Olumsuz (fiilde “-mıyor” olumsuzluk)
- Duygu/Düşünce/İstek: “İstemiyor” cümlesi bir “istek” de olabilir gibi görünse de aslında “istememe durumu” var. Burada duyguya da benzer bir anlatım var fakat “canım istemiyor” daha çok bir durum ifadesi ya da ruh hali. Yine de resmi sınıflandırmada “olumsuz eylem” cebine koyabiliriz.
-
“Bence bu durum biraz garip görünüyor.”
- Olumlu/Olumsuz: Olumlu (olumsuzluk eki yok)
- Duygu/Düşünce/İstek: “Bence” ⇒ Düşünce ifadesi
-
“Yarın kendimi daha iyi hissetmeyi umuyorum.”
- Olumlu/Olumsuz: Olumlu (olumsuzluk eki yok)
- Duygu/Düşünce/İstek: “Umuyorum” fiili bir istek / dilek belirtiyor
-
“Lütfen bana bir fincan çay verebilir misin?”
- Olumlu/Olumsuz: Olumlu (herhangi bir olumsuzluk yok)
- Saygı ifadesi: “Lütfen”
- Duygu/Düşünce/İstek: Burada bir istek (rica) söz konusu, aynı zamanda nezaket sözcüğü “lütfen” ile dile getirilmiş.
Bu örnek paragrafı, yukarıda anlattığımız bütün ögelerle ilişkilendirerek öğrencilerinize uygulatabilirsiniz.
8. Genel Özet ve Yol Haritası
-
Olumlu-Olumsuz Cümleler:
- Fiil kökündeki “-ma/-me” veya “değil, yok, yapmadı, gelmedi” gibi ifadeleri yakalamak gerekir.
-
Duygu, Düşünce, İstek Ayırımı:
- Duygu: Korku, sevgi, mutluluk, üzüntü, vb. doğrudan hissi ifadeler.
- Düşünce: “Bence, düşünüyorum, zannediyorum” gibi fikir bildiren cümleler.
- İstek: “İstiyorum, isterim, umuyorum” gibi talep veya beklenti içeren cümleler.
-
Saygılı İfadeler:
- “Lütfen, teşekkür ederim, rica ederim, affedersiniz, özür dilerim.”
- Bu sözcükleri kullanarak öğrencilerden saygı dolu cümleler kurmalarını isteyin.
-
Noktalama İşaretleri:
-
- sınıf düzeyinde “. ? !” temel işaretleri doğru kullanmayı pekiştirin.
-
-
Etkinlikleri Değerlendirme:
- Hazırladığınız tablo veya çalışma sayfasını tek tek inceleyerek yönlendirme yapın.
- Eksik veya hatalı yerleri öğrencilere gösterip yeniden düzenlemelerini isteyin.
- Oyunlar, kart etkinlikleri ve çizim alıştırmalarıyla konuyu pekiştirmek eğlenceli ve kalıcı olur.
Uzun Anlatımın Kısa Özeti
Bu çalışma sayfasında öğrencinin, olumlu ve olumsuz cümleleri ayrıştırması, duygu-düşünce-istek bildiren ifadeleri tanıması, saygı içeren kelimeleri kullanması, noktalama işaretlerini doğru yerde uygulaması hedeflenmektedir. 1. sınıflar için bu konular, okuma yazmayı yeni öğrenen öğrencilerin hem anlama becerilerini hem de kurallı ve nazik konuşma alışkanlıklarını geliştirir. Her bir başlık için örnekler ve tablolar kullanarak öğrenciler, Türkçe’nin temel yapısını eğlenceli ve etkili biçimde öğrenebilirler.