Soru Analizi
Şekilde periyodik tablonun belirli kısmında bazı elementlerin yerleri harflerle gösterilmiş. Yorum yapmak için elementlerin periyodik tablodaki genel özelliklerine dayanacağız.
Periyodik tabloyu şu şekilde özetleyebiliriz:
- Gruplar: Aşağıdan yukarıya dikey sütunlar (kimyasal özellikler benzer).
- Periyotlar: Soldan sağa yatay sıralar (atom numarası düzenli olarak artar).
Elementler arasındaki kimyasal özellik, gruplarda benzerdir çünkü valans elektron sayıları aynıdır. Periyotlarda atom numarası soldan sağa artar.
Şıklara Bakış
A) K elementi ile R elementi benzer kimyasal özellik gösterirler.
- K ve R farklı periyotlarda, fakat aynı grupta yer alıyor gibi görünüyor. Aynı gruptaki elementler benzer kimyasal özellik gösterir.
- Bu ifade doğru olabilir.
B) L elementi ile P elementinin son katmanında bulunan elektron sayıları eşittir.
- L ve P elementleri farklı gruplarda yer alır, yani son katmandaki elektron sayıları eşit olamaz.
- Bu ifade yanlıştır.
C) Verilen elementlerden atom numarası en büyük olan R elementidir.
- Periyodik tabloda atom numarası soldan sağa ve yukarıdan aşağıya artar. Grafik incelendiğinde R elementi diğerlerine kıyasla daha yukarıdadır. Ancak yukarı doğru gidildikçe atom numarası küçülür.
- Bu ifade yanlıştır.
D) M, N ve P elementleri aynı grupta oldukları için kimyasal özellikleri benzerdir.
- M, N ve P elementi farklı gruplarda yer almaktadır, bu nedenle kimyasal özellikleri benzer değildir.
- Bu ifade yanlıştır.
Doğru Cevap:
A) K elementi ile R elementi benzer kimyasal özellik gösterirler.
@username
Buna göre sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir. Çünkü periyodik tabloda aynı dikey sütunda (grupta) bulunan elementlerin son katmandaki (valans) elektron sayıları birbirine eşittir. Şekilde L ve P harfleri üst üste konumlandığından (aynı grupta gösterildiklerinden) son katman elektron sayıları da aynıdır.
Aşağıda bu sonuca nasıl ulaşıldığını adım adım inceleyelim:
Periyodik Tablonun Genel İlkeleri
-
Gruplar (Dikey Sütunlar)
- Bir elementin grubu, o elementin son katmandaki (valans) elektron sayısını belirler.
- Aynı dikey sütunda (aynı grupta) bulunan elementlerin kimyasal özellikleri bu nedenle benzerlik gösterir.
-
Periyotlar (Yatay Satırlar)
- Aynı yatay satırda (periyotta) bulunan elementlerin enerji seviyesi (katman sayısı) aynıdır.
- Soldan sağa doğru gidildikçe atom numarası artar, ancak son katmanda bulunan elektron sayısı grup numarasına göre değişir.
-
Elementlerin Artan Atom Numarası
- Periyodik tabloda soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru atom numarası artar.
- Aynı satır içinde en sağdaki elementin atom numarası, soldakilere göre daha büyüktür.
Seçeneklerin Değerlendirilmesi
(A) “K elementi ile R elementi benzer kimyasal özellik gösterirler.”
- Benzer kimyasal özellik aynı grupta bulunan elementler için geçerlidir.
- Şekilde K solda, R ise sağ üst kısımlarda gösterildiğinden, aynı dikey sütunda yer aldıklarını söylemek mümkün değildir. Dolayısıyla A önermesi geçersizdir.
(B) “L elementi ile P elementinin son katmanında bulunan elektron sayıları eşittir.”
- İki element aynı dikey sütunda (grupta) yer alırsa valans elektron sayıları (son katmandaki elektron sayısı) da aynı olur.
- Şekilde L ve P üst üste (yani aynı dikey sütun içinde) konumlandırılmıştır. Bu, valans elektron sayılarının eşit olduğunu gösterir.
- Bu nedenle B önermesi doğrudur.
(C) “Verilen elementlerden atom numarası en büyük olan R elementidir.”
- Periyodik tabloda sağa ve aşağıya gidildikçe atom numarası artar.
- R’nin sağında veya altında başka bir element (P) var gibi görünüyorsa P’nin atom numarası R’den büyük olmalıdır.
- Dolayısıyla en büyük atom numarasının R’ye ait olması beklenmez; C önermesi hatalıdır.
(D) “M, N ve P elementleri aynı grupta oldukları için kimyasal özellikleri benzerdir.”
- Aynı grupta olan elementler dikey sütunda gösterilmelidir. Şekilde M, N ve P farklı sütunlarda konumlandırılmıştır (özellikle M soldayken N ve P sağ tarafta).
- Dolayısıyla D önermesi doğru değildir.
Özet Tablo
| Önerme | Doğruluğu | Gerekçe |
|---|---|---|
| A) K ve R benzer kimyasal özellik gösterirler. | Yanlış | K ve R aynı dikey sütunda (grupta) değildir. |
| B) L ve P’nin son katman elektron sayıları eşittir. | Doğru | L ve P aynı gruptadır; dolayısıyla valans elektron sayıları da aynıdır. |
| C) En büyük atom numarası R elementine aittir. | Yanlış | Sağında/altında P olduğundan R, en büyük atom numarasına sahip değildir. |
| D) M, N ve P aynı grupta olduklarından kimyasal özellikleri benzer. | Yanlış | M solda, N ve P sağda; aynı sütunda olmadıkları için söz konusu benzerlik geçerli değildir. |
Sonuç ve Kısa Özet
Şekildeki yerleşime göre aynı dikey sütunda (grupta) gösterildiği açıkça görülen tek ikili, L ve P elementleridir. Bu yüzden bu iki elementin son katmanındaki elektron sayısının eşit olması (B seçeneği) doğru bir ifadedir.
Buna göre periyodik sistemde yerleri belirtilen elementlerle ilgili aşağıda yapılan yorumlardan hangisi doğrudur?
A) K elementi ile R elementi benzer kimyasal özellik gösterirler.
B) L elementi ile P elementinin son katmanında bulunan elektron sayıları eşittir.
C) Verilen elementlerden atom numarası en büyük olan R elementidir.
D) M, N ve P elementleri aynı grupta oldukları için kimyasal özellikleri benzerdir.
Cevap: B) L elementi ile P elementinin son katmanında bulunan elektron sayıları eşittir.
Neden B Şıkkı Doğrudur?
-
Aynı Gruptaki Elementlerin Benzer Özellikleri:
Periyodik sistemde aynı dikey sütunda (grupta) yer alan elementler, son katman (valans) elektron sayısı bakımından aynıdır. Son katman elektron sayısı aynı olduğu için de çoğu kimyasal özellikleri benzerdir. -
Sorudaki Tablo Yerleşimi:
Verilen diyagramda, L ve P harfli elementlerin benzer grup özelliklerine sahip olduğu (yani aynı grupta veya grup yapısında yer aldıkları) anlaşılır. Dolayısıyla ikisinin de son katmanında bulunan elektron sayıları aynıdır. -
Diğer Şıkların Yanlışlığı:
- (A) K ile R aynı grupta bulunmadığı için benzer kimyasal özellik göstermezler.
- (C) Bu element diziliminde R en büyük atom numarasına sahip olmaz; tabloya göre daha aşağıda veya sağda kalan başka element(ler) daha yüksek atom numaralı olabilir.
- (D) M, N ve P aynı grupta konumlanmadıklarından kimyasal özellik benzerliği taşımazlar.
Bu nedenle doğru seçenek, L elementinin P elementi ile aynı son katman elektron sayısına sahip olduğunu belirten B şıkkıdır.
@username