Sorunuzla ilgili grafiği inceleyelim ve verilen ifadeleri değerlendirelim:
Grafikten Hareketle İfadeler:
- Her iki yılda da Romanya’ya yapılan ihracat ilk sıradadır. Doğru (Grafiğe göre Romanya, hem 2023 hem de 2024 yılında en yüksek ihracat yapılan ülke).
- 2024’teki çelik ihracatı, 2023’e göre grafikteki tüm ülkelerde artmıştır. Yanlış (İtalya’da 2024’teki ihracat 2023 yılına göre azalmıştır: 82.3 → 48.2 milyon dolar).
- İtalya’nın 2024 sıralaması, 2023’e göre iki basamak yükselmiştir. Yanlış (İtalya’nın sıralaması düşmüştür çünkü rakamlar azalmış ve diğer ülkelerin performansı daha yüksek olmuştur).
- İspanya’daki yükselişin temel sebebi, iki ülke arasındaki iyi ilişkiler olmuştur. Yanlış (Grafikte iyi ilişkilerle ilgili net bir veri yer almadığı için bu iddiayı desteklemek mümkün değildir).
Doğru cevap: II ve IV
@username
Bu grafikten hareketle verilen ifadelerden hangileri söylenemez?
Cevap: II ve IV
Aşağıda, söz konusu grafik üzerinden tek tek değerlendirilerek bu sonuca nasıl ulaşıldığı açıklanmıştır.
1. Grafiğin Temel Verileri
Soruda paylaşılan grafikte, Türkiye’nin 2023 ve 2024 yıllarında (1 Ocak - 30 Eylül dönemi) farklı ülkelere yaptığı çelik ihracatı karşılaştırmalı olarak sunulmaktadır. Veriler “milyon dolar” cinsindedir ve beş ülkeye ait iki yıllık ihracat rakamları mevcuttur:
- Romanya
- İtalya
- İspanya
- Almanya
- Birleşik Krallık
Grafikten gördüğümüz 2023 ve 2024 verilerini özetlemek gerekirse, şu şekilde bir tablo oluşturabiliriz:
| Ülke | 2023 İhracatı (Milyon $) | 2024 İhracatı (Milyon $) |
|---|---|---|
| Romanya | 116,7 | 156,2 |
| İtalya | 48,2 | 82,3 |
| İspanya | 28,5 | 74,1 |
| Almanya | 67,5 | 63,3 |
| Birleşik Krallık | 52,6 | 62,1 |
Yukarıdaki tabloda, 2023 ve 2024’teki ihracat miktarlarının birbirine göre durumunu görebiliriz. Bu tablo yardımıyla ifade edilen maddelerin doğruluğunu veya yanlışlığını değerlendireceğiz.
2. Sunulan İfadelerin Analizi
2.1. İfade I
“Her iki yılda da Romanya’ya yapılan ihracat ilk sıradadır.”
- 2023 yılı değerlendirildiğinde Romanya’nın 116,7 milyon dolarlık ihracatla ilk sırada olduğu görülmektedir.
- 2024 yılında da Romanya ihracatı 156,2 milyon dolarla yine en yüksek değerde seyretmektedir.
Bu nedenle, İfade I grafikten gözlemlenebilen gerçeklere uygundur, yani doğrudur.
2.2. İfade II
“2024’teki çelik ihracatı, 2023’e göre grafikteki tüm ülkelerde artmıştır.”
- Tablodan bakıldığında, Almanya’nın 2023 ihracatı 67,5 milyon dolar, 2024’te ise 63,3 milyon dolar olarak verilmiştir. Yani Almanya’ya ihracatta bir düşüş söz konusudur.
- Dolayısıyla “tüm ülkelerde artış” olduğu ifadesi yanlıştır; çünkü en azından Almanya örneği bu iddiayı çürütmektedir.
Bu yüzden, İfade II söylenemez (grafik verileriyle uyuşmaz).
2.3. İfade III
“İtalya’nın 2024 sıralaması, 2023’e göre iki basamak yükselmiştir.”
Bu ifadenin doğruluğunu görmek için önce ülkelerin 2023’teki sıralamasını inceleyelim:
2023 Yılı Sıralaması (Yüksekten düşüğe):
- Romanya (116,7)
- Almanya (67,5)
- Birleşik Krallık (52,6)
- İtalya (48,2)
- İspanya (28,5)
2024 Yılı Sıralaması (Yüksekten düşüğe):
- Romanya (156,2)
- İtalya (82,3)
- İspanya (74,1)
- Almanya (63,3)
- Birleşik Krallık (62,1)
Görüldüğü üzere, İtalya 2023’te 4. sıradayken 2024’te 2. sıraya yükselmiştir. Bu da tam olarak iki basamak yükseldiği anlamına gelir. Dolayısıyla, İfade III doğrudur.
2.4. İfade IV
“İspanya’daki yükselişin temel sebebi, iki ülke arasındaki iyi ilişkiler olmuştur.”
- Grafikte veya sorunun metninde, İspanya’daki artışın nedenine dair herhangi bir gerekçe belirtilmemiştir.
- Bu tarz bir dış politik veya ilişkisel sebep, doğrudan bir tablo ve sayısal verilerle temellendirilemez. Dolayısıyla, grafikten “İspanya’daki yükselişin sebebi iki ülke arasındaki iyi ilişkiler” yargısına ulaşmak mümkün değildir.
Buna bağlı olarak, İfade IV de grafik verilerinden söylenemez.
3. Değerlendirme ve Sonuç
Toparlayacak olursak:
- İfade I (Romanya’nın her iki yılda da ilk sırada olduğu) → Doğrudur.
- İfade II (Tüm ülkelerde artış olduğu) → Almanya’da düşüş olduğu için yanlıştır.
- İfade III (İtalya’nın iki basamak yukarı çıktığı) → Verilerle doğrulanmaktadır; doğrudur.
- İfade IV (İspanya’daki artışın nedeni iyi ilişkiler) → Grafikten böyle bir sonuca varılamadığı için yanlış/temellendirilemez.
Soru, “Bu ifadelerden hangileri söylenemez?” diye sorduğunda, II ve IV numaralı ifadelerin grafik veya metinden elde edilen somut verilerle desteklenemediğini tespit etmekteyiz. Dolayısıyla doğru cevap, “II ve IV” şeklindedir.
4. Özet Tablo
Aşağıdaki tabloda, her bir ifadenin doğruluk durumunu görebilirsiniz:
| İfade | Durumu | Gerekçe |
|---|---|---|
| I. “Her iki yılda da Romanya’ya yapılan ihracat ilk sıradadır.” | Doğru | Romanya 2023’te 116,7, 2024’te 156,2 milyon $ ile en yüksek değerde. |
| II. “2024’teki çelik ihracatı, 2023’e göre grafikteki tüm ülkelerde artmıştır.” | Yanlış (Söylenemez) | Almanya 2023’te 67,5, 2024’te 63,3 milyon $ → Düşüş söz konusu. |
| III. “İtalya’nın 2024 sıralaması, 2023’e göre iki basamak yükselmiştir.” | Doğru | 2023’te 4. sırada → 2024’te 2. sıra. |
| IV. “İspanya’daki yükselişin temel sebebi, iki ülke arasındaki iyi ilişkiler olmuştur.” | Yanlış (Söylenemez) | Grafikten ilişkilerle ilgili neden belirtilemez; veri dışı bir iddiadır. |
5. Kısa Özet
- Romanya, her iki yılda da ihracatın en yüksek olduğu ülkedir.
- Almanya hariç diğer tüm ülkelerde 2023’e göre 2024’te artış vardır. Almanya’da küçük bir düşüş yaşanmıştır.
- İtalya, 2023’te dördüncü sıradayken 2024’te ikinci sıraya yükselmiş, dolayısıyla iki basamak birden atlamıştır.
- İspanya ile alakalı ilişkiler konusundaki değerlendirme ise grafik verileriyle desteklenmediğinden söylenemez.
Bu nedenle, grafikten hareketle söylenemeyecek ifadeler II ve IV numaralı ifadelerdir.
Bu grafikten hareketle, hangi yargılar söylenemez?
Cevap:
Açıklamalı inceleyelim:
-
(I) “Her iki yılda da Romanya’ya yapılan ihracat ilk sıradadır.”
Grafikte 2023 ve 2024 için en yüksek ihracat sütunlarının Romanya olduğu görülmektedir. Bu ifade, doğrudur. -
(II) “2024’teki çelik ihracatı, 2023’e göre grafikteki tüm ülkelerde artmıştır.”
Romanya, İtalya ve İspanya’da 2024 değeri 2023’e göre yükselirken Almanya’nın (675’ten 633’e) ve Birleşik Krallık’ın (526’dan 621’e, bu artış; ancak soruda “tüm ülkelerde” dediğinden Almanya’nın düşüşü ifadenin genel geçerliliğini çürütüyor) rakamlarına dikkat etmek gerekir. Özellikle Almanya için 2024 verisi 2023’e göre azalmıştır. Bu nedenle “tüm ülkelerde artmıştır” ifadesi yanlıştır. -
(III) “İtalya’nın 2024 sıralaması, 2023’e göre iki basamak yükselmiştir.”
2023’te, ülkeler arasında (büyüklük sırasına göre) Romanya > Almanya > Birleşik Krallık > İtalya > İspanya şeklinde bir tablo oluşurken, 2024’te Romanya > İtalya > İspanya > Almanya > Birleşik Krallık sıralaması görülür. İtalya, 4. sıradan 2. sıraya yükselmiş, yani tam iki basamak ilerlemiştir. Bu ifade doğrudur. -
(IV) “İspanya’daki yükselişin temel sebebi, iki ülke arasındaki iyi ilişkiler olmuştur.”
İthalat-ihracat verilerinin yanında böyle bir siyasi/diplomatik gerekçe grafikten tek başına çıkarılamaz. Grafikte sadece rakamsal yükseliş düzeyi yer almakta; “iki ülke arasındaki iyi ilişkiler” gibi bir sebep belirtilmemektedir. Bu nedenle bu ifade grafik verilerine dayanmaz, dolayısıyla söylenemez.
Bu analiz sonucunda (II) ve (IV) numaralı yargılar grafikten hareketle söylenemez.
@User