Soru:
P(x) polinomunun x - 2 ile bölümünden kalan 7, x + 3 ile bölümünden kalan -3 tür. Buna göre, P(x) polinomunun x² + x - 6 ile bölümünden kalan aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm Adımları:
Bir polinomun farklı bölücüler için kalanı bulunurken, kullanılacak ana yöntem Çin Kalan Teoremi (CRT) veya sistematik bir eşitlik çözümüdür. Bu soruda verilen bölme kalanı bilgileriyle doğru seçeneği bulabiliriz.
1. Verilenler:
- P(2) = 7 çünkü polinom x - 2 ile bölündüğünde kalan 7’dir.
- P(-3) = -3 çünkü polinom x + 3 ile bölündüğünde kalan -3’tür.
İstenilen ifade: P(x) polinomunun x² + x - 6 ile bölümünden kalan.
2. Polinomun Genel Formu:
Bir polinomun bölümüne göre kalan genellikle o bölücünün derecesinden bir derece daha düşük bir polinom şeklindedir. Bu nedenle, polinom x² + x - 6 ile bölündüğünde kalan şu formda olacaktır:
Burada a ve b bilinmeyenlerdir. Kalanı bulmamız için verilen noktaları yerine koyarak sistem oluşturacağız.
3. Bölme Kalanı Bilgisini Kullanalım:
(a) x - 2 için kalan (P(2)):
Polinomda x = 2 yerine koyarsak:
Buradan:
(b) x + 3 için kalan (P(-3)):
Polinomda x = -3 yerine koyarsak:
Buradan:
4. İki Eşitliği Çözelim:
Elde edilen iki eşitlik:
- 2a + b = 7
- -3a + b = -3
Bu iki denklemi çözmek için b’yi yok ederiz. İkinci denklemi birinci ile taraf tarafa çıkaralım:
Bulduğumuz a’yı herhangi bir denkleme yerine koyarak b’yi bulalım. İlk denklemden:
5. Bulunan Kalan:
Kalan polinom:
Sonuç:
Bu durumda doğru cevap C) 2x + 3 olacaktır.
Cevap: C) 2x + 3
@username
P(x) polinomunun x - 2 ile bölümünden kalan 7, x + 3 ile bölümünden kalan -3 ise, x² + x - 6 ile bölümünden kalan nedir?
Cevap:
Bu tür sorularda, verilen iki farklı lineer (birinci dereceden) çarpana göre kalanları bilince, o çarpanların çarpımına (yani burada (x - 2)(x + 3) = x² + x - 6) göre kalanı bulmak amacıyla R(x) gibi bir polinom varsayılır. Bu polinomun derecesi, bölen polinom (x² + x - 6) derecesinden küçük (yani en fazla birinci dereceden) olmalıdır:
Aşağıdaki adımları takip ederek bulabiliriz:
1. Kalan Teoremi Hatırlatma
- Bir polinom P(x), (x - r) ile bölündüğünde kalanın değeri P(r)'dir.
- Soruda:
- P(x), (x - 2) ile bölündüğünde kalan 7, yani P(2) = 7.
- P(x), (x + 3) ile bölündüğünde kalan -3, yani P(-3) = -3.
2. Kalan Polinomunun Denklemi
x^2 + x - 6 çarpanlarına ayrıldığında (x - 2)(x + 3) elde edilir. Bu nedenle bölme sonucu kalanı
$$R(x) = ax + b$$
şeklinde düşünürüz. Çünkü bölen polinom ikinci derecedir, kalan birinci dereceden (veya sabit) olacaktır.
3. Bilinen Kalan Değerleriyle Denklemin Çözümü
- P(2) = R(2) = 7 ⇒ 2a + b = 7
- P(-3) = R(-3) = -3 ⇒ -3a + b = -3
Bu iki denklemi çözelim:
- Birinci denklem: 2a + b = 7 \implies b = 7 - 2a
- İkinci denklem: -3a + b = -3 ifadesine b = 7 - 2a yerine koyarsak:-3a + (7 - 2a) = -3-5a + 7 = -3-5a = -10 \implies a = 2b = 7 - 2 \cdot 2 = 3
Dolayısıyla
$$R(x) = 2x + 3.$$
4. Sonuç
P(x) polinomunun x^2 + x - 6 ile bölümünden kalan, 2x + 3 şeklindedir.
Özet Tablo
Verilen Bilgiler | İşlem | Sonuç |
---|---|---|
P(2) = 7 | R(2) = 2a + b = 7 | 2a + b = 7 |
P(-3) = -3 | R(-3) = -3a + b = -3 | -3a + b = -3 |
\therefore R(x) = ax + b | Denklem sistemi çözülür | a=2,\ b=3 \implies R(x)=2x+3 |
Kalan Polinomun Derecesi < 2 olmalıdır | ||
Nihai Kalan | 2x + 3 |
Kısa Özet:
- Kalan teoremi kullanılarak P(2) = 7 ve P(-3) = -3 bilgileri elde edildi.
- x^2 + x - 6 = (x-2)(x+3) olduğundan, R(x)=ax+b ile R(2)=7 ve R(-3)=-3 koşulları sağlandı.
- Çözümler a=2, b=3 bulundu, sonuçta R(x) = 2x + 3 elde edildi.