[Soru]: Bu yazılı hazırlık sınavındaki soruları nasıl çözeriz?
Cevap:
Aşağıda, 8. sınıf Fen Bilimleri yazılısına ait soruların çözümlerini ve açıklamalarını bulabilirsiniz. Her bölümde verilen soru numarasına göre ana fikri özetledikten sonra ayrıntılı açıklamaları okuyabilirsiniz.
| Soru No | Çözüm Adımları | Sonuç / Önemli Noktalar |
|---|---|---|
| 1) Aşağıdaki düzenekler (K, L, M, N) kullanılarak ısınmanın maddenin cinsine ve kütlesine bağlı olduğunu kanıtlamak istenirse hangi düzenekler seçilmelidir? | 1. Kütlenin Etkisinin İncelenmesi: • Aynı madde (örneğin su), farklı kütlelerde alınarak karşılaştırılır. • Sorudaki düzeneklerden L (50 g su, 10°C) ve M (100 g su, 10°C) kıyaslanarak kütle değişiminin ısınma sürecine etkisi incelenir. 2. Maddenin Cinsinin Etkisinin İncelenmesi: • Aynı kütlede (veya benzer başlangıç koşullarında) farklı maddeler karşılaştırılır. • M (100 g su, 10°C) ve N (100 g zeytinyağı, 0°C) gibi örneklerle maddenin farklı cinsinin ısınma hızını nasıl etkilediği gözlemlenir. |
• L ve M, kütle farkını incelemek için kullanılır. • M ve N (veya K ve M) farklı madde cinslerinin ısınma farkını göstermek için uygundur. |
| 2) Basit makinelerin sağladığı avantajlar (çıkrık, sabit makara, vida) nelerdir? | 1. Çıkrık (El krankı, bisiklet pedalı vb.): • Döndürme kuvvetini daha büyük bir etkiye dönüştürerek işi kolaylaştırır. • Kuvvetten ve/veya hızdan kazanç sağlayabilir. 2. Sabit Makara: • Kuvvetin yönünü değiştirir. • Kullanıcıya kolaylık sağlar fakat sabit makarada kuvvetten kazanç yoktur. 3. Vida: • Döner hareketi doğrusal harekete çevirir. • Uygulanan kuvvetin etkisini arttırarak sert yüzeyleri birbirine bağlamada ve yük kaldırmada kolaylık sunar. |
• Çıkrık: Hız veya kuvvet kazancı. • Sabit makara: Yön değişimi, kuvvet kazancı yok. • Vida: Döner hareket → Doğrusal kuvvet, sıkı birleştirme, yüksek kuvvet. |
| 3) K ve L maddelerinin ısıtma (ısınma) grafikleri zaman ve sıcaklık değerleri tablosuna göre çizildiğinde, hal değişim sıcaklıklarını nasıl yorumlarız? | 1. Tablodaki Değerleri İnceleme: • K maddesi zamanla sıcaklığı 15°C’den 100°C’ye yükseliyor. Tabloya göre, belirgin bir yatay (durağan) bölge oluşmamışsa, K maddenin bu sıcaklık aralığında hal değiştirmediği düşünülür. • L maddesinde -10°C → 20°C, sonra 20°C’de bir süre sabit kalma (3-6. dakikalar arası) ve 100°C’de tekrar sabit kalma (18-21. dakikalar arası) gözleniyor. 2. Hal Değişim Noktalarının Belirlenmesi: • L maddesi 20°C’de erime noktası veya donma noktası (madde o anda katı-halden sıvı-hale geçiyor) gösterebilir. • 100°C’de kaynama noktası veya yoğunlaşma noktası (sıvıdan gaz fazına geçiş) yaşar. 3. Grafik Çizimi: • Yatay eksene zamanı, dikey eksene sıcaklığı koyun. • K’de sürekli artan bir doğru/çizgi, L’de ise 20°C ve 100°C civarında yatay bölgeleri vurgulayın. |
• K’de hal değişimi yok (bu sıcaklık aralığında). • L’nin erime/donma noktası ~20°C, kaynama noktası ~100°C. • Yatay çizgiler hal değişiminin işaretidir. |
| 4) Günlük yaşamda basit makinelerden yararlanılarak hazırlanacak düzeneğe örnek veriniz (kuvvetten kazanç sağlayacak şekilde yükü yukarı taşıma) | 1. Kombine Makara Kullanımı: • Sabit ve hareketli makaraları birlikte kullanmak, daha az kuvvetle daha ağır bir yükü yukarı çekmeye yardımcı olur. 2. Kaldıraç veya Eğik Düzlem: • Uzun bir rampa (eğik düzlem) kullanarak yükü daha az kuvvetle, fakat daha uzun mesafede yükseltebilirsiniz. 3. Tasarım Önerisi: • Bir platformu, hareketli makara sistemine bağlı halatla veya kaldıraç mekanizmasıyla bağlayarak güçten tasarruf sağlanabilir. |
• Makaralar veya eğik düzlem kuvvetten kazanç sağlar. • Yük daha az kuvvetle ama daha uzun mesafede taşınır. • Kullanıcıya pratik ve enerji tasarrufu sunar. |
Özetle, 8. sınıf Fen Bilimleri yazılısında ısınma grafikleri, basit makineler ve maddenin cinsi ile kütlesine göre ısınma hızı gibi konulara dikkat edilmelidir. Sorularda verilen düzeneklerin hangi özelliği kanıtladığı veya hangi avantajı sağladığı sorulmaktadır. Yeni nesil sorularda tabloları dikkatlice inceleyip, hal değişimi esnasında sıcaklığın sabit kaldığını, basit makinelerin ise kuvvet çizgisi haricinde yön değişimi, hız veya kuvvet kazancını gözettiğini unutmamalısınız.