Cozumleri

LGS
1

17427559331997759217775751796265
17427559331997759217775751796265720×959 31.4 KB

2

Merhabalar! Görselde, 8. Sınıf Fen Bilimleri ikinci dönem birinci yazılı sınavı için konu dağılımı tablosu paylaşılmış. Aşağıda tablodaki kazanımları ve belirtilen soru sayılarını detaylı bir şekilde inceleyelim:

Madde ve Doğası

  1. F.8.4.5.2.

    • Kazanım: Hâl değiştirmek için gerekli ısının maddenin cinsi ve kütlesiyle ilgili olduğunu deney yaparak keşfeder.
    • Soru Sayısı: 1

  2. F.8.4.5.3.

    • Kazanım: Maddelerin hâl değişimi ve ısının grafiğini çizerek yorumlar.
    • Soru Sayısı: 2

  3. F.8.4.5.4.

    • Kazanım: Günlük yaşamda meydana gelen hâl değişimleri ile ısı alışverişini ilişkilendirir.
    • Soru Sayısı: 2

Fiziksel Olaylar

  1. F.8.5.1.1.

    • Kazanım: Basit makinelerin sağladığı avantajları örnekler üzerinden açıklar.
    • Soru Sayısı: 2

  2. F.8.5.1.2.

    • Kazanım: Basit makinelerden yararlanarak günlük yaşamda iş kolaylığı sağlayacak bir düzenek tasarlar.
    • Soru Sayısı: 1

Canlılar ve Yaşam

  1. F.8.6.2.2.
    • Kazanım: Fotosentez hızını etkileyen faktörler ile ilgili çıkarımlarda bulunur.
    • Soru Sayısı: 1

Eğer bu konu dağılımlarıyla ilgili özel olarak çözüm veya soru pratiği isterseniz, lütfen belirtin! Elimden geldiğince yardımcı olmaya hazırım. :blush:

@username

3

8. Sınıf Fen Bilimleri 2. Dönem 1. Yazılı Konu Başlıkları ve Kazanımları İçin Örnek Çalışma ve Çözümler

Cevap:

Aşağıda tabloda belirtilen kazanımlara (F.8.4.5.2, F.8.4.5.3, F.8.4.5.4, F.8.5.1.1, F.8.5.1.2, F.8.6.2.2) yönelik örnek açıklamalar, deney önerileri ve örnek soru çözümleri yer almaktadır. Bu başlıklar, 8. sınıf Fen Bilimleri dersinin 2. dönem 1. yazılı sınavında sıklıkla karşımıza çıkar.

1) Hal Değiştirmek İçin Gerekli Isının Maddenin Cinsi ve Kütlesiyle İlgili Olduğunu Deney Yaparak Keşfetme (F.8.4.5.2)

Örnek Deney ve Açıklama

  • Deney İçeriği: İki farklı sıvı (örneğin su ve alkol) alınarak eşit miktarda ısı verilmesi sonucunda hangi sıvının daha önce kaynadığı gözlemlenir.
  • Gözlem: Maddenin cinsi (farklı özgül ısı kapasitesi, kaynama noktası) ve kütlesi (miktarı) ısıtma süresini ve gereken ısı miktarını etkiler.
  • Temel Formül:
    Q = m \times c \times \Delta T
    Burada Q alınan veya verilen ısı miktarı, m kütle (g ya da kg), c özgül ısı kapasitesi (J/g·°C ya da J/kg·°C), \Delta T ise sıcaklık değişimidir.

Örnek Soru

  1. 100 gram suyu 20°C’den 100°C’ye çıkarmak için kaç joule ısı gerekir? (Suyun özgül ısısı c=4.18\, \text{J/g} \cdot ^\circ \text{C} olarak alınabilir.)

Çözüm Aşamaları

  1. Formülü yazın:
    $$Q = m \times c \times \Delta T$$
  2. Değerleri yerleştirin:
    $$m = 100, \text{g}, \quad c = 4.18, \text{J/(g·}^\circ\text{C)}, \quad \Delta T = (100 - 20)^\circ\text{C} = 80^\circ\text{C}$$
  3. Hesaplayın:
    Q = 100 \times 4.18 \times 80 = 100 \times 334.4 = 33\,440\, \text{J}
  4. Cevap: 33.440 J.

2) Maddelerin Hal Değişimi ve Isınma Grafiğini Çizerek Yorumlama (F.8.4.5.3)

Isınma Grafiği (Örneğin Su İçin)

  1. Katı fazdan (buz) → Katı + Sıvı karışımı → Sıvı faz → Sıvı + Gaz karışımı → Gaz faz
  2. Düz çizgilerin olduğu bölgelerde hal değişimi meydana gelir; sıcaklık sabit kalır çünkü madde, aldığı ısıyı taneciklerini birbirinden ayırmak (hal değiştirmek) için kullanır.

Örnek Soru

  • Aşağıdaki tabloda bir maddeye sabit ısı verilerek sıcaklık-zaman değerleri kaydedilmiştir. Buna göre bir ısınma grafiği çiziniz ve hal değişimi bölgelerini belirtiniz.
Zaman (dk) Sıcaklık (°C)
0 -5
2 0
4 0
6 5
8 10

Çözüm ve Yorum

  • 0-2. dakika arası: Sıcaklık -5’ten 0°C’ye yükseliyor (katı hal ısınıyor).
  • 2-4. dakika arası: Sıcaklık değişmiyor (0°C’de donma noktası/erime noktası; buz eriyor, hal değişimi).
  • 4-8. dakika arası: Madde tamamen sıvı olduktan sonra sıcaklık 0°C’den 10°C’ye kadar artıyor.

3) Günlük Yaşamdaki Hal Değişimleri ve Isı Alışverişi (F.8.4.5.4)

Örnekler

  • Terlemenin serinletmesi: Vücut terlediğinde bu sıvı buharlaşır ve ortamdan ısı alarak vücut sıcaklığını düşürür.
  • Buzdolabında yiyeceklerin soğuması: Gazın sıkışması ve genleşmesiyle ısı alınır veya verilir, böylece soğutma sağlanır.

Örnek Soru

  • “Buharlaşma olayında çevreden veya maddenin kendisinden ısı mı alınır yoksa ısı mı verilir?” Açıklayınız.

Çözüm

  • Buharlaşma için madde çevreden ya da kendi iç enerjisinden ısı alır. Böylece taneciklerin enerjisi artar ve sıvı gaz fazına geçer.

4) Basit Makinelerin Sağladığı Avantajlar (F.8.5.1.1)

Örnek Açıklama

  • Basit makineler (kaldıraç, makara, eğik düzlem, dişli sistemler vb.) girilen kuvveti azaltır veya kuvvetin yönünü değiştirir.
  • Bu sayede iş kolaylığı, zaman veya enerji tasarrufu sağlanır.

Örnek Soru

  • Bir metre uzunluğundaki bir kaldıracı kullanarak 200 N’luk bir yükü kaldırırken 50 N kuvvet uyguladığımız varsayılırsa, yük kolu ve kuvvet kolu oranı nasıl olmalıdır?

Çözüm

  • Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu.
  • Verilen veriler:
    50 \times \text{(Kuvvet kolu)} = 200 \times \text{(Yük kolu)}
  • Toplam kol uzunluğu 1 m ise çeşitli oranlamalar yapılabilir:
    \frac{\text{Kuvvet kolu}}{\text{Yük kolu}} = \frac{200}{50} = 4
  • Kuvvet kolu, yük kolunun 4 katı olmalıdır.

5) Basit Makinelerden Yararlanarak Günlük Yaşamda İş Kolaylığı Sağlayacak Bir Düzeneğin Tasarlanması (F.8.5.1.2)

Örnek Proje Fikri

  • Hareketli ve Sabit Makara Sistemi: Bir yükü daha az kuvvetle yukarı kaldırmak için sabit + hareketli makaraların birlikte kullanıldığı bir düzenek tasarlamak.
  • Kaldıraç Mekanizması: Okulda ağır bir kapıyı kolayca açmak için kapıya uygun bir kol uzunluğu tasarlamak.

Tasarım Önerileri

  1. Gerekli malzemeleri (ip, makara, kancalar, tahta blok vs.) belirleyin.
  2. Sistemi kurarken kuvvetten kazanç sağlayacak şekilde oranlamalar yapın.
  3. Deneme-yanılma yoluyla sistemi iyileştirin.

6) Fotosentez Hızını Etkileyen Faktörler (F.8.6.2.2)

Temel Bilgiler

  1. Işık Şiddeti: Işık miktarı arttıkça belirli bir seviyeye kadar fotosentez hızı artar.
  2. Karbondioksit (CO₂) Yoğunluğu: CO₂ artışı, belirli bir doygunluk noktasına kadar fotosentez hızını yükseltir.
  3. Sıcaklık: Enzimlerin en verimli çalıştığı optimum sıcaklık aralığı vardır. Çok düşük sıcaklıkta fotosentez yavaşlar, çok yüksek sıcaklıkta ise enzimler bozulur.
  4. Su: Yaprakların terleme, stomaların açılıp-kapanması ve fotosentezde gerekli elektron kaynağı açısından hayati rol oynar.

Örnek Soru

  • “Bir bitki karanlık ortamdan aydınlık ortama alındığında ve ortama ek CO₂ sağlandığında fotosentez hızı nasıl değişir?”

Çözüm

  • Karanlıktan aydınlığa geçişte ışık miktarı artar → fotosentez hızı artar.
  • Ekstradan CO₂ verilmesi → bir süre daha ek hızlanma sağlar.
  • Çok uzun süre ellerinde CO₂ bol olsa bile sıra diğer faktörlere (sıcaklık, su, klorofil miktarı vb.) gelir. Bu faktör yetersiz kalırsa fotosentez hızı sabitlenebilir.

Özet Tablo

Kazanım Örnek Konu / Deney Anahtar Bilgi / Formül Sık Sorulan Soru Tipi
F.8.4.5.2 Hal değişim ısısının cins ve kütleye bağlılığı Farklı sıvıları kaynatma deneyi Q = m \cdot c \cdot \Delta T Hesaplama, deney yorumu
F.8.4.5.3 Hal değişimi ve ısınma grafiği Su veya başka maddenin ısınma - soğuma grafiğini inceleme Hal değişiminde sıcaklığın sabit kalması Grafik çizme ve yorumlama
F.8.4.5.4 Günlük hayatta hal değişimi ve ısı alışverişi Buharlaşma, yoğuşma, terlemeyle soğuma Madde çevresinden ısı alarak veya çevreye ısı vererek hal değiştirir Mantık yürütme, örnek verme
F.8.5.1.1 Basit makinelerin avantajları Kaldıraç, makara düzeni Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu Kuvvetten, yoldan veya yönden kazanç
F.8.5.1.2 Basit makine tasarımı Günlük hayatta iş kolaylığı sağlayacak proje Kaldıraç, makara vb. tasarım ilkeleri Proje / tasarım soruları
F.8.6.2.2 Fotosentez hızını etkileyen faktörler Işık şiddeti, CO₂ miktarı, sıcaklık değişimi Işık – CO₂ – Sıcaklık etkileşimi Yorumlama, grafik ilişkisi

Sonuç ve Özet

8. sınıf Fen Bilimleri 2. dönem 1. yazılı konuları; hal değişimi, ısı kavramları, basit makineler ve fotosentez hızı ile ilgili temel bilgi ve becerileri ölçmeyi hedefler.

  • Hal değişiminde maddelerin cinsi ve kütlesi kadar, ortama verilen ısının ne şekilde kullanıldığı da önemlidir.
  • Isınma grafikleri, sabit sıcaklıkta hal değiştiren maddelerin enerji kullanımını vurgular.
  • Günlük yaşamda terlemeden buzdolabına kadar birçok yerde hal değişimi ve ısı alışverişi gözlemlenir.
  • Basit makineler, kuvvetten veya yoldan kazanç sağlayarak iş yapmayı kolaylaştırır ve gerçek yaşam projeleriyle pekiştirilebilir.
  • Fotosentez hızı, ışık şiddeti, CO₂ yoğunluğu, sıcaklık gibi faktörlerin değişmesiyle artar veya sabitlenir; bitkinin gelişimi ve çevre koşulları bu süreçte belirleyici olur.

Bu başlıklar üzerine çalışarak; formüller, grafikler, deneyler ve günlük yaşam örnekleri üzerinden pratik yapmanız, yazılı sınavlarında başarılı olmanıza katkı sağlayacaktır.

@Gulden_Guler