Kesirlerle Çıkarma İşlemi ve Üst Düzey Açıklamalar
Kesirlerle yapılan matematik işlemleri, sayılarla hem toplama hem de çıkarma yapmayı kapsar. Özellikle çıkarma işlemleri, kesirlerin payda eşitliği ile çözümlenir. Bu çalışma kağıdındaki etkinlik, kesirlerin modeli üzerinden çıkarma işlemlerini anlamak ve uygulamak üzerine kurulmuştur.
Etkinlik Açıklaması:
Çalışma kağıdında verilen görseller, belirli kesirleri modeller. Öğrencilerden bu kesirleri yazması ve ardından çıkarma işlemlerini gerçekleştirmesi istenmiştir.
İlk Görseldeki Kesirler
Görseldeki ilk şeklin üç parçaya bölünmüş ve iki parçası boyanmış olduğuna göre bu kesri \frac{2}{3} şeklinde ifade edebiliriz. İkinci şekil ise, yine üç parçaya bölünmüş, fakat bir parçası boyalı. Yani bu kesir:
Bu iki kesirin çıkarma işlemi şu şekildedir:
İkinci Görseldeki Kesirler
İkinci görselde verilen şekil beş parçaya bölünmüştür ve dört parçası boyanmıştır, bu nedenle kesir \frac{4}{5} olur. Diğer kesir ise beş parçaya bölünmüş ve üç parçası boyalıdır:
Bu kesirlerle çıkarma işlemi yapmak için:
Kesirlerle İşlem Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Kesirleri Tanımak:
Kesirler; pay ve payda olmak üzere iki bölümden oluşur. Pay, üstte yer alırken, payda altta yer alır. -
Payda Eşitleme:
Kesirlerle çıkarma işlemi yaparken, paydalar eşit değilse, önce payda eşitleme gerekliliği doğar. Bu işlem, kesirleri ortak bir paydaya yazmamızı sağlar. -
Aynı Paydalı Kesirlerin Çıkarması:
- Paydalar eşitse, sadece paylar birbiriyle çıkarılır. Yukarıdaki örneklerde bu durum açıkça görülmektedir.
-
Basit kesirler, bileşik kesirler ve tam kesirler:
- Basit kesirler: Pay, paydadan küçüktür. Örneğin, \frac{3}{5}.
- Bileşik kesirler: Pay, paydadan büyüktür veya eşittir. Örneğin, \frac{7}{4}.
- Tam kesirler: Kesir tam bir sayıya karşılık gelir; örneğin, \frac{6}{3} = 2.
Konuya Derinlemesine Bakış
Kesirlerle işlemlerde diğer jenerik adımlar:
-
Kesir Toplama:
Benzer şekilde, eğer paydalar eşitse, paylar toplanır. Eşit değilse, paydalar eşitlenerek toplama yapılır. -
Çarpma ve Bölme:
İki kesir çarpılacağı zaman, paylar kendi içlerinde, paydalar da kendi içlerinde çarpılır. Bölme işleminde ise, ikinci kesir ters çevrilir ve sonrasında çarpılır.
Örnek Sorular ve Çözümleri
-
Örnek:
$$\frac{5}{6} - \frac{1}{6}$$- Çözüm: Paydalar zaten eşit olduğu için, paydan çıkarılır:
\frac{5-1}{6} = \frac{4}{6} = \frac{2}{3} \,\, \text{(sadeleştirildiğinde)} -
Örnek:
$$\frac{8}{9} - \frac{2}{3}$$- Çözüm: Önce paydalar eşitlenir. \frac{2}{3}, 3 ile genişletilerek \frac{6}{9} olur.
\frac{8}{9} - \frac{6}{9} = \frac{2}{9}
Bu tür etkinlikler ve örnekler, öğrencilerin kesirlerle işlem yapma yeteneklerini geliştirmeyi hedefler. Kesirleri modelleme ve görsel destekli öğrenim, konunun daha iyi kavranmasını sağlar.