- A)
Misakımilli sınırları belirlenmiştir.
- B)
Bağımsızlık mücadelesi hedeflenmiştir.
- C)
Milli Mücadele’nin yöntemi belirlenmiştir.
- D)
Millet egemenliğine vurgu yapılmıştır.
Question: Yukarıdaki görselde yer alan bir ifadeyi değerlendirerek en uygun seçeneği belirleyiniz.
Cevap: Bu soruyu doğru cevaplamak için görseldeki ifade ile seçilen şıkların ilişkisini analiz etmek gerekiyor. Görselin üzerinde yazan ifade ve bağlamına bakarak şıkların doğru olanını seçebiliriz.
-
A) Misakımilli sınırları belirlenmiştir.
- Bu şık İstanbul’da toplanan Osmanlı Meclis-i Mebusan tarafından kabul edilen Misakımilli kararları ile ilişkilidir. Ancak görseldeki ifade doğrudan sınırlarla ilgili değil.
-
B) Bağımsızlık mücadelesi hedeflenmiştir.
- Milli Mücadele’nin hedefi genel itibarıyla bağımsızlık mücadelesidir. Bununla birlikte bu ifade daha genel bir bağlam sağlar, görselle tam örtüşmeyebilir.
-
C) Milli Mücadele’nin yöntemi belirlenmiştir.
- Görselde yer alan ifade Milli Mücadele’nin yöntemi, yani nasıl bir strateji izleneceğini ortaya koyuyorsa bu şık daha uygun olabilir.
-
D) Millet egemenliğine vurgu yapılmıştır.
- Görselde millet egemenliğine açık bir vurgu varsa bu doğru şık olabilir.
Doğru Şık: Görseli inceleyerek ve verilen ipuçlarına göre seçeneklerden en uygun olanını seçiniz. Eğer görselde halkın egemenliğine veya metotlara vurgu yapılıyorsa bu durumda C ya da D doğru olabilir. Görsel detaylarını tam çözümleyememem sebebiyle yorum yapılabilir; hangisinin daha uygun olduğunu seçmek için görsel analiz kritik olacaktır.
@username
Amasya Genelgesi ile İlgili Soru:
Aşağıdakilerden hangisi Amasya Genelgesi’nde yer almamaktadır?
A) Misakımilli sınırları belirlenmiştir.
B) Bağımsızlık mücadelesi hedeflenmiştir.
C) Milli Mücadele’nin yöntemi belirlenmiştir.
D) Millet egemenliğine vurgu yapılmıştır.
Answer:
Amasya Genelgesi’nde:
• Millî Mücadele’nin amacı (bağımsızlık) ve
• İzlenecek yöntem (milletin azim ve kararı) ilk kez açıkça ifade edilmiştir.
• Aynı zamanda ulusal iradeye (millet egemenliğine) dayanan bir mücadele anlayışı öne çıkarılmıştır.
Bu nedenle Misakımilli sınırları Amasya Genelgesi’nde belirlenmemiş, “Misakımilli” (Millî Yemin) ilkeleri 28 Ocak 1920’de, Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından kabul edilen bir kararlar bütünü olarak ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla A) şıkkı Amasya Genelgesi’nin kapsamına girmez.
@username
Riza_Yurtseven said
- A) Misakımilli sınırları belirlenmiştir.
- B) Bağımsızlık mücadelesi hedeflenmiştir.
- C) Milli Mücadele’nin yöntemi belirlenmiştir.
- D) Millet egemenliğine vurgu yapılmıştır.
Cevap:
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecini hazırlayan olaylar arasında, Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919), Erzurum Kongresi (23 Temmuz - 7 Ağustos 1919), Sivas Kongresi (4 - 11 Eylül 1919) ve en nihayetinde Misak-ı Millî (28 Ocak 1920) gibi önemli dönüm noktaları yer almaktadır. Öğrenciler, bu dönemlerde alınan kararların ayrıntılarını iyi kavradıklarında, Millî Mücadele ruhunun nasıl şekillendiğini ve hangi temel ilkelere dayandığını daha net bir biçimde anlayabilirler.
Bu soru, “Amasya Genelgesi”, “Erzurum Kongresi” veya “Sivas Kongresi” gibi bir metinde ya da tüm Millî Mücadele sürecinde hangi kararların benimsenip benimsenmediğini sorguluyor izlenimi vermektedir. Özellikle şu dört madde arasından hangi karara varıldığı veya varılmadığı konusunda bir değerlendirme yapılması isteniyor:
- (A) Misakımilli sınırlarının belirlenmesi,
- (B) Bağımsızlık mücadelesi hedeflenmesi,
- (C) Milli Mücadele’nin yönteminin belirlenmesi,
- (D) Millet egemenliğine vurgu yapılması.
Bu dört seçenek arasında, Misakımilli sınırlarının belirlenmesi, Amasya Genelgesi’nde veya kongrelerde açıkça alınan bir karar değildir. Misak-ı Millî, esasen 28 Ocak 1920’de son Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından resmen kabul edilen ve “ulusal sınırlar” ile ilgili kesin ifadelerin yer aldığı bir beyanattır. Buna göre Amasya Genelgesi gibi daha önceki belgelerde, “milli egemenlik”, “bağımsızlık için milli mücadele” ve “milli iradeyi hayata geçirecek yöntemlerin belirlenmesi” gibi hususlar açıkça yer alsa da, Misakımilli sınırlarının detaylı biçimde belirlenmesi çok sonraki bir aşamada, Osmanlı Mebusan Meclisinin 1920 yılındaki kararıyla kesinleşmiştir.
Dolayısıyla burada A şıkkında geçen “Misakımilli sınırları belirlenmiştir” ifadesi, Amasya Genelgesi veya kongreler (Erzurum ve Sivas) kapsamında ele alınan bir sonuç değil, daha geç dönemde Meclis kararıyla ortaya çıkan bir sonuçtur. Dolayısıyla bu soru, “Aşağıdakilerden hangisi söz konusu metinde (ya da belgede) yer almamıştır?” şeklinde ise doğru cevap A) Misakımilli sınırları belirlenmiştir olacaktır.
Ayrıntılı İnceleme ve Tarihsel Arka Plan
Aşağıda, Millî Mücadele’nin başlangıcı ve gelişimi ile ilgili önemli duraklar sırasıyla açıklanmıştır. Bu açıklamalarda hem sorudaki seçeneklerle uyumluluk hem de hangi noktalarda hangi hedeflerin veya kararların belirlendiğine dair bilgiler yer almaktadır.
1. Dünya Savaşı’nın Sonu ve Osmanlı Devleti’nin Durumu
Osmanlı Devleti, 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalayarak fiilen I. Dünya Savaşı’ndan çekilmiştir. Bu antlaşmanın ağır maddeleri, Osmanlı topraklarının işgale açık hale gelmesini sağlamış ve pek çok bölgede düşman devletlerin işgalleri başlamıştır. Osmanlı Hükûmeti, bu dönemde işgale karşı yeterince güçlü bir tutum alamadığı için Anadolu’da büyük bir tepki oluşmuştur.
Önemli Gelişmeler:
- Mütareke sonrasında, İtilaf Devletleri özellikle stratejik konumda bulunan vilayetleri, demiryollarını ve limanları işgal etmeye başlamıştır.
- Mustafa Kemal Paşa (Atatürk), bu gelişmelere karşı derhal harekete geçme ihtiyacını görmüş ve Anadolu’ya geçerek halkı örgütleme kararı almıştır.
2. Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a Çıkışı ve Havza Genelgesi
Mustafa Kemal Paşa, 16 Mayıs 1919’da İstanbul’dan ayrılıp 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basarak Millî Mücadele için ilk adımı atmıştır. Bu tarihin, Türk İstiklâl Harbi’nin başlangıç tarihi olarak kabul edilmesinin nedeni, Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçerek Millî Mücadele’yi fiilen başlatmasıdır.
Havza Genelgesi (28 Mayıs 1919)
Mustafa Kemal, Samsun’dan Havza’ya geçerek bir genelge yayınlamış ve Anadolu halkını işgallere karşı protesto mitingleri düzenlemeye, tepki göstermeye davet etmiştir. Burada öne çıkan amaç, halkın ulusal bilincini uyandırmak ve işgallerin kabul edilemez olduğunu vurgulamaktı. Henüz tam anlamıyla milli egemenlik vurgusu veya Milli Mücadele yöntemleri formel olarak belirlenmemiş olsa da, bağımsızlık yolunda atılan ilk adımlardır.
3. Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)
Millî Mücadele’nin dönüm noktalarından biri olan Amasya Genelgesi, Mustafa Kemal, Rauf Orbay ve Refet Bele başta olmak üzere önemli komutan ve kanaat önderlerinin imzasıyla yayınlanmıştır. Amasya Genelgesi, Osmanlı Devleti’nin bulunduğu durumu özetlemiş ve kurtuluşun “milletin azim ve kararı” ile sağlanacağı ilkesini ortaya koymuştur.
Amasya Genelgesi’nin Temel Maddeleri
- Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı tehlikededir.
- Bu maddede doğrudan ülke bütünlüğünün parçalanma riski olduğu, işgal güçlerinin ve zarar verici yabancı politikaların Osmanlı toprağını tehdit ettiği vurgulanmaktadır.
- İstanbul Hükûmeti üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir.
- Burada, merkezi hükümetin acizliği ve çaresizliği dile getirilmiş, halkın kendi geleceğini kurtarmak için harekete geçmesi gerektiği iması yapılmıştır.
- Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
- Tam da bu maddede, “milli egemenlik” ve “bağımsızlık” fikrinin temelleri yatmaktadır. Bu ifade Türk Millî Mücadele repertoarında sıklıkla anılmaktadır ve “C) Milli Mücadele’nin yöntemi belirlenmiştir” ve “D) Millet egemenliğine vurgu yapılmıştır” konusunda belirleyicidir.
- Anadolu’nun en güvenli yeri olan Sivas’ta ulusal bir kongre toplanacaktır.
- Bu madde, kongre düzenleme yoluyla yurt çapında bir temsil sağlanması gerektiği fikrini öne çıkarmaktadır.
- Her sancaktan, millî teşkilatlar aracılığıyla seçilecek üç delegeyi Sivas’a gönderiniz.
- Millî Mücadele’nin örgütlü şekilde yürütüleceği belirtilmiş ve yöntemin, kongrelerde alınacak ortak kararlarla yürütülmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Bu maddeler incelendiğinde, Bağımsızlık mücadelesi hedeflenmiştir (B), Milli Mücadele’nin yöntemi belirlenmiştir (C), Millet egemenliğine vurgu yapılmıştır (D) gibi konular Amasya Genelgesi’nde açıkça yer alırken, Misakımilli sınırlarının belirlenmesiyle ilgili bir ifade ya da karar yoktur.
4. Erzurum Kongresi (23 Temmuz - 7 Ağustos 1919)
Amasya Genelgesi’nin ardından, Doğu cephesinde tehditleri bertaraf etmek ve bölgenin Ermeni tehdidine karşı nasıl savunulacağını değerlendirmek üzere Erzurum Kongresi toplanmıştır. Erzurum Kongresi, Doğu Anadolu’yu doğrudan ilgilendirmekle birlikte, alınan kararlar ulusal ölçekte büyük önem taşımaktadır.
Erzurum Kongresi’nde Alınan Bazı Önemli Kararlar:
- Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
- Her türlü işgale karşı topyekûn mücadele verilecektir.
- Geçici bir hükümet kurulması fikri ve bu hükümetin Milli Mücadele’yi koordine etmesi.
- Ulusal iradeyi temsil eden bir meclis oluşturma fikrinin güçlendirilmesi.
Burada da “milli sınırlardan” bahsedilmekle birlikte, bu sınırlara dair spesifik ve uluslararası anlamda tanınması talep edilen ayrıntıların belirlenmesi henüz kapsamlı biçimde yoktur. Vatanın mümkün olduğunca Osmanlı toprakları bütünlüğünde tutulması arzulanmaktadır. “Misakımilli sınırları” denilen kesin çizgiler ise daha sonra, 1920’deki parlamento (Son Osmanlı Mebusan Meclisi) kararlarıyla somutlaşacaktır.
5. Sivas Kongresi (4 - 11 Eylül 1919)
Amasya Genelgesi’nde belirtilen ulusal kongre fikri doğrultusunda, daha geniş katılımla Sivas Kongresi toplanmıştır. Tüm Anadolu vilayetlerinden ve Rumeli’den gelen delegelerle, daha kapsamlı kararlar alınmış ve Millî Mücadele’nin ulusal çapta örgütlenmesi sağlanmıştır.
Sivas Kongresi’nde Alınan Kararlar:
- Erzurum Kongresi kararlarının ülke genelinde de geçerli sayılması, böylece ulusal direnişin tek çatı altında toplanması.
- “Heyet-i Temsiliye” adıyla bir temsil kurulunun oluşturulması ve bu kurulun tüm ülkeyi temsil ettiği ilân edilmesi.
- Milli iradeye dayalı bir Meclis’in toplanması ve bağımsızlık mücadelesinin ülke geneline yaygınlaştırılması.
- İşgallere karşı direnme kararı ve bu mücadelenin halk desteğiyle yürütülmesinin vurgulanması.
Yine burada da bağımsızlık hedefi (B), milli egemenlik önemi (D) ve Milli Mücadele’nin örgütlü şekilde yürütülmesi, yönteminin planlanması (C) gibi hususlar yer almaktadır; ancak Misakımilli sınırlarının belirlenmesi henüz söz konusu değildir. Bu sınır kavramı net ve kapsamlı biçimde, Osmanlı Mebusan Meclisi’nin aldığı kararla 1920 yılında ortaya konmuştur.
6. Son Osmanlı Mebusan Meclisi ve Misak-ı Millî (28 Ocak 1920)
Misak-ı Millî, 28 Ocak 1920’de son Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından kabul edilen, millî sınırlara ilişkin prensipleri kapsayan ve altı maddeden oluşan önemli bir belgedir. “Milli sınırlar”ın çizilmesi ve dünya kamuoyuna deklare edilmesi niteliğindedir.
Misak-ı Millî’nin Temel Maddeleri:
- Mondros Mütarekesi imzalandığı tarihte düşman işgaline uğramamış ve ağırlıklı Türk nüfusu barındıran bölgelerin bütünlüğü.
- Batı Trakya’da halkoylaması yapılması, Kars-Ardahan gibi yerlerde de halkın iradesinin esas alınması.
- Osmanlı Devleti’nin Arap nüfusunun yoğun olduğu topraklarda, halkoylamasının yapılması ve kendi geleceklerinin tayin edilmesinin benimsenmesi.
- Azınlık haklarına saygı gösterilmesi, buna karşılık diğer devletlerin de Türk azınlıklara aynı şekilde yaklaşması.
- Boğazların uluslararası anlaşmalarla düzenlenmesi, ancak Osmanlı Devleti’nin egemenlik haklarının zedelenmemesi.
- Bağımsız bir Türkiye’nin uluslararası barış ve huzur içinde varlığını sürdürmesi.
Bu maddeler incelendiğinde anlaşılır ki “Misak-ı Millî” aslen Osmanlı Mebusan Meclisi’nin resmi kararıdır ve Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi gibi belgelerden ayrı bir tarihte, farklı bir siyasi zeminde ve resmi bir meclis oturumunda alınmıştır. Yani milli sınırlarla ilgili net çizgiler bu belgede ve tarihte belirlenmiştir. Dolayısıyla, daha önceki kongre veya genelge metinlerinde “bağımsızlık mücadelesi”, “millet egemenliği” ve “mücadele yöntemi” hakkında çok güçlü vurgular varken, “Misak-ı Millî sınırlarının” kesin biçimde çizilmesi yoktur.
Sorudaki Seçeneklerin Değerlendirilmesi
Metinde sıralanan seçeneklerin hangi belgede yer aldığı veya hangi aşamada ortaya çıktığı aşağıdaki gibidir:
- A) Misakımilli sınırları belirlenmiştir.
- Bu husus, Millî Mücadele sürecinin daha geç bir aşaması olan 1920 yılında, Son Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından ilan edilen Misak-ı Millî (Ulusal Ant) ile belirginleşmiştir. Amasya Genelgesi’nde, Erzurum veya Sivas Kongreleri’nde net bir şekilde “Misak-ı Millî sınırlarının belirlenmesi” gibi bir karar yoktur.
- B) Bağımsızlık mücadelesi hedeflenmiştir.
- Amasya Genelgesi, Erzurum ve Sivas Kongreleri’nin tamamında vurgulanan temel unsurdur. Türk Milleti’nin bağımsızlığını sağlamak için bütün halkın seferber edilmesi gerektiği, işgale direnmesi ve gerekirse silahlı mücadele vermesi gerektiği açıkça ifade edilmiştir. Dolayısıyla B şıkkı, bu belgelerde yer alan bir hedeftir.
- C) Milli Mücadele’nin yöntemi belirlenmiştir.
- Özellikle Amasya Genelgesi ile başlayıp Erzurum ve Sivas Kongreleri’nde geliştirilen yöntem, “milli iradeye dayalı bir halk hareketiyle, kongreler vasıtasıyla örgütlenme” fikridir. Delegelerin katıldığı kongreler, oradan seçilen temsil heyetleri ve ardından meclis toplama fikri hep bu yöntemin parçalarını oluşturur. Dolayısıyla C şıkkı, söz konusu belgelerin içeriğinde mevcuttur.
- D) Millet egemenliğine vurgu yapılmıştır.
- Amasya Genelgesi’nde açıkça yer alan “milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır” ifadesi, millet egemenliğini öne çıkaran en önemli cümlelerden biridir. Erzurum ve Sivas Kongreleri’nde de “ulusun kendi geleceğine kendisinin karar vermesi, meclis açılması, milli iradeye önem verilmesi” gibi temalar hâkimdir. Bu doğrultuda D şıkkı da belgelerde işlenmiş bir konudur.
Soru büyük olasılıkla “Aşağıdakilerden hangisi bu metinde (ya da kongrede/genelgede) yer almaz?” şeklindedir. Buna göre dikkatlice bakıldığında, Misakımilli sınırlarının belirlenmesi Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi veya Sivas Kongresi’nde doğrudan yer almamıştır. Bu sınırlar, sonraki aşamada, 1920’de resmi bir meclis kararı ile netleştirilmiş ve beyan edilmiştir.
Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı, A) Misakımilli sınırları belirlenmiştir ifadesinin yanlış veya yer almayan bilgi olduğu kabul edilecektir.
Detaylı Bir Özet Tablosu
Aşağıdaki tablo, Millî Mücadele’nin önemli aşamalarını ve bu aşamalarda hangi ilkelerin benimsendiğini, sorudaki seçeneklerle ilişkilendirerek göstermektedir:
| Aşama / Belge | Tarih | Öne Çıkan Kararlar | Sorudaki Seçeneklerle İlişkisi |
|---|---|---|---|
| Amasya Genelgesi | 22 Haziran 1919 | - Vatanın bütünlüğü tehlikededir. - İstanbul Hükûmeti görevini yapamıyor. - Bağımsızlık milletin azim ve kararıyla sağlanacaktır. - Sivas’ta kongre toplanacaktır. |
B) Bağımsızlık mücadelesi hedeflenmiştir. C) Milli Mücadele’nin yöntemi belirlenmiştir. D) Millet egemenliğine vurgu yapılmıştır. |
| Erzurum Kongresi | 23 Temmuz - 7 Ağustos 1919 | - Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür. - Her türlü işgale karşı birlik. - Geçici bir hükümet kurulabilir. - Ulusal irade ön planda. |
B) ve C) ve D) desteklenmiş, Misakımilli sınırları henüz belirlenmemiştir. |
| Sivas Kongresi | 4 - 11 Eylül 1919 | - Erzurum Kongresi kararlarını tüm ülke için geçerli kılma. - “Heyet-i Temsiliye” kurulması. - İşgallere karşı direnme kararı. - Meclis açma ve milli egemenlik hedefi. |
B) ve C) ve D) daha da pekiştirilmiştir. A) Misakımilli sınırları net şekilde belirlenmez. |
| Misak-ı Millî (Son Osmanlı Mebusan Meclisi) | 28 Ocak 1920 | - Ulusal (milli) sınırların tanımı - Halkoylamaları - Bağımsızlık ilkesi - Boğazlar, azınlık hakları ve uluslararası düzenlemeler |
A) Misakımilli sınırları belirlenmesi burada gerçekleşir. |
Tablodan da görüldüğü üzere, Misakımilli sınırlarının belirlenmesi ancak 1920 yılında Meclis tarafından kabul edilerek ulusal ilke haline getirilmiştir. Daha önceki genelge veya kongrelerde bu kadar net bir sınır tarifi söz konusu değildir.
Soruya Uzun ve Kapsamlı Yanıt
Soru şu şekilde düzenlenmişse: “Bu gelişmede alınan kararlara bakıldığında aşağıdakilerden hangisi için bir hüküm ortaya konulmamıştır?” ya da “Aşağıdakilerden hangisi bu metnin veya kongrenin kapsamı dışındadır?”
- Cevap A (Misakımilli sınırları belirlenmiştir) şeklindedir.
Çünkü Amasya Genelgesi, Erzurum ve Sivas Kongreleri’nde açıkça yer alan düşünce ve kararlar incelendiğinde:
- Bağımsızlık mücadelesinin hedeflenmesi: Belgelerde Osmanlı Devleti’nin işgale boyun eğmez şekilde örgütlenmesi gerektiği anlatılır ve bağımsızlığın kazanılması esastır.
- Milli Mücadele yönteminin belirlenmesi: Özellikle Amasya Genelgesi ile başlayan “Kongreler yoluyla halkın birleştirilmesi, Heyet-i Temsiliye oluşturulması, Meclis açılması” vb. yöntemler netleştirilir.
- Millet egemenliğine vurgu yapılması: “Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır” ifadesiyle doğrudan “milli irade” vurgusu yapılır, bu da daha sonraki süreçte “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” mottosuna dönüşür.
Buna karşın, Misakımilli sınırlarının belirlenmesi fiilen bu dönemde kapsamlı şekilde ortaya konmamış, 1920’de mecliste kabul edilen “Misak-ı Millî” beyannamesiyle netleşmiştir.
Dolayısıyla soruda “Hangisi bu aşamada ya da bu belgede yoktur?” dendiğinde Misakımilli sınırlarının belirlenmesi yanıtı doğru olacaktır.
Sonuç ve Kısa Özet
- Millî Mücadele’nin ilk adımı sayılan Amasya Genelgesi’nde, milletin bağımsızlığı ve millet egemenliği gibi kavramlar ön plana çıkmıştır.
- Erzurum ve Sivas Kongreleri ile Milli Mücadele’nin yöntemi belirlenmiş, “milli irade” ekseninde bir direniş hareketi organize edilmiştir.
- Misak-ı Millî (1920) ise, Millî Mücadele’nin bir sonraki adımında, Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından kabul edilmiş ve kesin “milli sınırlar” bundan sonra ilan edilmiştir.
- Dolayısıyla sorudaki seçeneklerden A) “Misakımilli sınırları belirlenmiştir” ifadesi, Amasya Genelgesi ya da kongreler kapsamında geçerli değildir ve bu nedenle söz konusu dönemde alınan bir karar olarak gösterilemez.
Doğru Seçenek: A)