İş sağlığı

Sorumatik Kullanımı
1

@sorumatikbot_bot

17437851257852804460436247290206
17437851257852804460436247290206720×956 44.1 KB

2

Soru şu şekilde: Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre aşağıdakilerden hangisi çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili işverenin yükümlülüklerinden biri değildir?

Görselde gösterildiği gibi seçenekler:

  1. Eğitim programlarının hazırlanması ve uygulanması
  2. Çalışanların işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması
  3. Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesi
  4. Çalışanların programlara katılımının sağlanması
  5. Program sonunda katılımcılar için katılım belgesi düzenlenmesi

Doğru cevap:
2. Çalışanların işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması

İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili yönetmelikte işverenin yükümlülükleri arasında işyeri hekiminin muayenelerinin sağlanması olmamaktadır. Bu durum daha çok işyerindeki sağlık hizmetleri ve çalışanların sağlık gözetimiyle ilgilidir, eğitim yükümlülükleri kapsamında değerlendirilmez.

Diğer şıklar, doğrudan işverenin eğitimle ilgili sorumluluklarını kapsamaktadır.

Eğer başka sorularınız varsa bana her zaman ulaşabilirsiniz! @sorumatikbot_bot

3

Soru 2 / 5
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre aşağıdakilerden hangisi “çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri” ile ilgili işverenin yükümlülüklerinden biri değildir?

• Eğitim programlarının hazırlanması ve uygulanması
• Çalışanların işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması
• Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesi
• Çalışanların programlara katılımının sağlanması
• Program sonunda katılımcılar için katılım belgesi düzenlenmesi

Cevap: “Çalışanların işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması” ifadesi bu kapsamda değildir.

Bu madde, işverenin genel iş sağlığı ve güvenliği yükümlülükleri içindedir; ancak doğrudan “eğitim” yükümlülükleri arasında sayılmaz. Dolayısıyla sorudaki “hangisi işverenin eğitim konusuyla ilgili yükümlülüklerinden değildir?” sorusunun yanıtı işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması olacaktır.

@User

4

Soru:

Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre aşağıdakilerden hangisi çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili işverenin yükümlülüklerinden biri değildir?

  1. Eğitim programlarının hazırlanması ve uygulanması
  2. Çalışanların işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması
  3. Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesi
  4. Çalışanların programlara katılımının sağlanması
  5. Program sonunda katılımcılar için katılım belgesi düzenlenmesi

Cevap:

Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, işverenlerin çalışanlarına sağlaması gereken eğitimlerle ilgili detaylı düzenlemeler içermektedir. Bu yönetmelik, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının oluşturulmasında eğitimin önemini vurgular. Yönetmelik, işverenlerin çalışanlarıyla ilgili yükümlülüklerini kapsamlı bir biçimde açıklayarak hangi eğitimlerin verilmesi, nasıl verilmesi ve kimlerin bu eğitimlerin sorumluluğunu taşıması gerektiğine dair kuralları ortaya koyar.

Aşağıdaki açıklamalarda her bir seçeneğin bu yönetmelikteki yerini ve bu yönetmelik kapsamındaki işveren yükümlülükleriyle ilişkisini ele alacağız. En sonunda da hangi seçeneğin “işverenin yükümlülüklerinden biri olmadığı” netleştirilecektir.

İçindekiler

Giriş: Yönetmeliğin Amaç ve Kapsamı

Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na dayanılarak hazırlanmış ve 15 Mayıs 2013 tarihli 28648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Bu yönetmeliğin asıl amacı;

  • İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması,
  • Çalışanların sağlık ve güvenlik riskleri konusunda bilgilendirilmesi,
  • Çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıkları bakımından bilinçlendirilmesi,
  • İşyerinde alınan tedbirlerin ve yürütülen çalışmaların verimli hale getirilmesi,
  • İşveren ve çalışanlar arasında sağlıklı bir iletişim ortamı oluşturulması

gibi konuları kapsamlı bir biçimde düzenlemektir. Bu yüzden söz konusu Yönetmelik, işverenin çalışanlarına yönelik eğitim süreçlerini tüm yönleriyle (hazırlık, uygulama, değerlendirme ve belgelendirme) ele alır.

İşverenler, çalışanlarına kanunun ve yönetmeliklerin öngördüğü biçim ve içerikte eğitim vermek; eğitimlerin sürekliliğini, etkinliğini ve güncelliğini sağlamak; çalışanların bu eğitimlerden fiilen yararlanmalarını temin etmekle yükümlüdürler. Eğitimlerin temel amacı, çalışanların yapacakları işin risklerini anlamalarını ve bu risklere karşı alınacak önlemleri öğrenmelerini sağlamaktır.

İşverenin Eğitimle İlgili Temel Yükümlülükleri

İşveren, çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri konusunda çok yönlü bir sorumluluk taşır. Bu sorumluluklar kısaca şöyle özetlenebilir:

  1. Eğitim Programlarının Hazırlanması ve Uygulanması
  2. Eğitimlerde Uygun Yer ve Ekipmanların Sağlanması
  3. Çalışanların Eğitime Katılımının Güvence Altına Alınması
  4. Eğitimlerin Değerlendirilmesi ve Belgelenmesi
  5. Eğitim İçeriklerinin Güncel ve İhtiyaca Uygun Olması

Bunların yanı sıra, işveren gerek duyulduğunda çalışanların talepleri, yasal gereksinimler veya işin nitelikleri çerçevesinde ek eğitimlerin planlanmasını da sağlamalıdır. Ancak çalışanların “sağlık gözetimi” veya “işyeri hekimi muayeneleri” gibi yükümlülükler iş sağlığı ve güvenliği kapsamındaysa da “eğitim” başlığı altında net bir düzenlemeye konu olmayabilir. Şimdi her bir seçeneği tek tek ele alalım:

Eğitim Programlarının Hazırlanması ve Uygulanması (Seçenek 1)

Yönetmelik Kapsamındaki Durumu:

  • Yönetmelik, işverenin çalışanlarına vereceği eğitimlerin planlı, uygulamalı ve işyerine özgü riskleri dikkate alacak şekilde hazırlanmasını zorunlu tutar.
  • Eğitimin hangi konuları kapsayacağı, hangi yöntemlerle verileceği ve kimler tarafından verileceği net şekilde belirlenmek zorundadır.
  • Bu nedenle, “Eğitim programlarının hazırlanması ve uygulanması” doğrudan işverenin sorumluluğundadır.

Kanuna göre işveren, çalışma ortamındaki risk faktörlerini göz önünde bulundurarak eğitim konularını şekillendirir. Örneğin, kimyasal maddelerle çalışılan bir işyerinde kimyasal risklere karşı korunma yöntemleri, uygun kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanımı gibi konular kesinlikle eğitim içeriğine dahil edilmelidir.

Neden Önemlidir?

  • Çalışanların işe adaptasyonu ve güvenli iş yapma bilincinin kazandırılması için iyi planlanmış bir eğitim programı çok önemlidir.
  • İş kazalarını önlemek, meslek hastalıklarını minimize etmek ve çalışanların moral-motivasyonunu artırmak açısından eğitim planlarının doğru hazırlanması büyük pay sahibidir.

Dolayısıyla, “Eğitim programlarının hazırlanması ve uygulanması”, Yönetmelik tarafından işverene yüklenmiş temel bir görevidir ve seçenekler arasında bulunması tesadüfi değildir.

Çalışanların İşyeri Hekimi Muayenelerinin Sağlanması (Seçenek 2)

Yönetmelik Kapsamındaki Durumu:

  • Çalışanların işyeri hekimi tarafından belli aralıklarla muayene edilmesi veya periyodik sağlık taramalarından geçirilmesi aslında 6331 sayılı Kanun’un ve ilgili diğer yönetmeliklerin işverene yüklediği bir “sağlık gözetimi” sorumluluğudur.
  • “Eğitim” konusunun doğrudan bir parçası olmamakla birlikte, mesleki risklerin belirlenmesi, hastalıkların önlenmesi ve işyeri risk analizlerinin tamamlayıcısı olarak önemli bir süreçtir.
  • Ancak, Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, eğitimlerin usul ve esaslarına odaklanır. Dolayısıyla “işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması”, eğitim yükümlülükleri kapsamında doğrudan bir madde değildir.
  • Bu muayeneler elbette iş sağlığı ve güvenliği açısından yine işverenin genel yükümlülükleri içinde yer alır, ancak “eğitim” başlığı altında değerlendirilen bir sorumluluk değildir.

Bu noktada çok kritik bir ayrım yapmak gerekir:

  • Yönetmelik “eğitim” faaliyetlerini tarif eder ve işverenin çalışanları eğitme yöntemleri, süreleri, içerikleri gibi konulara ağırlık verir.
  • İşyeri hekimi muayeneleri ise, “sağlık gözetimi” kapsamında düzenlenmektedir ve çalışanların periyodik olarak sağlık kontrolüne tabi tutulmasıyla ilgilidir.

Bundan dolayı, seçenekler arasında “Çalışanların işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması” ibaresinin doğrudan eğitimle ilgili bir hüküm taşımadığını ve “eğitim yükümlülüğü” sıfatıyla anılmaması gerektiğini görmekteyiz.

Eğitim İçin Uygun Yer, Araç ve Gereçlerin Temin Edilmesi (Seçenek 3)

Yönetmelik Kapsamındaki Durumu:

  • Çalışanların eğitimi sırasında kullanılan sınıf ortamları, sesli-görüntülü sunum araçları, uygulamalı eğitimlerde ihtiyaç duyulacak ekipmanlar ve benzeri materyallerin temini işverenin yasal yükümlülüklerindendir.
  • Bu gereçler olmaksızın eğitimlerin etkili bir şekilde gerçekleşmesi beklenemez.
  • Nitekim yönetmelik, eğitimin verimli olması açısından ortam ve araç-gereç sağlama yükümlülüğünü detaylı biçimde açıklar. İşçi sayısına ve işin niteliğine göre fiziksel ortam (sınıf, seminer salonu, uygulama atölyesi vb.) sağlama zorunluluğu doğar.

Neden Önemlidir?

  • Teorik bilgilerin yanı sıra pratiğe de önem veren iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinde, katılımcıların gösterilen uygulamaları deneyimleyebilecekleri veya izleyebilecekleri ortamların kurulması gerekir.
  • Bu hem işçinin motivasyonunu yükseltir hem de öğrenme kalitesini artırır.

Dolayısıyla bu madde, işverenin eğitim sorumluluklarının çok doğal bir parçasıdır.

Çalışanların Programlara Katılımının Sağlanması (Seçenek 4)

Yönetmelik Kapsamındaki Durumu:

  • İşveren, çalışanları için düzenlenen eğitimlere katılımı fiilen mümkün kılmakla, hatta katılımı aktif olarak teşvik etmekle mükelleftir.
  • Bu noktada, mesai saatleri içinde eğitimleri planlama, çalışanların eğitim esnasında yok yazılmaması, eğitim süresince çalışanlara ek mali veya idari kolaylıklar sağlanması gibi tedbirler alınmalıdır.
  • Yönetmelik, çalışanların bu eğitimleri almalarını engelleyecek uygulamalara kesinlikle müsaade etmez. Örneğin, “üretim aksayacak” bahanesiyle eğitimleri ertelemek veya iptal etmek yönetmelik ihlali sayılabilir.

Neden Önemlidir?

  • İSG eğitiminde başarıya ulaşmanın en temel şartı, çalışanların eğitime gerçekten katılmaları, dinlemeleri, soru sormaları ve uygulamaları öğrenmeleridir.
  • Katılımın sağlanamadığı durumlarda, verilen eğitimin herhangi bir faydası da olmayacaktır ve mevzuat hükümleri çerçevesinde işveren hem cezai hem de idari yaptırımlarla karşılaşabilir.

Dolayısıyla, “Çalışanların programlara katılımının sağlanması” doğrudan yönetmelikte zikredilen temel yükümlülüklerin bir parçası olup, eğitim sorumlulukları kapsamında kritik öneme sahiptir.

Program Sonunda Katılımcılar İçin Katılım Belgesi Düzenlenmesi (Seçenek 5)

Yönetmelik Kapsamındaki Durumu:

  • Çalışanlara verilen eğitimlerin kayıt altına alınması, kimlerin hangi tarihlerde hangi eğitimleri aldığı ve bu eğitimlerin içeriklerinin ne olduğuna dair belgelerin düzenlenmesi yönetmeliğin getirdiği zorunlu uygulamalardandır.
  • Sertifika veya katılım belgesi düzenlenmesi, hem çalışanların ilerideki iş tecrübelerinde bu eğitim alındığını kanıtlayabilmeleri hem de işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirdiğini gösterebilmesi açısından büyük önem taşır.
  • Ayrıca, denetimlerde işverenin bu kayıtları sunarak çalışanların İSG eğitimlerini aldığını kanıtlama yükümlüğü vardır.

Neden Önemlidir?

  • Eğitimlerin yapıldığına dair kanıt oluşturur.
  • Mevzuatsal denetimlerde resmi geçerliliğe sahiptir.
  • Çalışanın kişisel gelişim dosyasında bir referans olarak saklanır.

Dolayısıyla, “Program sonunda katılımcılar için katılım belgesi düzenlenmesi” de yine Yönetmelik’in kapsamındadır ve işverenin “eğitimle ilgili” yükümlülüklerinden biridir.

Yönetmelik ve İlgili Hukuki Dayanaklar

  • 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: Genel çerçeveyi çizer, işverenin temel sorumluluklarını sıralar.
  • Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik: Eğitimin hangi içerikte, hangi periyotlarda ve nasıl verileceğini düzenler.
  • Diğer İlgili Yönetmelikler (Örneğin; İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik): Bu yönetmelikler, sağlık gözetimi ve işyeri hekiminin rolleriyle ilgilidir.

Burada dikkat edilmesi gereken, eğitimle ilgili hükümler ile sağlık gözetimiyle ilgili hükümler farklı yönetmelikler veya aynı yönetmeliğin farklı kısımlarında yer alabilir.

İşveren Yükümlülüklerinde “Eğitim” ve “Sağlık Gözetimi” Ayrımı

İşverene ait yükümlülükler, resmi düzenlemelerde çeşitli başlıklar altında kategorize edilir. Bunlar:

  • Eğitim: Çalışanların bilinçlendirilmesi, bilgilendirilmesi ve güvenlik kültürünün yerleştirilmesi amacıyla düzenlenen programları kapsar.
  • Sağlık Gözetimi: Çalışanın sağlığını korumaya ve olası meslek hastalıklarını önlemeye yönelik periyodik muayeneleri, tetkikleri ve testleri kapsar.

Dolayısıyla, işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması, işverenin genel sağlık gözetimi yükümlülüğünün bir parçası olduğu halde, “çalışan eğitimleri” konusunun doğrudan bir maddesi olarak geçmez. Bu nedenle, söz konusu soru bağlamında (2) numaralı seçenekteki ifade eğitim yükümlülüğü kapsamında değildir.

Tablo: İşverenin Eğitimle İlgili Yükümlülüklerinin Özeti

Yükümlülük Kapsam / Açıklama Yönetmelik Maddesi (Örnek)
1. Eğitim Programlarının Hazırlanması ve Uygulanması İşyerindeki risklere uygun, sistematik bir eğitim planı oluşturma ve çalışanlarını bu eğitimden faydalandırma. Yönetmelik Md. 5, 6 (Örnektir)
2. Eğitim İçin Yer, Araç ve Gereçlerin Temini Eğitim salonu, projeksiyon cihazı, KKD tanıtım malzemeleri gibi fiziksel ortam ve gerekli materyalleri sağlama. Yönetmelik Md. 7
3. Çalışanların Katılımının Sağlanması Eğitimi mesai saatinde yapma, katılmayanlara tekrar eğitimi planlama, çalışanların devam durumunu takip etme. Yönetmelik Md. 8
4. Eğitim Kayıtları ve Belgelendirme Katılım belgesi, sertifika, yoklama listeleri vb. evrakları düzenleme, saklama, denetimlerde sunma. Yönetmelik Md. 11, 12
5. Eğitimde Güncellik ve Tekrarlar Gerektiğinde, iş ve risk değişikliklerinde veya kanuni aralıklarla eğitimleri güncelleme ve tekrarlama. Yönetmelik Md. 13

Yukarıdaki tabloda yer alan yükümlülükler, “sağlık gözetimi” ile ilgili herhangi bir maddeyi içermez. Çünkü sağlık muayeneleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İşyeri Hekimi yönetmelikleri altında ayrı bir yükümlülük alanıdır.

Sorumlulukların Detaylı İncelemesi ve Örnek Uygulamalar

Eğitim Programı Nasıl Hazırlanır?

  • Risk Analizi ile Başlayın: İşyerindeki tehlike kaynaklarını belirleyin. Kimyasal, fiziksel, biyolojik veya ergonomik risklerin her biri için ayrı eğitim modülleri oluşturun.
  • Yıllık Plan Hazırlayın: Çalışanların işe giriş, işdeğişikliği, yeni teknoloji veya ekipman kullanımına başlama gibi durumlarda hangi sıklıkla eğitileceklerini planlayın.
  • Yetkili Eğiticiler: Eğitimlerin kim tarafından verileceği önemlidir. İş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri veya alanında uzman eğiticilerin görev alması gerekir.

Uygun Yer, Araç-Gereç Seçimi

  • Fiziki Koşullar: Konferans salonu, toplantı odası veya atölye gibi alanların ortam havalandırması, aydınlatması, ses düzeni eğitim kalitesini doğrudan etkiler.
  • Görsel-İşitsel Ekipman: Projeksiyon cihazları, barkovizyon, bilgisayar, slaytlar, maketler veya simülasyon setleri kullanmak eğitimi zenginleştirir.
  • Uygulamalı Malzemeler: Yüksekte çalışma eğitimi veriliyorsa emniyet kemerleri, merdivenler ve kişisel koruyucu donanım gibi uygulama malzemeleri temin edilir.

Çalışanların Katılımını Teşvik ve Takip

  • Zamanlama: Eğitimleri, çalışanların büyük çoğunluğunun müsait olduğu saatlerde düzenlemek katılımı artırır.
  • Yeni Başlayanlara Yönelik Eğitim: İlk işe giriş eğitimi zorunludur. Çalışan, işbaşı yapmadan önce temel iş sağlığı ve güvenliği bilgilerini edinmelidir.
  • Pozitif Yaklaşım: Zorunluluk vurgusu yerine çalışanlara eğitimden elde edecekleri faydaları anlatmak, katılım motivasyonunu yükseltir.

Eğitim Sonu Ölçme-Değerlendirme ve Belgelendirme

  • Sınav veya Anket: Eğitim sonunda kısa bir test veya anketle çalışanların bilgisi ölçülebilir.
  • Katılım Belgesi: Yasa gereği bu belge düzenlenir. Çalışanı koruyan, işvereni de yükümlülüklerini yerine getirdiğini kanıtlayan bir dokümandır.
  • Kayıt Altında Tutma: Katılım belgeleri, yoklama listeleri ve eğitim içerikleri belirli bir süre saklanmalıdır. Denetim esnasında iş müfettişlerine sunulabilmelidir.

Hangi Seçenek Yönetmelik Kapsamında İşverenin Yükümlülüğü Değildir?

Yapılan tüm değerlendirmelere göre:

  • Seçenek 2 yani “Çalışanların işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması” eğitim yükümlülükleri arasında doğrudan yer almamaktadır. Evet, işveren çalışanlarının genel sağlık gözetimi ve muayenelerini yaptırmakla yükümlüdür, ancak bu konu “Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” kapsamındaki “eğitim” başlığının içinde sayılmaz.

Dolayısıyla işverenin doğrudan eğitimle ilgili yükümlülükleri arasında “işyeri hekimi muayenelerini sağlamak” bulunmadığından, bu hüküm “eğitim yükümlülüğünün” dışında kalmaktadır. Soru, “hangisi yükümlülüklerden biri değildir?” şeklinde olduğundan, doğru cevap:

“Çalışanların işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması.”

Sonuç ve Özet

  • Çalışanlara yönelik iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin planlanması, uygulanması, uygun ortam sağlanması, katılımın teşvik edilmesi ve eğitim sonunda belgelendirme yapılması işveren için zorunlu yükümlülüklerdir.
  • Bu yükümlülükler, “Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” başta olmak üzere, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili diğer düzenlemelerde açıkça belirtilmiştir.
  • Buna karşılık, çalışanların işyeri hekimi muayenelerinin sağlanması da işverenin genel sorumlulukları içindedir fakat bu soru özelinde “eğitim” yükümlülüğü değildir. Yani soru hangi seçeneğin “işverenin eğitimle ilgili yükümlülüklerinden biri olmadığı”nı sormaktadır. Mesele tam bu noktada netleşir: İşyeri hekimi muayeneleri, eğitim başlığının değil sağlık gözetimi başlığının konusudur.

Kısacası cevap:
İşyeri hekimi muayenelerinin sağlanması işverenin genel bir sorumluluğu olmakla birlikte “eğitim” yükümlülüğü değildir.

Kaynakça

  1. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu.
  2. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (15 Mayıs 2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmî Gazete).
  3. İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik.
  4. T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Resmî Web Sayfası.

@MehmetAli_Sahin