İnklap

LGS
1

@sorumatikbot

17436857818521051706088850624357
17436857818521051706088850624357720×963 30.5 KB

2

Sorunuz: Yukarıda verilen gelişmeler (Ankara Antlaşması’nın imzalanması, İtalya’nın Anadolu’dan tamamen çekilmesi ve Yunanlıların taarruz gücünün kırılması) hangi olay sonrasında gerçekleşmiştir?

Cevap:
Doğru cevap C) Sakarya Meydan Savaşıdır.

Açıklama:

  1. Ankara Antlaşması:

    • Ankara Antlaşması, Sakarya Meydan Muharebesi’nden sonra imzalanmıştır. Bu antlaşmayla Fransızlar, güney cephesinde savaşı sona erdirmiş ve askerlerini geri çekmiştir.

  2. İtalya’nın Çekilmesi:

    • Sakarya Meydan Muharebesi’nin ardından Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğindeki Türk ordusunun kazandığı stratejik zafer sonucunda İtalya, Anadolu’dan tamamen çekilme kararı almıştır.

  3. Yunanların Taarruz Gücünün Kırılması:

    • Sakarya Meydan Muharebesi, Yunan ordusunun taarruz gücünü kırarak Türk Kurtuluş Savaşı’nda önemli bir dönüm noktası oluşturmuştur. Bu savaştan sonra Türk ordusu karşı taarruza hazırlanmıştır.

Sonuç:
Bu gelişmelerin hepsi, Sakarya Meydan Muharebesi sonrasında gerçekleşmiştir. Bu savaşın sonuçları, hem askeri hem de diplomatik alanda Türk Kurtuluş Savaşı’nın gidişatını tamamen değiştirmiştir.

Eğer başka sorularınız varsa yardımcı olmaktan mutluluk duyarım! :blush:

@sorumatikbot

3

4. Sorunun Metni

Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalanmış ve Fransız askerleri güney cephesinden çekilmiştir.
İtalya Anadolu’dan tamamen çekilme kararı almıştır.
Yunanlıların taarruz gücü kırılmıştır.

Verilen gelişmeler aşağıdaki olaylardan hangisi sonrasında gerçekleşmiştir?
A) I. İnönü Savaşı
B) II. İnönü Savaşı
C) Sakarya Meydan Savaşı
D) Başkomutanlık Meydan Savaşı

Cevap:

Bu gelişmeler, Sakarya Meydan Savaşı (C şıkkı) sonrasında gerçekleşmiştir.

Geniş ve Detaylı Açıklama

Türk Kurtuluş Savaşı (1919-1923), farklı cephelerde gerçekleşen birçok önemli muharebe ve diplomatik süreci içeren bir bağımsızlık mücadelesidir. Bu süreçte İtilaf Devletleri karşısında Türk tarafının başarısı, sırayla kazanılan muharebeler ve imzalanan antlaşmalar sonucunda sağlanmıştır. Soruda belirtilen üç önemli gelişme:

  1. Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalanması ve Fransız askerlerinin güney cephesinden çekilmesi
  2. İtalya’nın Anadolu’dan tamamen çekilme kararı alması
  3. Yunanlıların taarruz gücünün kırılması

Tarihi kronoloji dikkate alındığında, bu gelişmelerin ortak özelliği, Sakarya Meydan Savaşı’nın (23 Ağustos - 13 Eylül 1921) hemen sonrasında vuku bulmasıdır. Aşağıda bu süreç, adım adım ve ayrıntılı olarak incelenmiştir.

I. Sakarya Meydan Savaşı’na Giden Süreç

1. I. ve II. İnönü Savaşları (6-10 Ocak 1921 ve 23-31 Mart 1921)

  • I. İnönü Savaşı Türk ordusunun düzenli orduya geçiş sürecinde ilk başarısıdır. Yunan kuvvetlerinin ilerleyişi, geçici de olsa durdurulmuştur.
  • II. İnönü Savaşı yine Yunan ordusunun taarruzu karşısında Türk tarafının savunma başarısı olarak tarihe geçmiştir. Bu savaşlar, TBMM Hükûmeti’nin uluslararası alandaki itibarını yükseltmiştir. Ancak Yunan saldırıları tamamen durmamış, yaz aylarında yeni bir taarruza hazırlanmışlardır.

2. Eskişehir-Kütahya Muharebeleri (10-24 Temmuz 1921)

  • Yunan ordusu, Batı Cephesi’nde bir kez daha saldırıya geçerek Eskişehir-Kütahya bölgesinde Türk kuvvetlerini geri çekilmeye zorlamıştır.
  • Bu muharebelerde Türk ordusu, stratejik geri çekilmeye giderek Sakarya Nehri’nin doğusuna kadar çekilmiş, mecliste ve toplumda kaygılar yükselmiştir.
  • Mustafa Kemal Atatürk, Meclis kararıyla Başkomutanlık yetkisini aldıktan sonra orduyu Sakarya Nehri hattında yeniden düzenlemiştir.

3. Sakarya Meydan Savaşı’nın Başlaması (23 Ağustos 1921)

  • Avrupa basınının “Ankara’nın kapıları açıldı” şeklinde değerlendirdiği büyük Yunan taarruzu, 23 Ağustos 1921’de başlamıştır.
  • Sakarya Meydan Savaşı, 22 gün 22 gece boyunca devam ederek 13 Eylül 1921’de Türk ordusunun zaferiyle sonuçlanmıştır.

II. Sakarya Meydan Savaşı’nın Sonuçları

Sakarya Meydan Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir. “Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır.” sözüyle özdeşleşmiş olan bu savaştan sonra, Yunan ordusunun ilerleme gücü büyük ölçüde kırılmıştır. Sakarya Savaşı’nın sonuçlarını aşağıdaki başlıklar altında inceleyebiliriz:

  1. Türk Ordusunun Moral Üstünlüğü

    • Sakarya Zaferi, Türk ordusunun moral ve motivasyonunu ciddi anlamda artırmıştır. Uzun süredir işgal altında bulunan toprakların kurtarılacağına yönelik inanç ve güven tazelenmiştir.

  2. Yunanlıların Taarruz Gücünün Kırılması

    • Soruda da özellikle belirtilen “Yunanlıların taarruz gücünün kırılması” gelişmesi, doğrudan Sakarya Meydan Savaşı’nın neticesidir. Bu savaştan sonra Yunan kuvvetleri uzun süre savunmadan öteye gidememiş, büyük taaruz öncesinde hazırlık yapma fırsatı Türk tarafına geçmiştir.

  3. Uluslararası Alanda Diplomatik Başarı

    • TBMM Hükûmeti ve Mustafa Kemal Atatürk’ün, diplomatik düzlemde eli güçlenmiştir.
    • Türklerin galibiyeti, Fransa ve İtalya gibi devletlere TBMM Hükûmeti’yle anlaşma imzalama fikrini güçlendirmiştir.

  4. Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) ve Fransızların Çekilmesi

    • Sakarya Zaferi’nin hemen ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile Fransa arasında görüşmeler hız kazanmış ve 20 Ekim 1921’de Ankara Antlaşması imzalanmıştır.
    • Bu antlaşmayla, güney cephesinde Fransız işgali büyük ölçüde sonlandırılmış, Hatay ve İskenderun sancakları için özel bir ‘özerk’ statü öngörülmüş olsa da Fransız askerleri büyük ölçüde bölgeden çekilmiştir.

  5. İtalya’nın Anadolu’dan Çekilmesi

    • İtalya da Anadolu’daki işgal sahasını bırakarak çekilme sürecini hızlandırmıştır.
    • Sakarya Meydan Savaşı’ndan sonra Türk ordusunun gücüne yönelik artan inanç, İtalya’nın işgale devam etmesinin anlamsız olduğunu göstermiştir.

III. Soruda Belirtilen Gelişmelerin Sakarya Savaşı Sonrasına Ait Olmasının Ayrıntılı Gerekçesi

1. Fransızlarla Ankara Antlaşması’nın İmzalanması

  • Hukuki Zemini: TBMM Hükûmeti, Sakarya Zaferi sonrasında Batılı devletlerce bir müzakere muhatabı olarak kabulü sağlamıştı. Fransa, bir yandan Suriye’deki konumunu korumak isterken bir yandan da Anadolu’daki askeri varlığını sürdürmenin zorluklarını görmeye başlamıştı.
  • Zamanlaması: 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması’nın tarihine bakacak olursak, Sakarya Meydan Savaşı’nın (Ağustos-Eylül 1921) hemen ardından geldiği net biçimde görülür.
  • Antlaşmanın İçeriği: Antlaşma, Hatay ve İskenderun için özel bir statü öngörse de Fransız kuvvetleri büyük ölçüde Anadolu’dan çekilmiştir. Bu durum, güney cephesinin rahatlaması açısından önemlidir.

2. İtalya’nın Anadolu’dan Tamamen Çekilme Kararı

  • Öncesinde İtalyan Politikası: I. Dünya Savaşı’ndan galip çıkan İtalya, Sevr Antlaşması’nı desteklemiş ancak Türkiye’deki Milli Mücadele’nin başarısı karşısında aktif bir işgal politikası izlemekten vazgeçerek diplomasiye yönelmiştir.
  • Neden Çekildiler?: Sakarya Meydan Savaşı, TBMM Hükûmeti’nin askeri ve siyasi açıdan gücünü kanıtlamış olması nedeniyle İtalya’nın da Anadolu’da kalış politikasını zayıflatmış, sonunda tamamen çekilme kararı almıştır. İtalya’nın çekilmesi, TBMM’ye Batı Cephesi’nde daha fazla kaynak ve insan gücü ayırma fırsatı tanımıştır.

3. Yunanlıların Taarruz Gücünün Kırılması

  • Sakarya’nın Kırılma Noktası: Yunan ordusu, Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı’na kadar büyük çaplı yeni bir taarruza girişemeyecek şekilde zayıflamıştır.
  • Stratejik Sonuç: Yunan ordusunun Sakarya’da kaybetmesi, sonrasında savunmaya çekilmesine yol açmıştır. Bu gelişme, Türk tarafının “Büyük Taarruz” hazırlıklarını daha rahat yapabilmesini sağlamıştır (Büyük Taarruz 26 Ağustos 1922’de başlamıştır).

IV. Sakarya Savaşı Sonrası Diplomatik ve Askeri Gelişmeler

Sakarya Meydan Savaşı’ndan sonraki dönemin öne çıkan diğer sonuçları:

  1. Batı Cephesi’nde Ateşkes Girişimleri

    • İtilaf Devletleri, Yunan ordusundaki yenilgi sonucu TBMM Hükûmeti’ne barış tekliflerinde bulunmaya başlamış ancak Türkiye’nin tam bağımsızlık ilkeleri doğrultusundaki kararlılığı nedeniyle tam bir barış sağlanamamıştır.

  2. Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı (26 Ağustos - 30 Ağustos 1922)

    • Sakarya’dan sonra büyük stratejik hazırlık dönemi başlamış, 26 Ağustos 1922’de Büyük Taarruz ile Türk ordusu saldırıya geçmiştir.
    • 30 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan Savaşı kazanılmış, 9 Eylül 1922’de İzmir’in kurtarılmasıyla Yunan ordusunun Anadolu’daki varlığı sona ermiştir.

  3. Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922) ve Lozan Görüşmeleri (1922-1923)

    • Askeri muharebelerdeki başarıların sonunda İtilaf Devletleri, TBMM Hükûmeti’yle Mudanya’da ateşkes görüşmelerine oturmuştur.
    • Ardından Türk tarafının da katıldığı Lozan Barış Konferansı (1922-1923) düzenlenmiş ve Lozan Antlaşması imzalanarak yeni Türk Devleti uluslararası alanda tanınmıştır.

V. Gelişmelerin Diğer Seçeneklerle Karşılaştırılması

Soruda doğru cevabın “Sakarya Meydan Savaşı” olduğunu anlamak için diğer savaşlar ve zamansal ilişkileri aşağıdaki gibi değerlendirilebilir:

  1. I. İnönü Savaşı (6-10 Ocak 1921)

    • Bu savaş, düzenli ordunun ilk başarısıdır. Ancak Fransız ve İtalyan çekilmelerinin ve Ankara Antlaşması’nın tarihi, I. İnönü Savaşı’ndan oldukça sonradır. Bu aşamada Fransızlar henüz Ankara’yla anlaşmaya yanaşmamış, İtalyanlar çekilme kararını vermemişti.

  2. II. İnönü Savaşı (23-31 Mart 1921)

    • İkinci İnönü Zaferi, Fransızlar ve İtalyanlar üzerinde bir diplomatik baskı oluştursa da henüz Fransızlar güney cephesinden çekilmemiş, İtalyanlar da iki aşamalı geri çekilmeye başlasa bile tamamen çekilmemişlerdi.
    • Ayrıca Yunanlıların taarruz gücünün kırılması, II. İnönü Savaşı’nda tam anlamıyla gerçekleşmemiş, Yunan saldırıları Kütahya-Eskişehir Muharebeleri ile devam etmiştir.

  3. Başkomutanlık Meydan Savaşı (26-30 Ağustos 1922)

    • Bu savaş, soruda bahsi geçen gelişmelerden daha sonra gelir. Yunan ordusunun kesin yenilgisi bu savaştadır. Ancak Fransız ve İtalyan çekilmeleri, Ankara Antlaşması gibi konular Sakarya Meydan Savaşı’ndan hemen sonra 1921 yılı içinde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla belirtilen gelişmeler, Başkomutanlık Meydan Savaşı’na değil, Sakarya Meydan Savaşı sonrasına aittir.

VI. Kronolojik Tabloyla Açıklama

Aşağıdaki tabloda, Kurtuluş Savaşı’nın belli başlı kilometre taşları ve tarihler verilmektedir. Böylece Sakarya Meydan Savaşı sonrasındaki gelişmelerin ne zaman meydana geldiği daha net görülebilir:

Tarih Olay / Antlaşma / Savaş Sonuç / Etki
6-10 Ocak 1921 I. İnönü Savaşı Düzenli ordunun ilk başarısı, TBMM’nin itibarı artar.
23-31 Mart 1921 II. İnönü Savaşı Yunanlılar bir kez daha durdurulur, ancak ilerleyen dönemde Kütahya-Eskişehir Muharebeleri yaşanır.
Mayıs - Temmuz 1921 Kütahya-Eskişehir Muharebeleri Türk ordusu Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilir, mecliste Mustafa Kemal’e Başkomutanlık yetkisi verilir.
23 Ağustos - 13 Eylül 1921 Sakarya Meydan Savaşı Türk ordusu büyük zafer elde eder.
Yunan taarruz gücü kırılır, diplomatik süreç TBMM lehine gelişir.
20 Ekim 1921 Ankara Antlaşması (Fransa ile TBMM Hükûmeti) Güney cephesinde Fransız askerlerinin büyük kısmı çekilir.
1921 Sonları İtalya’nın Anadolu’dan çekilme sürecinin hızlanması İtalyan işgali fiilen sonlanma aşamasına girer.
26 Ağustos 1922 Büyük Taarruz’un Başlaması Türk ordusu genel saldırıya geçer.
30 Ağustos 1922 Başkomutanlık Meydan Savaşı Yunan ordusu kesin yenilgiye uğrar.
9 Eylül 1922 İzmir’in Kurtarılması Yunan işgalinin sonu, Anadolu’da Yunan askeri varlığı sona erer.
11 Ekim 1922 Mudanya Ateşkes Antlaşması Savaş fiilen sona erer, barış görüşmelerinin yolu açılır.
24 Temmuz 1923 Lozan Antlaşması Yeni Türk Devleti’nin uluslararası alanda tanınması ve Misak-ı Millî sınırlarının büyük ölçüde kabulü.

Tablo incelendiğinde, Fransızlarla Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921), İtalya’nın çekilme kararı ve Yunan taarruz gücünün kırılması gibi durumların Sakarya Meydan Savaşı (23 Ağustos - 13 Eylül 1921) sonrasında gerçekleştiği net biçimde görülmektedir.

VII. Geniş Bir Perspektiften Sakarya Savaşı’nın Önemi

  1. Milli Mücadelenin Ruhunu Yansıtması

    • Sakarya Meydan Savaşı, askeri-stratejik öneminin yanı sıra Türk milletinin topyekûn savunma ruhunun bir simgesi hâline gelmiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın “Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır” emri, sadece cepheyi değil bütün vatanı savunma mantığını ortaya koyarak bugünün modern savunma stratejileri için yeni bir bakış açısı sağlamıştır.

  2. Avrupa Basınındaki Yankıları

    • Savaş öncesinde Ankara’nın düşmesi beklenirken, Avrupa basını birdenbire Türk zaferinin büyüklüğünü konuşmaya başlamış ve bu durum İtilaf Devletleri’nin Türkiye’nin gücünü yeniden değerlendirmelerine yol açmıştır.

  3. Yeni Türkiye’nin Doğuşu Yolunda Kilometre Taşı

    • Hem TBMM’nin meşruiyeti ve hükümet olarak gücü artmış, hem de Antep, Urfa, Maraş gibi güney illerinde direniş hareketlerine büyük moral desteği sağlanmıştır.
    • Sakarya Zaferi sonrasında imzalanan Ankara Antlaşması ise, Misak-ı Millî sınırlarının güney hattını büyük ölçüde garanti altına almıştır.

  4. Diplomatik İzolasyonun Kırılması

    • İtalya ve Fransa’nın Anadolu’daki işgalleri fiilen sona ermiş, Yunanistan ise büyük bir yenilginin eşiğine gelmiştir. Sonraki sene yapılan Büyük Taarruz ile Yunan ordusu Anadolu’dan tamamen atılmıştır.

  5. İleriye Dönük Askeri Hazırlıklar

    • Sakarya’dan sonra orduyu hızla reorganize etme fırsatı bulan Mustafa Kemal ve silah arkadaşları, 1922’deki kesin zaferi hedeflemiştir.
    • Yeterli mühimmat ve askeri planlama için zaman kazanılmış, dolayısıyla Başkomutanlık Meydan Savaşı’nda büyük bir artı güç elde edilmiştir.

VIII. Özet ve Sonuç

  • Soruda verilen gelişmeler (Fransa ile Ankara Antlaşması’nın imzalanması, İtalya’nın çekilme kararı, Yunan taarruz gücünün kırılması), Kronolojik olarak Sakarya Meydan Savaşı sonrasında gerçekleşmiştir.

  • Sakarya Meydan Savaşı (23 Ağustos - 13 Eylül 1921), Türk Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktalarından biri olup, hem askeri hem de diplomatik olarak Türk tarafının elini güçlendirmiştir.

  • Sakarya Zaferi ile birlikte güney cephesindeki anlaşmazlıklar önemli ölçüde çözülmüş, Fransızlar TBMM Hükûmeti ile anlaşma yoluna gitmiş, İtalyanlar da Anadolu’dan çekilmeyi benimsemişlerdir. Yunan ordusunun taarruz gücünün kırılması ise TBMM ordusuna hazırlık imkânı tanıyarak, sonradan gerçekleştirilen Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı ile işgalin tamamen sona ermesini mümkün kılmıştır.

  • Kronoloji, diplomatik arka plan ve muharebelerin sıralamasına bakıldığında, sorunun doğru cevabı C) Sakarya Meydan Savaşı olmaktadır.

Soru ve Cevap Tablosu

Aşağıdaki tabloda soruya ve cevaba ilişkin özet bir bakış sunulmaktadır:

Soru Maddeleri İlgili Bilgi ve Açıklama
Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalanması, Fransız askerlerinin güneyden çekilmesi 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması, Sakarya Savaşı sonrasında gerçekleşmiştir.
İtalya’nın Anadolu’dan tamamen çekilme kararı Sakarya Savaşı zaferi sonrasında İtalya’nın işgal altında tuttuğu bölgelerden çekilmesi hızlanmıştır.
Yunanlıların taarruz gücünün kırılması Sakarya Savaşı (23 Ağustos - 13 Eylül 1921) ile Yunan ordusu savunmaya çekilmiş, taarruz gücü büyük ölçüde kırılmıştır.
Verilen gelişmelerin sonrası hangi savaşın ardından oldu? Sakarya Meydan Savaşı (C şıkkı), 23 Ağustos - 13 Eylül 1921 tarihleri arasındaki çatışmalar sonrasında gerçekleşmiştir.

Sonuç ve Kısa Özet

  • Sakarya Meydan Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı’nın kritik bir dönüm noktasıdır.
  • Bu zaferin hemen ardından, Fransa ile Ankara Antlaşması imzalanmış, İtalya Anadolu’dan büyük ölçüde çekilmiş ve Yunan ordusunun taarruz yeteneği ciddi biçimde zayıflamıştır.
  • Dolayısıyla, soruda belirtilen “Fransız askerlerinin çekilmesi, İtalya’nın çekilme kararı ve Yunan taarruz gücünün kırılması” gibi önemli gelişmelerin tümü Sakarya Meydan Savaşı sonrasında gerçekleşmiştir. Buna göre sorunun doğru seçeneği C) Sakarya Meydan Savaşı olmaktadır.

Kaynaklar / Referanslar:

  • T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Ortaöğretim T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Ders Kitabı.
  • Türk Tarih Kurumu (TTK) Yayınları, “Milli Mücadele Kronolojisi (1919-1923)”.
  • Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk (1927), Söylev ve Demeçler.
  • Lord Kinross, “Atatürk: Bir Milletin Yeniden Doğuşu”.

@Nida_Ay