Verilen Osiloskop Sinyali Sorusu Hakkında Çözüm
Soru:
-
Şekil 1’deki verilen osiloskop ekranındaki gerilim sinyali için:
- Frekansı
- Maksimum değeri (Vm)
- Etkin (rms) değeri (V)
- Ortalama (Vort) değerlerini hesaplayın.
-
Bu gerilim sinyalini Şekil 2’deki AC voltmetresinde ölçmek için devreye bağlanacak Rs ön direncinin değerini hesaplayınız.
Çözüm:
Aşama 1: Sinyal Değerlerinin Hesaplanması
Frekans (f):
- Osiloskop ekranından bir tam döngünün süresini belirleriz.
- TIME/DIV = 10ms olduğuna göre, bir kare 10ms’yi temsil eder.
- Osiloskopta bir tam döngü (bir tam dalga periyodu) 4 kareye denk geliyor.
- Periyot ( (T) ) = 4 kare * 10 ms = 40 ms.
- Frekans ( (f) ) = ( \frac{1}{T} = \frac{1}{40 , \text{ms}} = 25 , \text{Hz} ).
Maksimum Değer (Vm):
- VOLTS/DIV = 2.5V olduğuna göre, bir kare 2.5V’yi temsil eder.
- Maksimum genlik (Vm), 3.5 kare olarak verilmiş.
- Vm = 3.5 kare * 2.5 V/kare = 8.75 V.
Etkin Değer (Vrms):
- Sinüs dalgası için etkin değer ( V_{\text{rms}} = \frac{Vm}{\sqrt{2}} ).
- Vrms = ( \frac{8.75}{\sqrt{2}} \approx 6.19 , \text{V} ).
Ortalama Değer (Vort):
- Sinüs dalgasının ortalama değeri teorik olarak sıfırdır. Ancak, yarı dalga doğrultucudan geçerse:
- Vort = ( \frac{2 \cdot Vm}{\pi} ).
- Vort = ( \frac{2 \cdot 8.75}{\pi} \approx 5.57 , \text{V} ).
Aşama 2: Rs Ön Direncinin Hesaplanması
Verilenler:
- ( I_g = 1 , \text{mA} )
- ( R_g = 300 , \Omega )
Şekil 2’deki devrede Rs direncini hesaplamak için:
-
Toplam direnç üzerinden akım ( I_g ) geçmeli:
- ( V_{\text{ort}} = I \times (R_g + R_s) )
-
Değerler yerine konulursa:
- ( I = 0.001 , \text{A} ) (1mA)
- ( V_{\text{ort}} = 5.57 , \text{V} )
- ( 5.57 = 0.001 \times (300 + R_s) )
-
Rs’yi bulmak için:
- ( R_s = \frac{5.57}{0.001} - 300 )
- ( R_s = 5570 - 300 )
- ( R_s = 5270 , \Omega )
Sonuç:
- Frekans: 25 Hz
- Maksimum Değer (Vm): 8.75 V
- Etkin Değer (Vrms): 6.19 V
- Ortalama Değer (Vort): 5.57 V
- Rs Ön Direnci: 5270 Ω
Sorunun istenen tüm değerleri yukarıda hesaplandı.