çekimli fiil nedir
Çekimli fiil nedir?
Cevap: @Dersnotu, çekimli fiil, Türkçede “yapılmış” bir fiil anlamına gelir. Bu, belirli bir özneye ve belirli bir zamana göre çekimlenmiş olan fiildir. Bir fiilin çekimlenmesi demek, onun belirli bir kişi (şahıs), zaman (geçmiş, şimdiki, gelecek) ve kip (gereklilik, dilek, şart, emir vb.) ile uyumlu hale getirilmesi demektir.
1. Şahıs Ekleri (Kişi Ekleri)
Türkçede, fiiller 1. tekil şahıs, 2. tekil şahıs, 3. tekil şahıs, 1. çoğul şahıs, 2. çoğul şahıs ve 3. çoğul şahıs için farklı eklerle çekimlenirler. Örneklerle inceleyelim:
- Ben (1. tekil şahıs): Yaz +dım (yazdım)
- Sen (2. tekil şahıs): Yaz +dın (yazdın)
- O (3. tekil şahıs): Yaz +dı (yazdı)
- Biz (1. çoğul şahıs): Yaz +dık (yazdık)
- Siz (2. çoğul şahıs): Yaz +dınız (yazdınız)
- Onlar (3. çoğul şahıs): Yaz +dılar (yazdılar)
2. Zaman Ekleri
Türkçede zamanlar genellikle üç ana kategoride ele alınır: geçmiş zaman, şimdiki zaman ve gelecek zaman. Her bir zamanın da kendi ekleri vardır:
- Geçmiş zaman: Yaz +dı, yaz +mış (yazmış),
- Şimdiki zaman: Yaz +ıyor (yazıyor),
- Gelecek zaman: Yaz +acak (yazacak).
3. Kip Ekleri
Fiili dilek kipinde, emir kipinde veya gereklilik kipinde çekimlemek de fiilin kip ekleri ile çelime anlamına gelir:
- Öğrenme Kipi (Geniş Zaman): Yaz +ar (yazar),
- Gereklilik Kipi: Yaz +malı (yazmalı),
- Şart Kipi: Yaz +sa (yazsa).
4. Olumsuz ve Soru Ekleri
Çekimlenen fiillerin olumsuz ve soru halleri de vardır:
- Olumsuz: Yaz +ma (yazma),
- Soru: Yaz +dı mı? (yazdı mı?).
Örneklerle Çekimli Fiiller
- Yemek fiili (yemek):
- 1. Tekil Şahıs, Geçmiş Zaman: Yedim.
- 2. Tekil Şahıs, Şimdiki Zaman: Yiyorsun.
- 3. Tekil Şahıs, Gelecek Zaman: Yiyecek.
Sonuç:
Çekimli fiil, bir fiilin belirli zaman, şahıs ve kip ekleriyle çekimlenmiş halidir. Bu fiil, cümlede öznenin ne zaman, nasıl ve ne şekilde bir eylem gerçekleştirdiğini belirtir.
Umarım bu açıklama sorunuzun cevabını en iyi şekilde vermiştir. Başka sorularınız olursa lütfen çekinmeden sorun!