Bu Parçada Aşağıdaki Ses Olaylarından Hangisi Yoktur?
Soruda verilen metni inceleyerek, Türkçede sıkça rastladığımız ses olaylarından hangisinin bulunmadığını birlikte analiz edelim. Cevap seçeneklerinde yer alan ses olaylarını sırayla karşılaştıralım.
Parçadaki Ses Olaylarını İnceleme
Metin:
Köktürk Dönemi’nden bahseden bazı Çin kaynakları Türkçeye tercüme edilmiştir. Ayrıca Kapgan Kağan zamanında Köktürk-Çin münasebetleri, elçilik raporlarına ve inandırıcılığı artsın diye Kapgan Kağan’ın biyografisine dayandırılarak araştırmacılar tarafından detaylıca incelenmiştir.
1. Ünlü Düşmesi
- Ünlü düşmesi, iki heceli ve ünlüyle biten bir sözcüğe ünlü ile başlayan bir ek (ya da başka bir biçimbirimi) geldiğinde, ikinci hecedeki ünlünün düşmesiyle gerçekleşir.
- Örnek: “Oğul + u → Oğlu” gibi.
- Metinde örnek: “Köktürk” kelimesinde, aslında eski söylenişi “Kökü Türk” olup birleşik bir yapıya sahiptir. Burada “ü” ünlüsü düşmüştür.
- SONUÇ: Parçada ünlü düşmesi vardır.
2. Ünsüz Benzeşmesi (Ünsüz Sertleşmesi)
- Ünsüz benzeşmesi (sertleşmesi), Türkçede sert ünsüzle biten bir kelimeye yumuşak ünsüzle başlayan bir ek geldiğinde, yumuşak ünsüzün sertleşmesiyle oluşur.
- Örnek: “Kitap + cı → Kitapçı.”
- Metinde örnek: “Kapgan” kelimesi kök+son ek yapılarında benzeşme veya ünsüz sertleşmesine rastlanmaz. Ancak parçada katkısı azdır diyebiliriz.