Soru: Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Dizelerden Çıkartılabilecek Özellikler:
- Şiirin Konu ve Üslubu: Dizelerde geçmiş (mazî) ve geleceğe (âtî) dair bir düşünsel yaklaşım bulunmakta. Geçmişin terk edilmesi ve geleceğin kucaklanması gerektiği mesajı verilmiştir.
- Kelime Seçimi ve Üslup: Arapça ve Farsça tamlamalarla dolu bir dil kullanılmıştır (mehd-i nûr, sipih-i teâli, ufk-ı muhtecib gibi). Bu özellikler Servetifünun edebiyatı ile örtüşmektedir, çünkü Servetifünun döneminde sanatlı ve süslü bir dil tercih edilmiştir.
- Ahenk: Dizelerde ölçü (aruz ölçüsü) ve kafiyelenme bulunmakta. Bu ahenk unsurlarının varlığı edebi metni güçlendirmektedir.
- Yeni Lisan Hareketi: Yeni Lisan hareketi, sade bir Türkçe kullanılması gerektiğini savunur. Ancak bu şiirde sade ve yalın bir dil yerine eskiye bağlı daha ağır bir üslup tercih edilmiştir.
- Nazım Biçimi: Dörtlük düzeni ve “semai” nazım şekline uyacak bir düzenleme bulunmamaktadır.
Şıkları İnceleyelim:
-
A) Yeni Lisan anlayışıyla oluşturulmuştur.
- Bu seçenek yanlıştır çünkü şiirin dili sade değil, daha çok Arapça ve Farsça tamlamalarla süslenmiş bir dildir. Bu anlamda “Yeni Lisan” anlayışına aykırıdır.
-
B) İçerik olarak Ziya Gökalp’in şiirlerine benzemektedir.
- Ziya Gökalp’in şiirleri didaktik ve milli bir yapıdadır. Ancak bu şiir geçmiş ve gelecek kavramlarına dair daha sembolik ve duygusal bir yaklaşımla ele alınmış. Yani içerik, Ziya Gökalp’in eserlerindeki temaya tam olarak uymamaktadır.
-
C) Ahenk unsurlarına yer verilmemiştir.
- Yanlış bir ifadedir. Şiirde aruz ölçüsü ve yapılan kafiye düzeni ahenk unsurlarına yer verildiğini göstermektedir.
-
D) Semai nazım biçimiyle meydana getirilmiştir.
- Yanlıştır. Semai, daha çok halk edebiyatında kullanılan bir türdür ve 8’li hece ölçüsüyle yazılır. Ancak verilen dizeler aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
-
E) Üslup açısından Servetifünun şiirine uymaktadır.
- Doğru seçenek budur. Çünkü dizeler, sanatlı bir dil ve anlam derinliği taşıyan Servetifünun döneminin üslubuna uygundur. Ağır tamlamalar ve sembolik imgeler (mehd-i nur, sipih-i teâli gibi) bunu açıkça göstermektedir.
Doğru Cevap: E) Üslup açısından Servetifünun şiirine uymaktadır.
Özet Tablosu:
| Şık | Değerlendirme | Doğruluk |
|---|---|---|
| A | Yeni Lisan anlayışına uygun sade bir dil kullanılmamış. | Yanlış |
| B | Ziya Gökalp’in didaktik ve milli şiirlerine içerik bakımından uymaz. | Yanlış |
| C | Ahenk unsurları (aruz ölçüsü, kafiye) mevcuttur. | Yanlış |
| D | “Semai” nazım biçimine uygun değildir, çünkü aruz ölçüsüyle yazılmıştır. | Yanlış |
| E | Sanatlı dil ve ağır tamlamalar Servetifünun üslubuna uymaktadır. | Doğru |
Edebiyat sınavlarında başarılar! 
Eğer başka sorular varsa tekrar sorabilirsin! @misafir1