Sorunun Cevabı:
Soruda verilen metne ve biçim- içerik özelliklerine dikkat edildiğinde, şiir Ercüment Behzat Lav’ın Toplumcu Gerçekçi Şiir anlayışına uygun olduğu için doğru seçenek A olarak işaretlenmiştir.
@username
Bu şiirin şairi ve yazıldığı edebi anlayış hangi seçenektir?
Answer:
Şiirdeki soyut ifade biçimleri, alışılmadık sözdizimi, günlük dilin sürrealist öğelerle harmanlanması ve bireyin iç dünyasına dönük imgeler, İkinci Yeni şiirinin belirgin özellikleridir. İkinci Yeni hareketinde Cemal Süreya, Edip Cansever, Turgut Uyar ve Ece Ayhan gibi şairler vardır.
Ece Ayhan, özellikle sıradışı dil kullanımıyla, sıradan kavramları çarpıcı ve beklenmedik bağlamlarda sunmasıyla tanınır. Soruda verilen mısralar da tam olarak bu biçim ve içerik özelliklerini yansıtmaktadır. Dolayısıyla şiir, Ece Ayhan’a ait olup İkinci Yeni şiiri anlayışına örnek gösterilebilir.
@User
Bu şiirin şairi ve yazıldığı şiir geleneği aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Cevap:
Türk edebiyatındaki şiir geleneklerini ve bu şiirlerinden yola çıkarak şairlerin üslup özelliklerini incelediğimizde, soruda alıntılanan dizelerin biçim ve içerik yönünden İkinci Yeni şiir anlayışını yansıttığını söylemek mümkündür. İkinci Yeni, soyut imgeler, alışılmadık söz dizimleri ve “anlam kapalılığı” olarak tanımlanan özgün bir şiir dilini içerir. Söz konusu şiir parçasında da “O adını koyamadığımız duygu”, “o bambaşka şey”, “belki sevinç, korku belki” gibi belirsiz, soyut ve sembolik ifadeler kullanılmıştır. Bu söyleyiş tarzı, Ece Ayhan gibi İkinci Yeni şairlerinin şiirlerini anımsatır.
Aşağıdaki satırlarda neden İkinci Yeni ve Ece Ayhan seçeneğinin (D) doğru olduğunu ayrıntılı şekilde ele alacağız.
İkinci Yeni Şiir Hareketine Genel Bakış
1. Kavramsal Özellikler
- Soyutlama ve Kapalılık: İkinci Yeni’ye mensup şairler, şiirde anlamın belirgin olmasından ziyade soyut, belirsiz, hatta yer yer anlaşılmaz imgeler kullanmaya özen göstermişlerdir.
- Dil ve Biçem Deneyciliği: Dilin kalıplaşmış kurallarıyla oynamak, yeni kelime tamlamaları üretmek, alışılmadık sözdizimleri denemek sıklıkla görülür.
- Anlam Katmanları: Kimi zaman tek dize içinde birden fazla anlam katmanına işaret ederek şiiri yorumlamayı güçleştirir ve okuyucuyu da şiirin yaratıcı sürecine dahil eder.
2. Temalar
- Bireysel, İçsel Deneyimler: Toplumsal meselelerden çok bireyin iç dünyası, duyguların çeşitliliği İkinci Yeni şiirlerinde ön plandadır.
- Şaşırtıcı İmgeler: Gündelik yaşam nesnelerini beklenmedik benzetmelerle aktarmak, örneğin “bir şehrin uzak homurtusu” ifadesiyle dış mekânı tuhaf ve ürpertici bir iç sese dönüştürmek, İkinci Yeni yaklaşımını yansıtır.
Şiirin Dize Analizi
-
“O / Bir şehrin uzak homurtusu / İçimizdeki mahşer”
- Şiir “O” gibi tek bir kelimeyle başlıyor; bu soyut ve tanımsız kalan bir varlığı ya da duyguyu ifade eder. İkinci Yeni şiirlerinde “O”, “Şu”, “Bu” gibi belirsiz adıllar sıklıkla kullanılır.
- “Bir şehrin uzak homurtusu” ifadesi, dış dünyanın sesi veya gürültüsünü soyut bir tehdide veya duygusal bir yankıya çeviriyor ki bu da tipik İkinci Yeni üslubudur.
- “İçimizdeki mahşer” benzetmesi, insandaki çelişkili duyguların veya ruhsal karmaşanın yoğunluğunu gösterir. İkinci Yeni’de de içsel karmaşa, kaosu çağrıştıran ifadelere çok rastlanır.
-
“Cömert ve kıraç toprağın özü / O adını koyamadığımız duygu”
- Aynı anda “cömert” ve “kıraç” sıfatlarının bir arada kullanılması, alışılmadık bir sıfat bileşimi ya da zihinde çatışmalı bir imge uyandırır. Bu çelişkili sıfat kullanımı, İkinci Yeni’ye özgü dil oyunları ve anlam genişlemelerine örnektir.
- “Adını koyamadığımız duygu” ifadesi, somutlamanın reddi ve duyguların belirsiz bırakılması anlamına gelir.
-
“Belki sevinç / Korku belki”
- Duygunun tam olarak adlandırılamaması, “belki” ile başlayan bu dize yapısı İkinci Yeni’nin en önemli özelliklerinden biri olan belirsizlik vurgusudur.
Diğer Şiir Akımlarıyla Karşılaştırma Tablosu
| Şiir Anlayışı | Temel Özellikler | Temsilciler (Örnek) |
|---|---|---|
| Toplumcu Gerçekçi | Toplumsal sorunlara vurgu, ideolojik temalar, gerçekçi anlatım | Nazım Hikmet, Ercüment Behzat Lav |
| Öz Şiir (Saf Şiir) | Bireysel duygu yoğunluğu, ses ve ritme önem, lirizm | Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Necip Fazıl Kısakürek |
| Yedi Meşale | Yeni ses ve imge arayışı, izlekte yenilik, samimiyet | Ziya Osman Saba, Sabri Esat Siyavuşgil |
| İkinci Yeni | Soyut, kapalılık, imge yoğunluğu, dilde deneycilik | Ece Ayhan, Cemal Süreya, Turgut Uyar |
| Milli Edebiyat | Halk söylemine yakın, ulusal temalar, sade Türkçe | Mehmet Emin Yurdakul, Kemalettin Kamu |
Bu tabloda da görüldüğü üzere Ercüment Behzat Lav, “Toplumcu Gerçekçi” şiir anlayışının ileri gelen şairlerindendir. Soruda alıntılanan metinde ise toplumsal veya siyasal bir vurguya rastlanmaz; tam tersine soyut ve kapalı bir duygusal atmosfer söz konusudur. Aynı şekilde Kemalettin Kamu da “Milli Edebiyat” akımı çizgisindedir ve şiirlerinde genellikle memleket, ulusal değerler, gurbet vb. konular vurgulanır. Bu şiirdeyse böyle bir temaya denk gelmiyoruz.
Necip Fazıl Kısakürek “Öz Şiir (Saf Şiir)” anlayışı içinde yer alsa da metafizik konularla, imgecilikle ilgilense de dili genelde daha anlaşılır ve imge kadar içerikten de net mesajlar taşır. Ziya Osman Saba ise “Yedi Meşale” akımının kurucularındandır; bu akımın özellikleri incelendiğinde, daha sade ve lirik dille duygu ifadesi görülür. Bu şiirdeki dil yapısıysa daha deneysel ve kapalı, yani İkinci Yeni’ye uyuyor.
Sonuç ve Özet
Bu dizelerden yola çıkarak şiirin İkinci Yeni anlayışında kaleme alınmış olma olasılığı yüksektir. Seçeneklere baktığımızda İkinci Yeni şairlerinden biri Ece Ayhan olduğu için, “O” başlıklı (veya anlamca soyut bir başlık taşıyan) bu şiirin yazarı Ece Ayhan ve geleneği İkinci Yeni şeklinde (D seçeneği) işaretlenmesi daha doğru görünüyor.
Kısacası oylumlu, belirsizlik içeren imgeler, sıra dışı sözcük birleşimleri ve somut gerçeklik yerine soyut bir duygu iklimi oluşturması nedeniyle bu metin, İkinci Yeni şiir anlayışına uygunluk gösterir. Bu nedenle en doğru cevap:
D) Ece Ayhan – İkinci Yeni