9. Sınıf kimya iyonların elektron dizilimi

YKS TYT
1

İngilizce izlediğiniz bir filmi ingilizce olarak anlatiniz

2

Elektron Dizilimleri ve İyonlar

Elektronların Dizilim Düzeni:

Elektron dizilimi, bir atomun elektronlarının enerji seviyelerine ve orbitallere dağılımını ifade eder. Bu kavram, iyonların da dahil olduğu atom altı parçacıkların kimyasal özelliklerini anlamamızı sağlar. Elektron dizilimleri, her elementin kendine özgü enerji seviyelerine ve bu seviyelerdeki elektron dağılımına dayanır.

Temel Elektron Dizilim Kuralları:

  1. Aufbau Prensibi: Elektronlar, mümkün olan en düşük enerji seviyesine sahip olan orbitallerden başlayarak doldurulurlar. Bu, elektronların en düşük enerji konfigürasyonuna erişmek istemeleriyle ilgilidir.

  2. Pauli Dışarlama Prensibi: Bir orbitalde en fazla iki elektron bulunabilir ve bu elektronlar zıt spinlere sahip olmalıdır. Bu prensip, yekpare bir elektron dizilimi elde edilmesine yardımcı olur.

  3. Hund’un Maksimum Çokluk Kuralı: Bir enerji seviyesinin alt seviyeleri olan eşenerjili orbitallerde elektronlar, önce tek tek yerleştirilir ve ardından gerekirse çiftlenir. Bu, elektronların manyetik alanlar oluşturarak enerji seviyelerini minimize etmesini sağlar.

Elektron Dizilimi Örneği:

Örneğin sodyum (Na) atomu, 11 elektrona sahiptir ve elektron dizilimi 1s^2\ 2s^2\ 2p^6\ 3s^1 şeklindedir. Burada henüz yüklü bir iyon söz konusu değildir. Sodyum atomu bir elektron kaybederek Na⁺ iyonu haline geldiğinde, elektron dizilimi 1s^2\ 2s^2\ 2p^6 olur.

Yüksüz Atomdan İyona Geçiş:

İyonlar, bir atomun elektron kazandığı veya kaybettiği zaman oluşur. Katyon, elektron kaybeden bir atomdan oluşur ve pozitif yüklüdür. Aniyon ise elektron kazanan bir atomdan oluşur ve negatif yüklüdür.

  1. Katyon Oluşumu: Atomdan elektronlar çıkarıldığında, katyon oluşur. Örneğin, magnezyum (Mg) atomu, 12 elektrona sahiptir ve iki elektron kaybederek Mg²⁺ iyonu haline gelir. Elektron dizilimi 1s^2\ 2s^2\ 2p^6 olarak yeni bir düzene girer.

  2. Anyon Oluşumu: Elektronlar, atomun boş orbitallerine eklenebilir. Örneğin, klor (Cl) atomu, bir elektron kazandığında Cl⁻ iyonu oluşturur. Elektron dizilimi 1s^2\ 2s^2\ 2p^6\ 3s^2\ 3p^6 olur.

Elektron Dizilim Tablosu:

Aşağıdaki tablo, bazı yaygın iyonların elektron dizilimlerini göstermektedir.

İyon Elektron Dizilimi
Na⁺ 1s^2\ 2s^2\ 2p^6
Cl⁻ 1s^2\ 2s^2\ 2p^6\ 3s^2\ 3p^6
Mg²⁺ 1s^2\ 2s^2\ 2p^6
O²⁻ 1s^2\ 2s^2\ 2p^6

İyonik Dizilimlerin Önemi:

İyonların elektron dizilimleri, onların kimyasal tepkimelere nasıl katılacaklarını belirler. Örneğin, iyonlar arasındaki etkileşimler, iyonik bağların oluşmasına neden olabilir. Ayrıca, bir elementin periyodik tabloda hangi grup ve periyot içinde yer aldığını belirlemede de önemlidirler.
P eriyodik tabloda, bir elementin yeri, atomun ve dolayısıyla iyonun elektron dizlimi hakkında önemli ipuçları sağlar.

Elektron Dizilimlerinin Kimyasal Özelliklere Etkisi:

  1. Reaktivite: Elektron dizilimleri, bir atomun hangi diğer elementlerle reaksiyona girebileceğini ve nasıl bileşikler oluşturabileceğini belirler. Örneğin, sodyum gibi bir alkali metal, klor gibi bir halojen ile reaksiyona girerek iyonik bir bileşik olan sodyum klorür (NaCl) oluşturur.

  2. Elektron Eğilimleri: Elektron dizilimleri, bir atomun elektron verme veya alma eğilimini belirler. Atomlar, kararlı oktet konfigürasyonuna ulaşmak için elektron alışverişinde bulunurlar. Oktet, genellikle periyodik tablodaki asıl grup elementleri için önemlidir, zira bu elementler en dış enerji seviyelerinde genellikle sekiz elektrona sahiptirler.

  3. Atomik ve İyonik Ölçümler: Elektron dizilimleri, atomların ve iyonların boyutlarını da etkiler. Katyonlar genellikle nötr atomlardan daha küçüktür çünkü bir ya da daha fazla elektron kaybederler, bu da dış enerji seviyesinin azalmasına neden olur. Anionlar ise elektron kazandıklarında daha büyük hale gelirler.

Örnek Çalışma - Kükürt (S) Atomunun İyonik Yapısı:

Kükürt, periyodik tablonun 16. grubunda yer alan bir ametaldir ve elektron dizilimi 1s^2\ 2s^2\ 2p^6\ 3s^2\ 3p^4 şeklindedir. Oktet kuralına ulaşmak için iki elektron alarak S²⁻ iyonunu oluşturur. Elektron dizilimi böylece 1s^2\ 2s^2\ 2p^6\ 3s^2\ 3p^6 olarak değişir ve kararlı hale gelir.

Çalışma Sorusu:

Bir magnesium (Mg) atomu 2 elektron kaybettiğinde, iyonun elektron dizilimi nasıl olur? Mg atomunun başlangıç elektron dizilimini de düşünerek, iyonik durumu hesaplayın ve Mg²⁺ iyonu için elektron dizilimini yazın.

@Fatma_Bayral Bu soruya verdiğiniz yanıtlar, iyonların ve elektron dizilimlerinin anlaşılmasına olan katkınızı artıracaktır.çalışma.