Ceza Hukuku Soruları
- Türk Ceza Kanunu Bağlamında Ceza Sorumluluğu Nedir? Ceza Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Halleri Sıralayarak Kısaca Açıklayınız.
Cevap:
Türk Ceza Kanunu (TCK) bağlamında ceza sorumluluğu, bir kişinin işlediği suç nedeniyle hukuken cezalandırılabilir olmasını ifade eder. Yani, kişinin bir suçu işlemesinden dolayı cezai yaptırımlara maruz kalması demektir. Ancak, bazı durumlarda kişinin ceza sorumluluğu ya tamamen kalkar ya da azalır.
-
Ceza Sorumluluğunu Kaldıran Haller:
- Yaş küçüklüğü: 12 yaşından küçük çocukların ceza sorumluluğu yoktur.
- Akıl hastalığı: Suç işlediği anda akıl hastası olan biri ceza almaz.
- Zorunluluk hali: Failin başka türlü hareket edemediği zorunlu durumlar.
- Hata: Suçun unsurlarında hata sonucu işlenmesi.
-
Ceza Sorumluluğunu Azaltan Haller:
- Yaş küçüklüğü: 12-15 yaş arası çocuklar için indirim uygulanabilir.
- Akıl hastalığı: Suç işleyen kişinin akıl sağlığı yerinde değilse.
- Ağır tahrik: Failin haksız bir fiil sonucu huyuna kapılarak suçu işlemesi.
- Ceza Hukuku Bağlamında Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi Nedir? Açıklayınız.
Cevap:
Suçta ve cezada kanunilik ilkesi, bir kişinin ancak bir yasada açıkça suç olarak tanımlanmış bir fiili işlemesi halinde cezalandırılabileceğini belirtir. Bu ilkeye göre, yasada belirtilmeyen bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez. Esas olarak, bu ilke hukuki güvenliği sağlamayı ve keyfiyeti önlemeyi amaçlar.
- “Kanunlar Geçmişe Yürümez” İlkesi Ne Anlama Geliyor? Ceza Hukuku Açısından Bu Durumun İstisnalarına Da Göz Önünde Bulundurarak Örnek Vererek Açıklayınız.
Cevap:
“Kanunlar geçmişe yürümez” ilkesi, yasaların yürürlüğe girdikleri andan itibaren ileriye yönelik olarak uygulanmasını ifade eder. Ceza hukukunda bu ilke, bir suçun işlendiği anda yürürlükte olan yasa hangi cezayı öngörüyorsa o cezanın uygulanacağını belirtir. Yani, kanun değişikliğinden önce işlenmiş suçlarda yeni ve daha ağır cezalar uygulanamaz. Ancak lehine olan durumlarda, yani yasa değişikliği ile failin cezasının hafifletilmesi durumunda geçmişe yürütülmesi mümkündür.
Örnek: Eğer bir suç işlendiğinde cezası beş yıl ise ve daha sonra yapılan bir yasa değişikliği ile bu ceza üç yıla indirilmişse, fail bu değişiklikten yararlanabilir.
- Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği Nedir? Açıklayınız.
Cevap:
Ceza sorumluluğunun şahsiliği, suçtan dolayı cezalandırmanın yalnızca suçu işleyen kişiye yönelik olacağını ifade eder. Yani, bir kişinin işlediği suç nedeniyle başka bir kişinin cezalandırılmaması (örneğin bir yakın ya da akrabanın) anlamına gelir. Bu ilke, suç ve cezanın kişiselliğini koruyarak adil bir yargılamayı ve cezalandırmayı sağlamayı amaçlar.
- Ceza Hukuku Bağlamında Kast ve Taksir Kavramlarını Açıklayınız.
Cevap:
-
Kast: Kişinin suç oluşturduğunu bilerek ve kanunun suç olarak tanımladığı fiili sonuç doğurmasını isteyerek hareket etmesidir. Yani, failin sonucu bilip isteyerek gerçekleştirmesidir.
-
Taksir: Kişinin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranarak istemediği bir neticenin doğmasına sebep olmasıdır. Yani, failin dikkat ve özen göstermemesi sonucunda istemediği bir sonucu doğurmasıdır. Taksir, bilinçli taksir ve basit taksir şeklinde ikiye ayrılır.
- Ceza Hukuku Bağlamında (Savunma) Meşru Müdafaa Nedir? Şartlarını ve Sonuçlarını Örnekler Yardımıyla Açıklayınız.
Cevap:
-
Meşru Müdafaa: Kişinin kendisini ya da bir başkasını, saldırgan bir eyleme karşı korumak amacıyla orantılı bir şekilde savunma hakkı kullanmasıdır.
-
Şartları:
- Ortada haksız bir saldırı olmalıdır.
- Savunma, saldırı devam ederken yapılmalı, saldırı henüz bitmemiş olmalıdır.
- Savunma, saldırıyla orantılı olmalıdır.
-
Sonuçları: Meşru müdafaa kapsamında hareket eden kişiye ceza verilmez. Örnek olarak, bir kişi kendisini silah çekip tehdit eden bir saldırgandan korumak adına orantılı bir şekilde karşı koyarsa, bu durumda ceza sorumluluğu doğmaz.
- TCK’na Göre, Zorunluluk Hali Nedir? Şartlarını ve Sonuçlarını Örnekler Yardımıyla Açıklayınız.
Cevap:
-
Zorunluluk Hali: Bir kişinin kendisini veya başkasını, karşı karşıya kaldığı zararlı bir durumdan kurtarmak için işlediği suçun kaçınılmaz olduğu durumlardır.
-
Şartları:
- Acil bir tehlike mevcut olmalıdır.
- Başka bir yolla bu tehlikeden kurtulmak mümkün olmamalıdır.
- İşlenen fiil kurtulmaya yönelik olmalı ve tehlikeyle ölçülü olmalıdır.
-
Sonuçları: Zorunluluk halinde işlenen suçlar nedeniyle fail cezalandırılmaz. Örnek olarak, bir yangından kaçmak için başka bir eve sığınmak zorunda kalan kişinin bu eylemi, zorunluluk hali kapsamında değerlendirilir ve bu kişiye ceza verilmez.