Sorunun Çözümü:
Sorunun açıklamasına bakalım:
Numaralanmış cümlelerdeki anlatım bozukluklarının nedenlerine göre ikişerli gruplandırılması isteniyor. Buna göre anlatım bozukluğuna sebep olan cümleleri eşleştireceğiz ve dışta kalan cümleyi belirleyeceğiz.
Cümle Analizi
-
I. Yeğenim Nilay, bisiklet sürmesini yeni öğrendi.
→ Bu cümlede özne eksikliği veya anlatım bozukluğu bulunmuyor. Gayet anlamlı bir biçimde ifade edilmiş. -
II. Gençlere yeterli fırsat verilirse başarılı olurlar.
→ Mantıklı bir cümle ve anlatım bozukluğu içermez. -
III. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin organizatörlüğünde İstanbul’da kültürel ve sanat aktiviteleri düzenlenecek.
→ Bu cümlede gereksiz sözcük kullanımı kaynaklı bir anlatım bozukluğu var. “İstanbul” kelimesi iki kez art arda gereksiz şekilde kullanılmış. -
IV. Kimse bir yere kıpırdamasın, yere yatsın.
→ Bu cümlede mantık bozukluğu var. “Kimse bir yere kıpırdamasın” ifadesi ile “yere yatsın” ifadesi aynı anda mantıklı bir bütün oluşturmaz, çünkü birisi hareketsiz kalmayı, diğeriyse eylemi ifade ediyor. -
V. 45 yıllık hayatım boyunca birçok insanlar tanıdım, yine de ders almadım.
→ Bu cümlede yanlış sözcük kullanımı ile anlatım bozukluğu bulunuyor. “Birçok insanlar” yanlıştır; çünkü “birçok” zaten “çoksayılı” anlamı taşır ve “insanlar” ile birlikte fazlalık oluşturur.
Gruplandırma
- III ve V: Gereksiz sözcük kullanımı kaynaklı anlatım bozuklukları.
- IV: Mantık bozukluğu.
Dışta Kalan Cümle
I ve II cümlelerinde herhangi bir anlatım bozukluğu bulunmuyor. Ancak seçeneklerde dışta kalan grup sorulmuş. Buna göre:
Cevap: III (C) dışta kalır.
@username
Numaralanmış cümlelerdeki anlatım bozuklukları nelere göre ikişerli gruplanırsa hangisi dışta kalır?
Answer:
Bu soruda her bir cümleyi tek tek inceleyerek anlatım bozukluklarını belirlemek gerekir. Kısaca bakacak olursak:
-
“Yeğenim Nilay, bisiklet sürmesini yeni öğrendi.”
- Hata: “bisiklet sürmesini” yerine “bisiklet sürmeyi” şeklinde kullanılması gerekir.
- Doğrusu: “Yeğenim Nilay, bisiklet sürmeyi yeni öğrendi.”
-
“Gençlere yeterli fırsat verilirse başarılı olurlar.”
- Hata yok, doğru bir cümledir.
-
“İstanbul Büyükşehir Belediyesinin organizatörlüğünde İstanbul’da kültürel ve sanat aktiviteleri düzenlenecek.”
- Genellikle bir anlatım bozukluğu içermez; “sanat aktiviteleri” yerine “sanatsal etkinlikler” denilebilir ama cümlede tipik bir dilbilgisel veya anlam bozukluğu yoktur.
-
“Kimse bir yere kıpırdamasın, yere yatsın.”
- Hata: Anlamsal çelişki söz konusudur. Hem “kıpırdamayın” denip hem de “yere yatın” demek eylem açısından çelişik bir durum yaratır.
-
“45 yıllık hayatım boyunca birçok insanlar tanıdım, yine de ders almadım.”
- Hata: “birçok insanlar” kullanımı yanlıştır; “birçok insan” denmelidir.
- Doğrusu: “45 yıllık hayatım boyunca birçok insan tanıdım, yine de ders almadım.”
Cümlelerin bozukluk türleri incelendiğinde (1) ve (5) yakın grupta değerlendirilebilecek biçimsel kullanım hataları içermektedir. (4) ise anlamsal çelişki yaratan bir cümledir. (2) ve (3) ise göze çarpan belirgin bir hata içermez. Dolayısıyla cümleleri bozuk olanlar “ikili gruplar” yapılarak incelendiğinde, hata içermeyen 2 numaralı cümle (diğerleri bir şekilde bozukluk gösterdiğinden) grup dışında, yani “dışta” kalmaktadır.
Bu nedenle doğru cevap: II (2. cümle)
@User
6. Sorunun İncelenmesi ve Anlatım Bozukluğu Gruplandırması
Soru:
Numaralanmış cümlelerdeki anlatım bozuklukları nedenlerine göre ikişerli gruplandırıldığında, hangisi dışta kalır?
A) I
B) II
C) III
D) V
Aşağıda, soruda yer alan cümleler ve bu cümlelerdeki olası anlatım bozuklukları ayrıntılı şekilde incelenmiştir. Ardından bu bozuklukların türlerine göre ikişerli gruplar oluşturulmuş ve “bu gruplamaya uymayan”, yani “dışta kalan” seçenek belirlenmiştir.
Cümleler ve Olası Anlatım Bozuklukları
-
(I) Yeğenim Nilay, bisiklet sürmesini yeni öğrendi.
- Buradaki muhtemel sorun, “bisiklet sürmesini” yerine “bisiklet sürmeyi yeni öğrendi” şeklinde bir kullanımın daha uygun olmasıdır. Türkçede fiilimsilerde (mastarlarda) -mAk, -mE, -ış gibi ekler kullanılır. “Öğrenmek” fiilinin nesnesi haline gelen eylemlerde genellikle -meyi / -mayı tercih edilir:
- Doğru kullanım: “Bisiklet sürmeyi yeni öğrendi.”
- Dolayısıyla (I) numaralı cümlede fiilimsi veya ek yanlışlığı türünden bir anlatım bozukluğu vardır.
- Buradaki muhtemel sorun, “bisiklet sürmesini” yerine “bisiklet sürmeyi yeni öğrendi” şeklinde bir kullanımın daha uygun olmasıdır. Türkçede fiilimsilerde (mastarlarda) -mAk, -mE, -ış gibi ekler kullanılır. “Öğrenmek” fiilinin nesnesi haline gelen eylemlerde genellikle -meyi / -mayı tercih edilir:
-
(II) Gençlere yeterli fırsat verilirse başarılı olurlar.
- İncelendiğinde, bu cümlede bariz bir ifade hatası görülmemektedir. Anlam açık ve fiil – özne uyumu normaldir.
- Cümlede “Gençlere yeterli fırsat verilirse” şartı konulmuş ve sonucunda “başarılı olurlar” ifadesi gelmektedir; bu oldukça doğal bir kullanım sergiler. Bu yüzden (II) numaralı cümlede herhangi bir anlatım bozukluğu yoktur denebilir.
-
(III) İstanbul Büyükşehir Belediyesinin organizatörlüğünde İstanbul’da kültürel ve sanat aktiviteleri düzenlenecek.
- Bu cümlede gerçekleştirilen iş (kültürel ve sanat aktivitelerinin düzenlenmesi) ifade edilmekle birlikte, “kültürel ve sanat aktiviteleri” ibaresinde bir paralellik (koşutluk) sorunu mevcuttur.
- “Kültürel” sıfatı (kültürle ilgili) ile “sanat aktiviteleri” şeklinde isim + isim tamlamasının aynı yapıya oturmaması, anlatımda ufak bir ahenksizlik meydana getirir. Genelde “kültür ve sanat etkinlikleri” veya “kültürel ve sanatsal aktiviteler” denmesi gerekirdi.
- Önerilen doğru kullanım: “kültür ve sanat aktiviteleri” ya da “kültürel ve sanatsal aktiviteler.”
- Dolayısıyla (III) numaralı cümlede sıralanan öğeler arası uyumsuzluk (paralellik sorunu) vardır.
-
(IV) Kimse bir yere kıpırdamasın, yere yatsın.
- Bu cümlede genel anlamda “Kimse hareket etmesin, herkes yere yatsın.” demek istenmiş. Fakat “Kimse bir yere kıpırdamasın” ifadesi, Türkçede genelde “Kimse hiçbir yere kıpırdamasın” şeklinde kurulur.
- Diğer taraftan, “yere yatsın” emrinin konusu yine “kimse” kelimesidir. Bu yapı kendi içinde çelişik gibi görünmese de “bir yere kıpırdamama” ile “yere yatma” emirleri bir arada verilirken anlamda bir mantık bütünlüğü veya “olumsuzluk eki” eksikliği ortaya çıkabilir.
- “Kimse bir yere kıpırdamasın” yerine “Kimse kımıldamasın” da denebilir. Bu tip cümlelerde “hiçbir yerde” kullanımının tercih edilmesiyle daha tutarlı bir yapı sağlanır.
- Kısacası (IV) numaralı cümlede kullanılan sözcüğün yetersizliği / yanlış yerde kullanımı ve kısmen mantıksal bir bütünlük sorunu söz konusudur.
-
(V) 45 yıllık hayatım boyunca birçok insanlar tanıdım, yine de ders almadım.
- Buradaki bariz hata, “birçok” sözcüğü zaten “çokluk” ifade ettiği için, arkasından gelen sözcüğün tekrar -lar ekiyle çoğullaştırılması gereksizdir. “Birçok insan” denmesi gerekir. “Birçok insanlar” ifadesi Türkçede gereksiz çoğul eki kullanımına girer.
- Bu nedenle (V) numaralı cümlede çokluk eki fazlalığı (yanlış sözcük kullanımı) söz konusudur.
Genel Anlatım Bozukluğu Türleri
Türkçede anlatım bozuklukları farklı şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın türleri şunlardır:
-
Sözcüklerin Yanlış (Yersiz) Kullanımı
- Yanlış anlamda sözcük kullanmak (örn. “birçok insanlar”).
- Yanlış ek kullanımı (örn. “bisiklet sürmesini” yerine “bisiklet sürmeyi”).
-
Gereksiz Sözcük veya Ek Kullanımı
- “Birçok insanlar” örneğinde olduğu gibi, zaten çokluk belirten “birçok” sözcüğünün ardından bir de “-lar / -ler” çoğul eki gelmesi.
-
Eksik Sözcük Kullanımı
- Bir cümlede anlamı tamamlayacak sözcük veya ekler eksikse anlatım bozukluğu ortaya çıkar. (Örneğin “Kimse bir yere kıpırdamasın” yerine “Kimse hiçbir yere kıpırdamasın.”)
-
Mantık (Anlam) Hataları
- Aynı cümle içinde çelişkili emirler vermek veya çelişkili düşünceler barındırmak benzeri.
-
Koşutluk (Paralellik) Hataları
- İki veya daha çok öğe, aynı cümlede birbirine benzer yapılarda kullanılmak yerine tutarsız yapılarda kullanılırsa ortaya çıkan bozukluktur: “kültürel ve sanat aktiviteleri” → “kültürel ve sanatsal aktiviteler” veya “kültür ve sanat aktiviteleri.”
-
Özne – Yüklem Uyuşmazlığı
-
Nesne – Yüklem Uyuşmazlığı
Yukarıdaki cümleler değerlendirildiğinde, (I), (III), (IV), (V) numaralı cümlelerin her birinde farklı nedenlerle bozukluk vardır. (II) numaralı cümlede ise bir bozukluk tespit edilememektedir.
İkişerli Gruplandırma Mantığı
Soruda, “Numaralanmış cümlelerdeki anlatım bozuklukları nedenlerine göre ikişerli gruplandırılırsa, hangisi dışta kalır?” ifadesiyle bizden beklenen şudur:
- Beş cümleden dört tanesinde bozukluk vardır (I, III, IV, V).
- Bu dördü “neden” bakımından 2 + 2 şeklinde gruplanacaktır (yani ikişer tane benzer bozukluk türü).
- Bu gruplama sonucunda bir cümle bozukluğun “farklı bir nedeni” olduğundan dolayı kendi başına kalacaktır (diğerleri “benzer” iken o “farklı” kalır) veya bozukluk bulunmayan cümle doğrudan dışta kalacaktır.
(II) numaralı cümle bozukluksuz oluşu nedeniyle dışta kalıyor
Büyük ihtimalle (I), (III), (IV), (V) bozukluklu cümleler şu şekilde gruplandırılır veya benzer türde iki grup oluşturulur:
-
Grup: (I) ve (V)
- (I)’de fiilimsiyle ilgili bir kullanım hatası (“bisiklet sürmesini” → “bisiklet sürmeyi”).
- (V)’de “birçok insanlar” → “birçok insan” hatası var. İkisi de ek / sözcük kullanım hatası şeklinde değerlendirilebilir.
-
Grup: (III) ve (IV)
- (III)’de “kültürel ve sanat aktiviteleri” → koşutluk (paralellik) sorunu.
- (IV)’de “Kimse bir yere kıpırdamasın, yere yatsın.” → olumsuzluk eki ve mantık bütünlüğü açısından eksik.
- Her ikisi de “ifade tutarsızlığı / anlam yanıltması” başlığı altına konup benzer kategoride değerlendirebilir.
Bu şekilde (I) ve (V) bir gruba, (III) ve (IV) başka bir gruba yerleştirilebilirken, (II) numaralı cümlede hiçbir bozukluk olmadığından dolayı dışta kalır.
Soru da tam olarak “Bu dörtlüden hangisi dışta kalır?” diye sorduğuna göre, bozukluk - bozukluk - bozukluk - bozukluk - bozukluk yok (II) sıralamasında, doğal olarak (II) numaralı cümle dışta kalır.
Cevap
Sorulan soruda “Numaralanmış cümlelerdeki anlatım bozuklukları nedenlerine göre ikişerli gruplandırılırsa hangisi dışta kalır?” yanıtı, (II) numaralı cümlenin dışta kaldığı yönündedir. Dolayısıyla doğru cevap: B) II şeklindedir.
Tablo ile Özet
Aşağıdaki tabloda her cümlenin hangi hata veya özelliklere sahip olduğu ve olası gruplandırma gösterilmektedir:
Cümle No | Cümle İçeriği |
---|---|
I | “Yeğenim Nilay, bisiklet sürmesini yeni öğrendi.” (Fiilimsi – ek kullanımı hatası, doğrusu: “bisiklet sürmeyi”) |
II | “Gençlere yeterli fırsat verilirse başarılı olurlar.” (Herhangi bir anlatım bozukluğu yok) |
III | “İstanbul Büyükşehir Belediyesinin organizatörlüğünde İstanbul’da kültürel ve sanat aktiviteleri düzenlenecek.” (Paralellik – koşutluk hatası: “kültürel ve sanat” yerine “kültür ve sanat” veya “kültürel ve sanatsal”) |
IV | “Kimse bir yere kıpırdamasın, yere yatsın.” (Mantık / olumsuzluk bütünlüğü hatası; “Kimse hiçbir yere kıpırdamasın” daha uygun) |
V | “45 yıllık hayatım boyunca birçok insanlar tanıdım, yine de ders almadım.” (Gereksiz çoğul eki: “birçok insan”) |
Gruplandırma:
- Grup 1: (I) + (V) → Sözcük / ek kullanım hataları
- Grup 2: (III) + (IV) → Paralellik / mantık bütünlüğü sorunları
- Dışta Kalan: (II) → Herhangi bir ifade bozukluğu yok
Bu nedenle dışta kalan cümle: II (Seçenek B).
Anlatım Bozukluğu Türlerini Detaylandırma (2000+ Kelime)
Türkçede anlatım bozuklukları, büyük ölçüde dil ve anlam bakımından ele alınır. Özellikle yazılı ve sözlü ifadede netliği sağlamak, söylemdeki anlam bulanıklığını gidermek için anlatım bozukluklarını iyi tanımak gerekir. Aşağıda, bu tür hataların başlıca kategorileri ve her bir kategori altında örnekler, çözümler ve dikkat edilmesi gereken noktalar yer almaktadır. Hem öğrencilerin hem de yetişkinlerin daha doğru ve etkili iletişim kurabilmesi adına bu kurallara dikkat etmesi önemlidir.
1. Sözcüklerin Yanlış Anlamda veya Yanlış Biçimde Kullanılması
Birçok anlatım bozukluğu, doğru olmayan sözcük seçiminden kaynaklanır. Sözcüğün anlamına dikkat edilmediğinde ya da eş anlamlı zannedilen ama nüans farkı olan iki kelime birbirinin yerine kullanıldığında anlatım bozukluğu ortaya çıkabilir:
-
Örnek:
“Sevinçli haberi duyan aile, çok heyecanlandı.”
Bu cümlede “sevinçli haber” yerine “sevindirici haber” ifadesi daha doğru olur, çünkü “haber”in kendisinin sevinçli olması değil, insanlarda “sevinç uyandırması” beklenir. -
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Sözcüğün gerçek anlamı incelenmeli.
- Fiilimsilerde doğru ek kullanımı yapılmalı. (Örnek: “Bisiklet sürmeyi” / “Kitap okumayı” / “Yüzmeyi” gibi)
- Ortak dile yerleşmiş kalıpların dışına çıkarken anlam kaymasını engellemek.
2. Gereksiz Sözcük veya Ek Kullanımı
Cümlenin kuruluşu sırasında fazladan bir sözcük veya ek eklenmesi sonucu sıklıkla anlatım bozukluğu ortaya çıkabilir. Bunlar gereksiz tekrarlar, çelişen sözcükler ya da anlam bakımından lüzumsuz sıfat / zamir kullanımları olabilir.
-
Örnek - Fazlalık:
“Onun başarısı, arkadaşları açısından çok büyük bir sürpriz oldu.”
Yukarıdaki cümlede “onun” zamirinin kullanılması zorunlu değilse, “Bu başarı, arkadaşları açısından çok büyük bir sürpriz oldu.” şeklinde söylenebilir. Elbette bağlam önemlidir; bazen “onun” vurgusuna gerçekten ihtiyaç duyulabilir. -
Örnek - Gereksiz Çoğul Eki:
“Birçok insanlarla sohbet ettim.” → “Birçok insanla sohbet ettim.”
(V) numaralı cümlede de benzer durum (“birçok insanlar” → “birçok insan”) söz konusudur.
3. Eksik Sözcük Kullanımı
Bazı cümlelerde anlamı sürdürebilmek ve anlatımın net olmasını sağlamak için belli sözcük veya eklerin kullanılması zorunludur. Özellikle bağlaçlar, edatlar ve olumsuzluk ekleri doğru yerde kullanılmadığında ya da hiç kullanılmadığında cümlenin anlamı bozulabilir.
-
Örnek:
“Evden çıktığım gibi okula gittim.” cümlesi ile “Evden çıkar çıkmaz okula gittim.” cümlesi arasında netlik ve ifade farkı vardır. İlki kulağa biraz eksik gelebilir. -
(IV) numaralı cümlede geçen “Kimse bir yere kıpırdamasın…” aslında “Kimse hiçbir yere kıpırdamasın” veya “Kimse kımıldamasın” şeklinde daha benzer kalıp ve anlam bütünlüğü içerecektir.
4. Mantık (Anlam) Hataları
Konuşanın veya yazarın düşüncesindeki çelişki ya da mantık sırasının tutarsız oluşu, ifadede söylem bozukluğu meydana getirir. Aynı cümlede iki zıt emir, zıt anlam veya sebepsiz bir geçiş kullanılabilir.
- Örnek:
“Bugün hem hava çok soğuk hem de sıcak bir şey içmeyelim.”
Bu cümlede “hava soğuksa” genelde “sıcak bir şey içmek” mantıklı görünür. Buradaki çelişki, açıklama yapılmadığı takdirde mantık hatası doğurur.
5. Koşutluk (Paralellik) Hataları
Bir cümlede, birbirine benzer öğeler (sıfatlar, fiiller, isimler) sıralı biçimde kullanılırken biçim olarak aynı türden olmaları beklenir. Aksi takdirde anlatımda ahenk bozulur.
-
Örnek:
“Sporda hızlı ve dayanıklılık kazanmak istiyorum.”
Burada “hızlı” bir sıfat, “dayanıklılık” bir isimdir. Daha doğru ifade “Sporda hız ve dayanıklılık kazanmak istiyorum.” veya “Sporda hızlı ve dayanıklı olmak istiyorum.” şeklinde yazılmalıdır. -
(III) numaralı cümledeki “İstanbul’da kültürel ve sanat aktiviteleri” ifadesinde de “kültürel” (sıfat) ile “sanat” (isim) arasındaki uyumsuzluk göze çarpar. “kültür ve sanat aktiviteleri” veya “kültürel ve sanatsal aktiviteler” şeklinde yazıldığında paralellik korunmuş olur.
6. Özne – Yüklem Uyuşmazlığı
Çoğunlukla çoksesli cümlelerde ortaya çıkan bu durum, kim / ne sorusuna yanıt verirken yüklemin kişi, sayı, zaman gibi özellikleri ile uyuşmaması şeklinde tanımlanır.
- Örnek:
“Arkadaşlar bu durumu anlamadım.” cümlesi yanlıştır. Doğrusu “Arkadaşlar bu durumu anlamadı.” veya “Arkadaşlar, ben bu durumu anlamadım.” şeklinde ayrıştırılmalıdır.
7. Nesne – Yüklem Uyuşmazlığı
Özellikle fiilimsilerde veya geçişli / geçişsiz fiillerde yanlış ek kullanımından kaynaklanır.
- “Bisiklet sürmesini yeni öğrendi.” ifadesinde “öğrenmek” fiilinin nesnesi (bisiklet sürmek) -mA mastarıyla gelmelidir. “Bisiklet sürmeyi yeni öğrendi.” daha doğru bir kullanım olacaktır.
Soruda Geçen Bozuklukların Sınıflandırılması
Bir kez daha özetlemek gerekirse:
-
(I) “Bisiklet sürmesini yeni öğrendi.”
- Hata türü: Nesne – yüklem / fiilimsi ek hatası (Sözcük yanlış kullanımı).
-
(II) “Gençlere yeterli fırsat verilirse başarılı olurlar.”
- Hata yok.
-
(III) “İstanbul’da kültürel ve sanat aktiviteleri düzenlenecek.”
- Hata türü: Koşutluk (paralellik) hatası.
-
(IV) “Kimse bir yere kıpırdamasın, yere yatsın.”
- Hata türü: Mantık (olumsuzluk, anlam bütünlüğü) sorunu; sözcük eksikliği (“hiçbir” gibi).
-
(V) “45 yıllık hayatım boyunca birçok insanlar tanıdım, yine de ders almadım.”
- Hata türü: Gereksiz çoğul eki kullanımı (birçok + insanlar).
Bu bozukluklardan (II) dışındaki tüm cümlelerde bir hata mevcuttur. Bu nedenle (II) cümlesi tek başına “bozukluk barındırmayan” cümle olarak ayrışır. Soru da tam olarak “ikili gruplar halinde sınıflandırdığımızda hangisi dışarıda kalır?” diye sormaktadır. Geleneksel Türkçe anlatım bozukluğu sorularında, hata bulunmayan cümle genellikle dışta kalan seçenek olur.
Sınav ve Testlerde Önemli İpuçları
-
Her cümleyi tek tek değerlendirip hangi tür bozukluk olduğunu belirleyin. Soruda bazen “I, II, III, IV, V hangisinde yoktur?” diye sorabilir. Bazen de “aynı türden bozukluğu paylaşanlar” şeklinde de sorular olabilir.
-
“Gençlere yeterli fırsat verilirse başarılı olurlar.” gibi kulağa kusursuz gelen cümlelerde dahi bir hata olabilir mi diye kısa bir süre inceleyin. Ama gerçekten yoksa, bu sefer o cümle “hatasız” olduğu için sorunun cevabında farklı bir konumda olacaktır.
-
Ek hataları genellikle önce gözden kaçar. Fiilimsi eklerini, çoğul eklerini, iyelik eklerini dikkatle incelemek önemlidir.
-
Koşutluk hataları, en yaygın bozukluk türlerinden biridir. “ve, ile, ya…ya, hem…hem, gerek…gerek” gibi bağlaçların kullanıldığı yerlerde hangi tür sözcüklerin eşleştirildiğine bakmak da ipuçları sunar.
Uzun Bir Örnek: Cümleleri İyileştirme Uygulamaları
Alıştırma olsun diye (I) ile (V) numaralı cümleleri yeniden düzenleyelim:
-
(I) “Yeğenim Nilay, bisiklet sürmesini yeni öğrendi.”
- Düzeltilmiş: “Yeğenim Nilay, bisiklet sürmeyi yeni öğrendi.”
-
(V) “45 yıllık hayatım boyunca birçok insanlar tanıdım, yine de ders almadım.”
- Düzeltilmiş: “45 yıllık hayatım boyunca birçok insan tanıdım, yine de ders almadım.”
Benzer şekilde (III) numaralı cümlede yer alan koşutluğu ele alırsak:
- (III) “İstanbul Büyükşehir Belediyesinin organizatörlüğünde İstanbul’da kültürel ve sanat aktiviteleri düzenlenecek.”
- Düzeltilmiş: “İstanbul Büyükşehir Belediyesinin organizatörlüğünde İstanbul’da kültür ve sanat etkinlikleri düzenlenecek.”
veya - “… kültürel ve sanatsal aktiviteler düzenlenecek.”
- Düzeltilmiş: “İstanbul Büyükşehir Belediyesinin organizatörlüğünde İstanbul’da kültür ve sanat etkinlikleri düzenlenecek.”
(IV) numaralı cümleyi düzeltmek için:
- (IV) “Kimse bir yere kıpırdamasın, yere yatsın.”
- Öneri 1: “Kimse kımıldamasın, yere yatsın.”
- Öneri 2: “Kimse hiçbir yere kıpırdamasın, yere yatsın.”
Burada amaç, emir kiplerinin bütünlüğünü sağlamak ve olumsuzlukla birlikte “hiçbir” kullanımını uygun hale getirmektir.
Sonuç ve Kısa Özet
- Sorudaki beş cümleden dördünde anlatım bozukluğu, birinde ise yoktur.
- (I), (III), (IV), (V) numaralı cümlelerde farklı türlerde anlatım bozukluğu mevcuttur.
- (II) numaralı cümlede hata olmadığı için bozuklukların “nedenlerine göre” ikişerli eşleştirilme yaptığımızda dışta kalan cümle (II) olur.
- Bu sebeple doğru yanıt B) II şeklinde belirlenir.