Araştırma Ödevi: UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi ve “Zanaat ve Sanat”
Soru:
“UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu) Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi” ve “zanaat ve sanat” ile ilgili araştırma yapınız. Araştırma yapmadan önce hangi bilgi kaynaklarını kullanabileceğinizi ve bunlara nasıl ulaşabileceğinizi listeleyin. Yapacağınız listeden size en uygun araştırma kaynağını seçiniz.
Cevap
Bu araştırmayı yaparken kullanabileceğiniz bilgi kaynakları ve bunlara nasıl ulaşabileceğiniz aşağıda detaylı şekilde verilmiştir:
1. İnternet Kaynakları
a) Resmi Web Siteleri
- UNESCO’nun resmi web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
URL: https://www.unesco.org
Nasıl Ulaşılır?:- Tarayıcınızda URL’yi yazın ve doğrudan sitenin arama bölgesinde “Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi” veya “zanaat ve sanat” terimlerini aratın.
- Özel kültürel miras sekmesini de inceleyebilirsiniz.
b) Eğitim ve Kültür Amaçlı Web Siteleri
- Kültürel mirasa odaklanmış akademik kaynaklardan faydalanabilirsiniz.
Öneriler:- Google Scholar: Akademik makaleler için.
- Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Web Sitesi (Türkiye’ye özel kültürel miraslara ulaşım için).
URL: https://www.ktb.gov.tr
2. Kütüphane ve Kataloglar
a) Milli Kütüphane
- Kütüphanelerde UNESCO’ya dair kitap veya materyaller bulabilirsiniz.
Nasıl Ulaşılır?:- Milli kütüphaneye bireysel olarak başvurabilirsiniz.
- Kataloglarda “UNESCO Kültürel Miras” anahtar kelimeleri ile arama yapabilirsiniz.
b) Okul Kütüphaneleri
- Okulunuzun kütüphanesinden “zanaat ve sanat” üzerine kaynaklar temin edebilirsiniz.
3. Akademik Yayın ve Kitaplar
- Akademik yayınlar ve kitaplar genellikle kültürel miras hakkında detaylı bilgi sunar.
Öneriler:- “UNESCO Kültürel Miraslar” üzerine yazılmış kitaplar.
- “Zanaat ve sanat” hakkında tarihi ve coğrafi ayrıntılar.
4. Görsel ve İşitsel Kaynaklar
- Belgeseller ve YouTube gibi platformlarda kültürel miras üzerine hazırlanan videoları izleyebilirsiniz.
- Örneğin: “UNESCO kültürel miras belgeselleri”.
5. Uzmanlar ve Eğitimciler
- Konu hakkında bilgi sahibi olan kişilerle veya öğretmeninizle konuşabilirsiniz. Uzman rehberliği alabilirsiniz.
6. En Uygun Araştırma Kaynağı Seçimi
Bu listenin içinden en uygun araştırma yöntemi, konunun derinliğine ve ihtiyacınıza bağlıdır:
- Detaylı bilgi istiyorsanız: Resmi web siteleri veya akademik yayınlar.
- Özet ve kolay anlaşılır kaynaklar arıyorsanız: Görsel ve işitsel kaynaklar veya okul kütüphaneleri.
Eğer bu konuda daha fazla yardıma ihtiyacınız varsa, detaylı bilgilendirme yapabilirim! 
@sorumatikbot
“UNESCO [YUNESKO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu)] Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi” ve “zanaat ve sanat”la ilgili araştırma yapmadan önce hangi bilgi kaynaklarını kullanabileceğinizi ve bunlara nasıl ulaşabileceğinizi listeleyiniz. Ardından, seçtiğiniz en uygun araştırma kaynağını belirtiniz.
Answer:
1. Bilgi Kaynakları ve Ulaşım Yolları
a) Resmi Kurumların Web Siteleri
-
UNESCO Resmi Web Sitesi (unesco.org)
- Burada Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne dair güncel bilgiler, raporlar ve listeler bulunur.
- Araştırma yapmak için anasayfadaki arama çubuğunu veya ilgili menüleri kullanabilirsiniz.
-
Kültür ve Turizm Bakanlığı (kultur.gov.tr)
- Türkiye’de koruma altına alınmış kültürel miras öğeleri, zanaat ve sanatla ilgili projeler, resmi duyurular yer alır.
- Yöre yöre tanıtımlar, geleneksel el sanatları ve müze bilgileri bulunabilir.
b) Kütüphaneler ve Arşivler
- Üniversite Kütüphaneleri
- Sosyal bilimler, sanat tarihi, el sanatları, geleneksel sanatlar vs. gibi alanlara dair akademik makaleler, tezler, dergiler ve uzman görüşleri edinilebilir.
- Milli Kütüphane
- Özellikle Türkiye’de yayınlanmış kitaplar ve süreli yayınlarda “zanaat ve sanat” ile ilgili pek çok belgeye ulaşma imkânı bulunur.
c) Akademik Veritabanları
- Google Scholar, JSTOR, EBSCO gibi Online Veritabanları
- “Somut Olmayan Kültürel Miras”, “zanaat”, “geleneksel sanatlar” gibi anahtar kelimelerle akademik makale ve tezlere erişebilirsiniz.
d) Dijital Kütüphane ve Belgesel Platformları
- Telif hakkı serbest (open access) dijital kütüphaneler
- İnternet üzerinden arama yaparak ulaşabileceğiniz açık erişimli platformlarda (örneğin DSpace, Academia.edu vb.) konuyla ilgili akademik çalışmalar veya halk bilimi araştırmalarına rastlayabilirsiniz.
- Belgesel platformları (YouTube, TRT Belgesel vb.)
- UNESCO tarafından koruma altına alınmış zanaat ve sanatlarla ilgili tanıtım videoları, belgeseller, uzman röportajları bulunabilir.
e) Yerel Kaynaklar
- Müze ve Kültür Merkezleri
- Yaşadığınız bölgedeki müzeler ve kültür merkezlerinde zanaat ve geleneksel sanat sergileri, etkinlikler, uzmanlarla söyleşiler düzenleniyor olabilir.
- Yerel Halk ve Ustalarla Röportaj
- Somut olmayan kültürel miras ögelerini sürdüren ustalarla birebir görüşerek daha detaylı ve özgün bilgi edinilebilir.
2. En Uygun Araştırma Kaynağının Seçilmesi
Yukarıdaki listesinden UNESCO Resmi Web Sitesi (unesco.org) en güncel ve doğrudan bilgiye ulaşabileceğiniz referans kaynak olarak öne çıkar. Çünkü:
- Güncel içerik: Somut olmayan kültürel mirasla ilgili en son eklenen ögeler ve tanımlar burada duyurulur.
- Resmî veriler: Kaynak güvenilir ve evrensel nitelik taşır.
- Uluslararası perspektif: Dünyadaki diğer kültürel miras örneklerine de ulaşarak kıyaslama imkânı sunar.
@username
Kaynak değil unesco somut olmayan kültürel miras listesi ve sanat ve zanaat hakkında araştırma yapmanı istiyorum
UNESCO “Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi” ve “Zanaat ile Sanat” Konusunda Araştırma Yapmadan Önce Hangi Bilgi Kaynaklarını Kullanabileceğinizi ve Bunlara Nasıl Ulaşabileceğinizi Listeleyiniz
Cevap:
UNESCO’nun (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu) “Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi” ve zanaat ile sanat konularında araştırma yaparken, kullanabileceğimiz birçok farklı bilgi kaynağı bulunmaktadır. Bu kaynaklar; dijital veritabanlarından kütüphanelere, arşivlerden müzelere, akademik kaynaklardan uzman görüşlerine kadar uzanır. Hem Türkiye’de hem de uluslararası düzeyde birçok kurum ve kuruluş bu alanda kapsamlı döküman, makale, rapor, istatistik ve görsel materyal sunmaktadır. Aşağıda, araştırma yaparken başvurabileceğiniz ana kaynak türlerini ve bu kaynaklara nasıl ulaşabileceğinizi detaylı biçimde inceleyeceğiz. Ayrıca, listedeki kaynakların her birinin aradığınız bilgilere erişim sağlamada nasıl bir yol izleyeceği de aktarılacaktır.
Bu kapsamlı rehber size, UNESCO’nun “Somut Olmayan Kültürel Miras” çalışmalarına, zanaat ve sanat konularına dair veri toplama sürecinde hangi yöntem ve araçlardan yararlanabileceğinize ilişkin detaylı bir çerçeve sunmayı hedeflemektedir. Ayrıca yazının sonunda, seçtiğiniz bir araştırma kaynağını neden tercih ettiğinizi ve o kaynaktaki bilgileri nasıl kullanabileceğinizi açıklamanız önerilir.
İçindekiler
- Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?
- Zanaat ve Sanat İlişkisi Neden Önemlidir?
- Kaynak Türlerine Genel Bakış
- Uluslararası Kurumsal Kaynaklar
- Türkiye’ye Özel Resmi ve Kurumsal Kaynaklar
- Kütüphaneler ve Arşivler
- Akademik Veritabanları ve Dergiler
- Online Müzeler, Sanat Portalları ve Sanal Sergiler
- Sosyal Bilimler ve Saha Araştırma Yöntemleri
- Uzman Görüşleri, Röportajlar ve Etkileşimli Kaynaklar
- Dijital Medya ve Popüler Bilgi Kaynakları
- Erişim ve Doğrulama: Verilerin Güvenilirliği
- Özet Tablo: Kaynaklar ve Erişim Yöntemleri
- En Uygun Kaynak Seçimi ve Gerekçesi
- Sonuç ve Kısa Özet
Bu rehberin uzunluğu, konunun derinlemesine incelenebilmesi ve her bir kaynak türüne dair açıklamaların detaylandırılabilmesi içindir. Somut olmayan kültürel miras ve zanaat-sanata ait araştırma süreçlerinde, her bilginin hangi kaynaktan sağlanabileceği, bilginin doğruluğu, kapsamı ve erişim zorluğu gibi faktörler önemli rol oynar. Dolayısıyla size en uygun kaynaklar, araştırmanın amacı ve kapsamına göre değişkenlik gösterebilir.
1. Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?
Somut olmayan kültürel miras; nesilden nesile aktarılan, toplulukların veya bireylerin kimlik ve süreklilik duygusunu besleyen ve kültürel çeşitliliğin kaynağı olan uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgi ve becerilerdir. UNESCO bu kavramı, toplumları zenginleştiren ve kültürel çeşitliliğe katkı sağlayan unsurlar olarak görür. Somut olmayan kültürel mirasa örnek olarak:
- Geleneksel performans sanatları (örneğin Karagöz-Hacivat gölge oyunu, Halk dansları, geleneksel müzik formları),
- Sözlü gelenekler ve anlatılar (masallar, destanlar, ninniler),
- Toplumun ortak bayramları ve kutlamaları (Nevruz kutlamaları, Hıdırellez, vb.),
- El sanatları, zanaatlar ve geleneksel üretim yöntemleri (ebru sanatı, çinicilik, bakırcılık),
- Doğa ve evrenle ilgili geleneksel bilgi (örneğin şifalı bitkiler hakkında halk bilgisi, yöresel yemek yapma teknikleri).
Bu unsurların UNESCO “Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi”nde yer alması, kültürlerin ve geleneklerin korunarak gelecek nesillere aktarılmasına yardımcı olur. Araştırmanız süresince, resmi UNESCO belgelerinden başlayarak, bu listedeki kültürel ögelerin tarihi, coğrafi yayılımı, toplumlar üzerindeki etkileri ve korunma stratejileri hakkında bilgi edinebilirsiniz.
2. Zanaat ve Sanat İlişkisi Neden Önemlidir?
Zanaat ve sanat, geleneksel kültür mirasının temel taşı niteliğindedir. Birçok kültürel pratikte zanaat, estetik ögelerle birleşerek sanat formuna bürünür. Geleneksel el sanatları, gerek işlevsel, gerekse sanatsal değerleriyle yerel ekonomiye, turizme ve kültürel kimliğe katkıda bulunur. Örneğin:
- Ebru ve Hat sanatı, Osmanlı döneminden günümüze taşınan önemli sanat dallarıdır.
- Çinicilik ve çömlekçilik, birçok yörede hem zanaat hem de sanatsal ifade biçimi olarak görülür.
- Dokumacılık, kilim veya halı motiflerinde estetikle birleşerek sanat değeri kazanır.
Araştırma konunuzu şekillendirirken, zanaatların arkasındaki yaratıcı düşünceyi, teknik ustalığı ve kültürel şirketleşmeyi (kurum-kültür etkileşimi) anlamak, hem sanat hem de somut olmayan miras öğelerini incelemenize yardımcı olacaktır.
3. Kaynak Türlerine Genel Bakış
Araştırmaya başlamadan önce hangi kaynak türlerini kullanabileceğinizi bilmek, hangi aşamalarda hangi tür bilgiye ihtiyaç duyacağınızı önceden saptamanızı kolaylaştırır. Genel olarak aşağıdaki türlerden yararlanabilirsiniz:
- Resmi Uluslararası Kuruluş Belgeleri ve Veritabanları: UNESCO, ICOMOS (Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi) vb.
- Ulusal ve Yerel Resmi Kurumlar: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Devlet Arşivleri, yerel belediyeler, vakıflar.
- Kütüphaneler ve Arşivler: Milli Kütüphane, üniversite kütüphaneleri, dijital arşivler.
- Akademik Veritabanları ve Bilimsel Dergiler: JSTOR, EBSCOHost, ProQuest, Google Akademik vb.
- Online Müzeler, Sanat Portalları ve Sanal Sergiler: Türkiye ve dünyadaki büyük müzelerin dijital koleksiyonları.
- Sozial Bilimler ve Saha Araştırma Yöntemleri: Röportaj, gözlem, anket, yerinde inceleme.
- Uzman Görüşleri ve Etkileşimli Kaynaklar: Akademisyenler, sanatçılar, el sanatları ustaları, UNESCO çalışanlarıyla yapılan röportajlar.
- Dijital Medya ve Popüler Bilgi Kaynakları: YouTube seminerleri, belgeseller, blog yazıları vd.
Her kaynak türünün kendine özgü avantajları ve kullanım biçimleri vardır. Araştırmanızı yaparken bir araya getireceğiniz bilgiler, tipik olarak bu kaynakların birkaçından birlikte harmanlanarak daha bütüncül bir bakış açısı sunabilir.
4. Uluslararası Kurumsal Kaynaklar
4.1 UNESCO Resmi Websitesi
- Adres: https://ich.unesco.org (Somut Olmayan Kültürel Miras bölümüne doğrudan erişim)
- İçerik: Somut olmayan kültürel miras tanımları, koruma planları, uluslararası sözleşmeler, fotoğraflar, videolar, makamların yayınladığı listeler.
- Erişim Yöntemi: Web tarayıcısı üzerinden ücretsiz erişim.
4.2 UNESCO’nun Yayınladığı Resmi Raporlar ve Listeler
- Konvansiyon Metinleri: 2003 tarihli “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi” ve ek protokoller.
- Periyodik Raporlar: Üye ülkelerin somut olmayan miras koruma durumunu içeren raporlar.
- Erişim: UNESCO’nun web sitesinde PDF formatında yayınlanmış raporlar, ücretsiz indirilebilir.
4.3 Diğer Uluslararası Kurumlar
- ICOM (Uluslararası Müzeler Konseyi): Kültürel mirasın korunmasında müzelerin rolü hakkında veri ve rehberler sunar.
- ICCROM (Uluslararası Kültürel Mirasın Korunması ve Restorasyonu Çalışmaları Merkezi): Teknik eğitim, restorasyon metodolojileri ve kılavuzlar.
Uluslararası kurumların belgeleri ve raporları, konunun evrensel ölçekten nasıl görüldüğünü anlamak adına oldukça değerlidir. Ayrıca, diğer ülkelerin somut olmayan miras ögeleriyle Türkiye’deki miras ögelerini kıyaslamanızı kolaylaştırır.
5. Türkiye’ye Özel Resmi ve Kurumsal Kaynaklar
5.1 Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Websitesi: https://kultur.gov.tr
- İçerik: Türkiye’deki somut olmayan kültürel mirasa ilişkin proje ve envanter bilgileri, zanaat ve sanatın destek programları, geleneksel kültüre ait veri tabanı.
- Erişim: Ücretsiz, çevrimiçi dokümanlar veya bakanlık kütüphanesi, arşivleri.
5.2 Devlet Arşivleri
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Cumhuriyet Arşivi vb.
- İçerik: Tarihi belgeler, resmi kayıtlar, zanaatlara dair eski devlet defterlerinde yer alan veriler (örneğin lonca kayıtları).
- Erişim: Çoğu zaman randevulu sistemle ya da çevrimiçi katalog taramasıyla.
5.3 İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri
- Her ilde bulunan müdürlüklerin websitesinde, o yöreye ait zanaat ve sanat faaliyetlerinin listesi, ustaların iletişim bilgileri, yerel festivaller, fuarlar vb. paylaşılıyor.
- Yerel düzeyde saha araştırması yapmak isteyenler için temel adres.
Resmi kurumlar, konunun hukuki ve idari boyutuna ilişkin bilgiler sağlamanın yanı sıra, ulusal ölçekteki uygulamalara ve projelere dair de kapsamlı dökümanlar sunar.
6. Kütüphaneler ve Arşivler
6.1 Milli Kütüphane
- Konum: Ankara
- İçerik: Basılı kitaplar, dergiler, nadir eserler, tezler, yıllık raporlar, el yazmaları.
- Araştırmaya Katkısı: Özellikle nadir eserlerde eski zanaat ve sanat tekniklerine dair belgeler bulunabilir.
6.2 Üniversite Kütüphaneleri
- Özellik: Akademik kaynaklara, makalelere, tezlere erişim sağlama.
- Giriş Şartları: Kimi zaman dış kullanıcılar için izin belgesi veya üyelik gerekebilir.
6.3 Dijital Kütüphaneler
- Örnek: HathiTrust, Project Gutenberg, Google Books, Türkiye’deki belediye kütüphanelerinin dijital arşivleri.
- Erişim: İnternet üzerinden ücretsiz veya sınırlı ücretsiz.
Kütüphane ve arşivler, fiziki ortamda saklanan belgelerle birlikte, dijital çağda da geniş bir kitap ve makale seçkisi sunar. Özellikle tarihsel gelişimi anlamak isteyen araştırmacılar için bu kaynaklar vazgeçilmez niteliktedir.
7. Akademik Veritabanları ve Bilimsel Dergiler
7.1 Google Akademik (Google Scholar)
- İçerik: Bilimsel makaleler, tezler, konferans bildirileri.
- Erişim: Çoğunlukla ücretsiz özetler, kimi zaman tam metin erişim.
- Avantajı: Anahtar kelimelerle arama yaparak zanaat, sanat, somut olmayan kültürel mirasla ilgili akademik kaynakları hızla bulma.
7.2 JSTOR
- İçerik: Sosyal bilimler, beşeri bilimler, sanat ve sanat tarihi alanında zengin dergi koleksiyonu.
- Erişim: Lisanslı kullanım; üniversite kütüphaneleri aracılığıyla tam metin erişim.
- Avantajı: Tarihi makaleler dahil olmak üzere geniş bir yelpazede akademik yayın.
7.3 EBSCOhost ve ProQuest
- Özellik: Çok sayıda dergi, tez, e-kitap veritabanı.
- Kapsam: Müzikolojiden antropolojiye kadar geniş bir disiplin yelpazesi.
Üniversitelerde öğrenci veya araştırmacı iseniz, bu veri tabanlarından yararlanarak güncel ve bilimsel makalelere kolaylıkla erişebilirsiniz. Buradaki çalışmalar, akademik yöntemlerle elde edilmiş bulgular sunduğu için güvenilirlik açısından değerlidir.
8. Online Müzeler, Sanat Portalları ve Sanal Sergiler
8.1 Online Müzeler ve Sergi Platformları
- Google Arts & Culture: Dünya genelindeki müze ve galerilerin dijitalleştirilmiş eserleri.
- Yerel Müzelerin Online Koleksiyonları: Örneğin Topkapı Sarayı Müzesi, Ayasofya Müzesi, Türk İslam Eserleri Müzesi gibi kurumların dijital sergileri.
8.2 Sanat ve Zanaat Portal Siteleri
- Crafts Council (Uluslararası örnek): El sanatları ustaları, dijital sergiler, atölye çalışmaları.
- El Sanatlarıyla İlgili Özel Platformlar: Türk işleme sanatları, dantel, dokuma üzerine forumlar ve portallar.
Bu tür platformlar, görsel malzeme ve uygulamalı çalışmalar konusunda son derece zengindir. Sadece yazılı bilgi değil, zanaat ustalarının çalışırken çekilmiş videolarına, sanal müze turlarına ve 3 boyutlu modellemelere erişme olanağı sağlar.
9. Sosyal Bilimler ve Saha Araştırma Yöntemleri
Somut olmayan kültürel miras ve zanaat konuları, sahada gözlem yapmayı ve topluluklarla etkileşime girmeyi gerektirebilir. Aşağıda saha araştırması için kullanılabilecek yöntemlere dair kısa bir özet bulabilirsiniz:
- Röportajlar ve Sözlü Tarih: Zanaat ustaları, sanatçılar veya gelenekleri sürdüren ailelerle yüz yüze görüşmeler.
- Katılımcı Gözlem: Atölye çalışmaları veya ustaların yanında gözlem yaparak teknikleri birinci elden öğrenme ve kaydetme.
- Anket ve Anket Tabloları: Yerel halkın geleneksel sanat ve zanaat hakkındaki farkındalığı, ilgisi veya katılım düzeyini ölçmek için veri toplama.
- Saha Günlüğü: Gözlemlerin, röportaj sonuçlarının ve verilerin düzenli biçimde not alınması, ileride akademik çalışmalara bilgi temeli sunar.
Bu yöntemlerle elde edilen veriler, yazılı kaynaklarla birleştirildiğinde çok daha derin ve kişisel bir bakış açısı sunar. Özellikle yaşayan kültürel miras öğelerini araştırırken, uygulayıcılarla doğrudan iletişime geçmek büyük önem taşır.
10. Uzman Görüşleri, Röportajlar ve Etkileşimli Kaynaklar
10.1 Akademisyenlerle İletişim
- Üniversitelerin İlgili Bölümleri: Sanat tarihi, halkbilimi, antropoloji, güzel sanatlar fakülteleri.
- Nasıl Ulaşılır?: E-posta, telefon veya danışman öğretim üyesinden tavsiye alarak.
- Katkısı: Bilimsel bakış ve kapsamlı literatür desteği.
10.2 Zanaat Ustaları ve Sanatçılar
- Yerel Esnaf ve Zanaat Odaları: El sanatları ustalarını bulabileceğiniz kurumsal çatı.
- Özel Atölyeler: Çömlek, ebru, hat sanatı, halı dokuma gibi alanlarda uzman ustalar.
Uzman görüşleri, konuyu pratik açıdan anlama fırsatı verir. Kuramsal bilgileri, gerçek üretim sahnesinden gelen deneyimlerle harmanlamak, sanat ve zanaat ilişkisini çok boyutlu olarak kavramanızı sağlar.
11. Dijital Medya ve Popüler Bilgi Kaynakları
11.1 Belgeseller ve Video İçerikler
- YouTube, Vimeo: UNESCO tarafından veya bağımsız belgeselciler tarafından çekilmiş somut olmayan kültürel miras videoları.
- TV Kanalları ve Resmi Kuruluşlar: TRT Belgesel gibi kanallarda yayınlanan özel programlar.
11.2 Web Seminerleri (Webinarlar) ve Çevrimiçi Konferanslar
- Çevrimiçi Platformlar: Zoom, Microsoft Teams veya YouTube üzerinden yayınlanan uzman konuşmaları, paneller.
- Uluslararası Seminerler: UNESCO veya akademiler tarafından düzenlenen, zanaat ve sanat konularını işleyen etkinlikler.
Bu tür içerikler genelde görsel unsurlarla zenginleştirilmiş olduğu için, araştırmanızı zengin bir perspektifle sürdürmenize yardımcı olur. Özellikle sanatsal uygulamaların nasıl gerçekleştirildiğini öğrenmek için video kaynakları oldukça etkilidir.
12. Erişim ve Doğrulama: Verilerin Güvenilirliği
Bilgi kaynağı seçerken dikkate alınması gereken bazı noktalar şunlardır:
- Kaynağın Resmiliği: Resmi kuruluşların (UNESCO, Kültür ve Turizm Bakanlığı, üniversiteler) yayınladığı içerikler genellikle daha güvenilirdir.
- Güncellik: Somut olmayan kültürel miras listesi her yıl güncellenebilir, bu yüzden tarihine bakmak önemlidir.
- Kaynakların Çeşitliliği: Tek bir kaynağa bağlı kalmak yerine, birden çok kaynaktan doğrulama yapmak verilere bakış açınızı genişletir.
- Bilimsel Geçerlilik: Akademik makaleler ve hakemli dergilerdeki bilgiler, bilimsel bir kurguya dayandığı için araştırmada sağlam bir zemin sunar.
- Saha Çalışması Bulguları: Yazılı kaynaklar her zaman sahadaki yaşanan durumu temsil etmeyebilir; bu nedenle gözlem, röportaj gibi yöntemlerle elde edilen verilerle karşılaştırmak gerekir.
Araştırma sürecinde, bulduğunuz bilgileri mutlaka doğrulamalı, akademik bir perspektifle veya en azından güvenilir ek kaynaklarla çapraz kontrol yapmalısınız.
13. Özet Tablo: Kaynaklar ve Erişim Yöntemleri
Aşağıdaki tablo, yukarıda bahsi geçen kaynakların hangi tür bilgilere sahip olduğunu ve bu bilgiye nasıl ulaşabileceğinizi özetlemektedir:
| Kaynağın Adı | Kaynağın Türü | Nasıl Erişilir? | Örnek Bilgi İçerikleri |
|---|---|---|---|
| UNESCO Resmi Websitesi | Uluslararası Kuruluş | İnternet üzerinden ücretsiz erişim | Resmi listeler, sözleşmeler, raporlar |
| Kültür ve Turizm Bakanlığı Siteleri | Ulusal Resmi Kurum | İnternet, kitapçıklar, bakanlık kütüphanesi | Ulusal koruma planları, proje bilgileri |
| Devlet Arşivleri (Osmanlı, Cumhuriyet vb.) | Devlet Arşivi | Randevulu sistem, dijital katalog | Tarihi belgeler, resmi kayıtlar, lonca defterleri |
| Milli Kütüphane ve Üniversite Kütüphaneleri | Fiziksel/Dijital Kütüphane | Üyelik veya izinle fiziksel ziyaret, dijital kataloga tarama | Kitaplar, tezler, dergi makaleleri |
| Google Scholar (Akademik), JSTOR, EBSCOhost, ProQuest | Akademik Veri Tabanı | Üniversite üyeliği, kütüphane proxy’si veya kısıtlı ücretsiz erişim | Hakemli makaleler, tezler, konferans bildirileri |
| Online Müzeler ve Sanal Sergiler (Google Arts & Culture) | Dijital Sergi/Sanal Müze | Ücretsiz internet erişimi | Görsel malzemeler, sanal turlar, 3D eserler |
| Uzman Görüşleri (Akademisyen, Sanatçı, Zanaat Ustası) | Sözlü Kaynak/Röportaj | Kişisel iletişim, e-posta, konferanslar | Derinlemesine görüşler, pratik bilgiler, teknik detaylar |
| Dijital Medya (YouTube, Belgeseller, Webinarlar) | Görsel-İşitsel Kaynak | İnternet üzerinden halka açık veya davet ile katılım | Görsel anlatım, uygulamalı örnekler (zanaat, sanat teknikleri) |
| Saha Araştırması (Gözlem, Anket, Röportaj) | Birincil Veri Kaynağı | Birebir görüşme, atölye ziyareti, anket düzenleme | Yerel toplulukların bilgileri, yaşayan geleneklerin gözlemleri |
Bu tabloyu inceleyerek, araştırma amacınıza ve ihtiyaç duyduğunuz bilgi türüne en uygun kaynağı seçebilirsiniz.
14. En Uygun Kaynak Seçimi ve Gerekçesi
Yapacağınız araştırmanın özgün gereksinimlerine göre, yukarıdaki kaynaklardan bir veya birkaçını tercih edebilirsiniz. Örneğin:
- Teorik Çerçeve Arıyorsanız: Akademik veri tabanları (JSTOR, Google Scholar), UNESCO ve Kültür Bakanlığı gibi resmî kurumların strateji raporları.
- Fotoğraf ve Video Desteği İstiyorsanız: Online müzeler, Google Arts & Culture, YouTube belgeselleri, kurumsal belgesel platformları.
- Derinlemesine Kalite Kontrol ve Tarihsel Kayıtlar: Devlet arşivleri, üniversite kütüphaneleri, milli kütüphane.
- Uygulamalı veya Yaşayan Gelenekleri Takip Edecekseniz: Zanaat ustaları veya sanatçılarla canlı röportajlar, saha araştırması, atölye ziyaretleri.
Örnek Bir Seçim Senaryosu
- Araştırma konusu: “Ebru Sanatının Somut Olmayan Kültürel Miras Kapsamında Korunması: Tarihi ve Güncel Uygulamalar”
- 1. Adım: UNESCO’nun ebru sanatını Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne alma gerekçesini öğrenmek için UNESCO resmi sitesine bakarsınız.
- 2. Adım: Milli Kütüphane ve Google Scholar üzerinden konuyla ilgili akademik makaleleri incelersiniz.
- 3. Adım: Ebru ustalarına veya geleneksel sanat atölyelerine giderek röportaj yapar, pratiğin nasıl devam ettiğini gözlemlersiniz.
- 4. Adım: YouTube veya belgesel kanalları üzerinden ebru sanatının inceliklerini anlatan videolara ulaşırsınız.
- 5. Adım: Elde ettiğiniz verileri bir araya getirerek sentez yaparsınız.
Bu şekilde farklı kaynak türlerini birleştirmek, araştırmanın güvenilirliği ve kapsamlılığı açısından en iyi sonuçları doğuracaktır.
15. Sonuç ve Kısa Özet
Somut olmayan kültürel miras (örneğin geleneksel törenler, el sanatları, sözlü anlatılar), toplulukların kimliğini koruyan ve yansıtan önemli unsurları temsil eder. Zanaat ve sanat, kültürel aktarımın, estetik hazların ve ekonomik faaliyetlerin temel bileşenlerini oluşturur. İster UNESCO listesine girmiş bir sanat dalını, ister henüz fazla bilinmeyen bir yerel zanaatı araştırıyor olun, bilgiye ulaşabileceğiniz birçok farklı kanal ve yöntem mevcuttur.
- Resmi ve uluslararası kuruluşların verileri, işin hukuksal ve idari kısmını netleştirirken;
- Kütüphaneler, arşivler ve akademik veri tabanları, tarihsel ve teorik arka plan sunar;
- Uzman röportajları ve saha araştırması, geleneğin yaşayan, nefes alan boyutunu ortaya koyar;
- Dijital medya, görsel ve işitsel materyallerle öğrenmeyi zenginleştirir.
Araştırma sürecinizde yöntemsel çeşitlilik, çoklu kaynak kullanımı ve bulguların çapraz doğrulaması, elde edeceğiniz sonuçların hem doğruluğunu hem de akademik değerini yükseltecektir. En önemlisi, tıpkı sözlü kültürün nesiller arasında aktarımı gibi, edindiğiniz bu bilgileri gelecekte başka projelerde ve akademik çalışmalarda da kullanabilecek, hatta çevrenizdeki insanlara aktarabileceksiniz.
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi ve Sanat ve Zanaat Hakkında Araştırma
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi Nedir?
UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi, insanların kültürel kimliğini oluşturan gelenekler, yaşam biçimleri, ritüeller, el sanatları ve toplulukların nesilden nesile aktardığı kültürel öğeleri kapsar. Amaç, bu mirası korumak ve gelecek kuşaklara aktarmaktır.
Önemli Özellikler:
- İnsanların kültürel çeşitliliğini yansıtır.
- Sözlü gelenekler, performans sanatları, sosyal uygulamalar, ritüeller ve doğal çevreyle ilgili bilgi ve becerileri içerir.
Sanat ve Zanaatın UNESCO Kapsamında Yeri
Sanat ve zanaat, somut olmayan kültürel mirası temsil eden önemli alanlardan biridir. Hem estetik hem de işlevsel yönleri olan bu kültürel öğeler, genellikle yerel ve ulusal kimliği yansıtır. Geleneksel sanatlar ve el sanatları, çoğu zaman UNESCO tarafından korunan değerler arasında sayılır.
Türkiye’den UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine Giren Örnekler
Türkiye, bu listeye çeşitli öğeleri dahil ederek kültürünü ve mirasını uluslararası alanda duyurmuştur. Somut olmayan kültürel miras öğeleri arasında yer alan sanat ve zanaat ögelerinden bazıları:
-
Meddahlık
- Geleneksel Türk hikâye anlatma sanatı.
- UNESCO tarafından 2008 yılında listeye alınmıştır.
-
Hacivat ve Karagöz Oyunu
- Geleneksel Türk gölge oyunu.
- 2009 yılında UNESCO listesine dahil edilmiştir.
-
Çinicilik
- Geleneksel seramik ve süsleme sanatı.
- Hem estetik hem de işlevselliğiyle öne çıkar.
-
Halk oyunları (Zeybek, Horon vb.)
- Bölgesel danslar, yöresel kıyafetlerle icra edilir.
-
Geleneksel Ahşap ve Metal İşçiliği
- Zanaatla birleşen sanatın en güzel örnekleri.
UNESCO Listesine Alınma Kriterleri
Bir öğenin bu listeye alınabilmesi için:
- Toplumların kültürel kimliğini yansıtması,
- Geleneksel bilgi ve becerilerin aktarılmasını sağlaması,
- Somut olmayan kültürel mirası koruma çabalarına katkıda bulunması gerekir.
Sanat ve Zanaatın Günümüz Kültüründeki Rolü
Sanat ve zanaat, kültürlerin devamlılığını sağlamada kritik bir rol oynar. Aynı zamanda ekonomik anlamda zanaatkarları destekleyerek kültürel sürdürülebilirliği artırır.
Örnek: Geleneksel Halıcılık
- Türk halıları, hem işlevsel hem sanatsal anlamda UNESCO korumasındaki önemli eserlerdendir.
- Renkleri, motifleri ve dokuma teknikleriyle dünya çapında tanınır.
Sonuç
Sanat ve zanaat UNESCO’nun koruma altına aldığı somut olmayan kültürel miras öğelerinin en önemli parçalarından biridir. Türkiye’nin bu alandaki zenginliği ve çeşitliliği, uluslararası alanda dikkat çekmektedir.
Eğer daha fazla detay isterseniz veya listeyi genişletmek istersek, UNESCO’nun resmi verilerine başvurabiliriz.
@sorumatikbot