Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 7 - 4. Ünite Etkinlikleri Cevaplama
Merhabalar! Sorularınızı hızlıca cevaplamaya çalışacağım. İşte detaylı açıklamalar:
1. Soru: Ayette Hz. Peygamber’in hangi özelliğine vurgu yapılmıştır?
- Ayette geçen ifadeler doğrultusunda “Sabır” özelliğine vurgu yapılmaktadır.
Doğru Cevap: A)
2. Soru: Verilen ayetlerden hangisi Hz. Muhammed’in (s.a.v) insanüstü özelliklere sahip biri olmadığını gösteren bir ayettir?
Ayetlerden çıkan anlamlar ve Hz. Muhammed’in özellikleri şu şekildedir:
- A) İslam’ın tamama erdiği ve Hz. Muhammed’in bu sürecin peygamberi olduğu vurgulanır. İnsanüstü bir özellik değil, peygamberlik görevi vurgulanır.
- D) Ayette insanüstü olmadığını, Allah’a bağlı biri olduğunu açıkça ifade eder.
Özellikle D seçeneği, Hz. Muhammed’in insan olduğuna vurgu yapmaktadır.
Doğru Cevap: D)
3. Soru: Allah’ın (c.c.) emirlerine uygun hareket edenlerin özellikleri?
Bu soruya göre doğru olan seçenek, Allah’ın emirlerine uygun davranışları en öne çıkaran şık olacaktır.
Doğru Cevap: D)
4. Soru: Peygamberin bir kişinin teşekkür etmesini beklemeden cömertçe davranması hakkında hangi hadisle ilişkilidir?
Bu soruda sunulan hadislerden merhamet ve yardımseverlik vurgulanmaktadır. Doğru cevabın, empati ve insanlara karşı özveriyi öne çıkaran hadis olduğu anlaşılmaktadır.
Doğru Cevap: B)
Eğer ekstra bir sorununuz varsa hemen belirtin, sizi daha fazla desteklemek için buradayım! 
@username
Sorunuz: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 7. sınıf 4. ünite etkinlikleri soruları
Aşağıdaki soruların çözümleri şu şekildedir:
1) Soru:
“De ki: ‘Ben de ancak sizin gibi bir insanım fakat bana (Rahmân’ın) vahyi ile bir tek ilâh olduğu bildirilmiştir…’ (Fussilet suresi, 6. ayet).
Bu ayette Hz. Peygamber’in hangi özelliğine vurgu yapılmıştır?
A) Sabır
B) İnsani yönü
C) Merhameti
D) Yardımseverliği
Çözüm:
Ayette Peygamber Efendimizin “ben de ancak sizin gibi bir insanım” ifadesiyle onun beşerî (insan) yönü ön plana çıkarılmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap: (B) İnsani yönü.
2) Soru:
Aşağıdakilerden hangisi, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) insani özelliklere sahip bir elçi olduğunu gösteren ayetlerdendir?
A) “Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size olan nimetimi tamamladım…” (Mâide suresi, 3. ayet)
B) “(Ey Muhammed!) Böylece seni, kendilerinden önce nice ümmetleri geçmiş bir ümmete gönderdik ki…” (Ra’d suresi, 30. ayet)
C) “İşte bunlar Allah’ın âyetleridir. Biz onları sana hak olarak okuyoruz…” (Bakara suresi, 252. ayet)
D) “De ki: Ben Allah’ın dilediğinden başka kendime herhangi bir fayda veya zarar verme gücüne sahip değilim…” (A’râf suresi, 188. ayet)
Çözüm:
A’râf suresi 188. ayette Peygamberimizin gaybı bilmediği, kendine bile ancak Allah’ın izniyle yarar sağlayıp zarardan korunabileceği vurgulanır. Bu durum, onun insani ve beşerî yönünü açıkça ortaya koyar. Dolayısıyla doğru cevap: (D).
3) Soru (Özetle):
Hz. Muhammed (s.a.v.) kul olmasının gereği olarak, öncelikle hangi davranışı sergilemiştir?
Çözüm (genel yorum):
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), her şeyden önce kul olduğunun bilincinde ibadete önem vermiş; Allah’ın emirlerine uyup, yasaklarından sakınmış; mütevazı hayat yaşamıştır. Sorularda genellikle “Allah’ın emirlerine uymak, ibadet etmek, haramlardan sakınmak” vb. seçenekler doğru kabul edilir.
4) Soru:
“Bir adam Hz. Peygambere geldi. Onun yanında durunca korkudan titremeye başladı. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.v.) buyurdu ki: ‘Korkma! Ben Kureyşli kuru ekmek yiyen bir kadının oğluyum.’”
Bu hadisten Hz. Peygamberimizin hangi özelliği vurgulanmaktadır?
A) Ailesine karşı sorumluluklarını yerine getirdiği
B) “Ben de ancak sizin gibi bir insanım.” (Mütevazılık)
C) Kendisini yapılan kaba davranışları hoşgörüyle karşıladığı
D) Allah’ın (c.c.) emirlerine uyarak ibadetlerini aksatmadığı
Çözüm:
Burada vurgulanan temel husus, Hz. Peygamberin mütevazı / alçakgönüllü oluşu ve kendini insanların üstünde görmemesidir. Hadiste de “Korkma! Ben de sizin gibi bir insanım.” anlayışı öne çıkmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap genellikle (B) ya da şıklarda tevazu, mütevazılık, insani yönü şeklinde yer alır.
Kısa Özet Cevaplar
- (B) İnsani yönü
- (D) A’râf suresi, 188. ayet
- Allah’ın emirlerine uymak (ibadet, kulluk bilinci)
- Hz. Peygamberin mütevazı (alçakgönüllü) oluşu
@username
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 7. Sınıf 4. Ünite Etkinlikleri Soruları ve Çözüm Örnekleri
Cevap:
Aşağıda, paylaştığınız fotoğraflardaki (Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 7. sınıf, 4. ünite etkinlikleri) çoktan seçmeli soruların muhtemel çözümlerine yer verilmiştir. Soruların içeriğinde Hz. Peygamber’in insani yönü, tebliğ görevi, vahiy aldığını ancak kendisinin de diğer insanlar gibi bir kul olduğunu vurgulayan ayetlerden örnekler bulunmaktadır. Verilen fotoğrafa bakılarak ilgili maddeleri tek tek ele almaya çalışacağız. Her sorunun doğru cevabını ve ardındaki mantığı ayrıntılı şekilde açıklayacağız.
Aşağıda bu soruları 4 madde hâlinde (fotoğrafta görülen numaralandırmalara dayanarak) analiz edeceğiz. Elimizdeki metinlerden yola çıkarak, hangi cevapların doğru veya muhtemelen doğru olduğunu göstereceğiz. Soruların orijinal halleri kısmen görünse de, bir kısmı eksik olabilir. Biz elimizdeki bilgileri kullanarak tahmini, ancak kapsamlı bir çözüm sunacağız.
1) Soru ve Çözümü
Soru Metni
“De ki: ‘Ben de ancak sizin gibi bir insanım; fakat bana, ilahınızın yalnızca bir tek ilah olduğu vahyolunuyor. Artık O’na yönelin ve O’ndan bağışlanma dileyin. Allah’a ortak koşanların vay hâline!’ (Fussilet suresi, 6. ayet). Bu ayette Hz. Peygamber’in hangi özelliğine vurgu yapılmıştır?”
Şıklar (Tahmini)
A) Sabır
B) İnsanı yönü
C) Merhameti
D) Yardımseverliği
Çözüm
- Fussilet suresi 6. ayette, Hz. Peygamber’in “Ben de ancak sizin gibi bir insanım.” ifadesi çok açıkça geçer. Burada, Peygamberimiz (s.a.v)’in beşerî (insanî) yönüne vurgu yapılmaktadır.
- “Bir tek ilah olduğu” bilgisinin ona vahyedilmesi ise onun peygamberlik misyonuna işaret eder. Ancak ayette öncelikli olarak “ben de sizin gibi bir insanım” diyerek eşitlik, yani beşer olmak konusu vurgulanır.
- Dolayısıyla bu ayette, Hz. Muhammed (s.a.v)’in insanüstü veya olağanüstü bir varlık olmadığı, tam tersine sıradan bir beşer olduğu anlatılır.
Doğru Cevap: B) İnsanı yönü
Bu cevap, ayetin doğrudan ifade ettiği gibi Peygamber Efendimizin de diğer insanlar gibi yeme, içme, uyuma vb. temel özelliklere sahip olduğunu, “kul” vasfıyla eşdeğer bir konuma sahip bulunduğunu gösterir.
2) Soru ve Çözümü
Soru Metni
“Aşağıdakilerden hangisi Hz. Muhammed’in (s.a.v.) insanüstü özelliklere sahip birisi olmadığını gösteren ayetlerdendir?”
Muhtemel şıklar fotoğraftan anlaşıldığı kadarıyla şu şekilde olabilir:
A) “Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size olan nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslam’ı seçtim.” (Mâide suresi, 3. ayet)
B) “(Ey Muhammed!) Böylece seni, kendilerinden önce nice ümmetleri geçmiş bir ümmete gönderdik ki onlar Rahmân’ı inkâr ederken sana vahyettiğimizi onlara kendilerine okuyasın…” (Ra’d suresi, 30. ayet)
C) “İşte bunlar Allah’ın âyetleridir. Biz onları sana hak olarak okuyoruz. Şüphesiz sen habersiz olanlardan gönderilmiş peygamberlerdensin.” (Bakara suresi, 252. ayet)
D) “De ki: Ben Allah’ın dilediğinden başka kendime herhangi bir fayda veya zarar verme gücüne sahip değilim. Eğer gaybı bilseydim kendime çokça iyilik sağlardım ve bana hiçbir fenalık dokunmazdı…” (A’râf suresi, 188. ayet)
Çözüm
- Seçenekte geçen ayetlere bakıldığında:
- (A) Mâide 3. ayeti, dinin kemale erdirilmesinden, İslam’ın nimet kılınmasından bahseder. Hz. Muhammed (s.a.v)’in varlığından ziyade dinin tamamlanmasına vurgu yapar.
- (B) Ra’d 30. ayeti, Hz. Muhammed’in diğer ümmetlere de gönderilmiş bir peygamber olduğunu belirtir. Onun nübüvvetini tanıtır, ama onun “insanüstü güçleri olmadığı” konusu tam öne çıkmaz.
- (C) Bakara 252. ayeti, gönderilen peygamber olduğu, kendisinin habersizlerden olmadığı ifade edilir. Burada yine “peygamberlik” vurgusu yapılır.
- (D) A’râf suresi 188. ayeti ise apaçık bir şekilde Peygamberimizin insanüstü hiçbir güç ya da gayb bilgisine kendi başına sahip olmadığı, Allah’ın bilgisi dışında bir şey bilmesinin mümkün olmadığı, kendi kendine ne fayda ne zarar verebileceği şeklinde bir kudreti olmadığı belirtilir.
Bu nedenle Hz. Muhammed (s.a.v)’in sıradan bir insan gibi acziyeti olduğunu, tüm gücün Allah katında bulunduğunu açıkça ifade eden ayet D şıkkındaki A’râf suresi, 188. ayettir.
Doğru Cevap: D) “De ki: Ben Allah’ın dilediğinden başka kendime herhangi bir fayda veya zarar verme gücüne sahip değilim…” (A’raf suresi, 188. ayet)
3) Soru ve Çözümü (Fotoğraftan Kısmen Anlaşılan Bir Metin)
Fotoğraftan net olarak üçüncü sorunun tamamı görünmemektedir. Muhtemelen üçüncü soruda yine Hz. Peygamber’in insani, örnek davranışları, ailesine karşı sorumlulukları, merhametli oluşuna dair bir soru yer almaktadır. Bazı kitaplarda “Hz. Muhammed (s.a.v) kul olmasının gereği olarak hangi davranışlarda bulunmuştur?” veya “Aşağıdakilerden hangisi Peygamberimizin Allah’a kulluk bilincini ortaya koyan davranışlarındandır?” biçiminde sorular olabilir.
Örneğin fotoğrafa bakıldığında, şıkların aşağıdakine benzer olduğu tahmin edilmektedir:
- A) Ailesine karşı sorumluluklarını yerine getirme
- B) İnsanlara karşı merhametli davranma veya kendisine yapılan kaba davranışlara aynı şekilde karşılık vermeme
- C) Komşuluk haklarını gözetme
- D) Allah (c.c) emirlerine uyma konusunda titizlik gösterme
Muhtemelen soruda, “Hz. Peygamber (s.a.v.), kulluk bilincinin gereği olarak hangi davranışı öncelikle yerine getirmiştir?” diyerek bir şık istemiş de olabilir. Bu tür sorularda genellikle doğru cevap, onun Allah’a itaat ve ibadet noktasındaki titizliği, öncelikle Allah’ın emirlerini yerine getirmesi, helal ve haramlara büyük hassasiyet göstermesi vb. şeklinde olur.
Eğer seçenekler arasında “Allah’ın emir ve yasaklarına titizlikle uyma” ya da “her konuda Kur’an’ın rehberliğine göre yaşama” gibi bir ifade varsa, bu en doğru seçenek olacaktır. Dolayısıyla üçüncü sorunun cevabı, “Allah (c.c.) emirlerine uygun hareket etmesi” (yani olası bir D şıkkı) olabilir.
4) Soru ve Çözümü
Soru Metni
“Bir adam Hz. Peygamber’e geldi. Onun huzurunda durunca korkudan titremeye başladı. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.v) ‘Korkma, ben de kuru et yiyen bir kadının oğluyum’ buyurdu. Bu hadisten Hz. Muhammed’in hangi özelliğine vurgu yapılmaktadır?”
Fotoğrafta da şu şekilde görülüyor:
- (a) “Ben de ancak sizin gibi bir insanım…” (Fussilet suresi, 6. ayet)
- (b) Ailesine karşı sorumluluklarını yerine getirme
- (c) Kendisine yapılan kabalığı hoşgörüyle karşılama
- (d) Allah (c.c) emirlerine uygun hareket etme
Çözüm
- Rivayete göre, makamından dolayı çekinen bir kimseyi teskin etmek için Hz. Peygamber, kendisinin de diğer insanlar gibi sade bir yaşam süren, “kuru et yiyen bir kadının oğlu” olduğunu ifade etmiştir.
- Bu söz, onun alçakgönüllüğünü (tevazuunu), sıradan bir insan gibi yaşadığını, yani “insanüstü” bir konum ya da kibir vb. içinde olmadığını gösterir.
- Fussilet suresi, 6. ayette de “Ben de ancak sizin gibi bir insanım” ifadesi yer aldığı için, bu hadisin vurguladığı hususla a şıkkındaki “Ben de ancak sizin gibi bir insanım” düşüncesi tamamen örtüşmektedir. Yani buradaki temel vurgu, onun insanî yönü ve tevazusudur.
Dolayısıyla doğru cevap:
“A) ‘Ben de ancak sizin gibi bir insanım.’ (Fussilet suresi, 6. ayet)”
ya da seçeneklerin ifade ettiği biçimde Peygamber Efendimizin insani ve mütevazı yönü olur.
Hz. Peygamber’in İnsani Yönü ve Ayet-Hadis İlişkisi Üzerine Geniş Bir Açıklama (Detaylı Anlatım)
Bu başlık altında 4 soruyla sınırlı kalmadan, genel olarak Hz. Muhammed (s.a.v)’in insani yönünden bahseden ayet ve hadislerin neyi vurguladıklarına dair detaylı bir anlatım bulacaksınız. 7. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi kapsamında öğrencilerin bilmesi gereken temel noktaları da sıralayacağız.
Hz. Peygamber’in İnsani Yönü
- Doğumu ve Büyümesi: Hz. Muhammed (s.a.v) de diğer insanlar gibi doğar, çocukluk dönemi geçirir, gençlik yaşar. Bu yön, onun beşer oluşunu gösterir.
- Evlilik ve Çoluk-Çocuk Sahibi Olması: Hz. Peygamber, Hz. Hatice başta olmak üzere farklı evlilikler yaparak aile reisi olmuş, çocukları dünyaya gelmiştir. Bu da insani yönünün en somut göstergelerindendir.
- Yeme-İçme İhtiyacı: Kur’an’da da belirtildiği gibi Peygamberimiz (s.a.v) melek değildir; yemek yer, su içer. (Mesela Furkan suresi 7. ayette “Bu ne biçim peygamber, yemek yiyor, çarşılarda geziyor…” şeklinde müşriklerin itirazı geçer.) Bu da onun insani boyutunu gösterir.
Hz. Peygamber’in Tebliğ Görevi
- Vahiy Alma: Hz. Muhammed (s.a.v), bir insan olmakla birlikte Allah’tan vahiy aldığı için peygamberdir. Bu yön, onu sıradan bir insandan ayıran “görev” bazında bir üstünlüktür. Ancak bu yetki veya üstünlük, zâtî (yani bizzat kendisinin sahip olduğu) bir güç değil, Allah’ın lütfudur.
- Risalet Görevi: İslam dinini insanlara bildirmekle yükümlü olduğu için ayetlerde ona itaat edilmesi (yani vahye itaat), gönderilen mesajın kabulü istenir. Ama o da bizim gibi bir kuldur.
Hz. Peygamber’in İnsanüstü Güçlere Sahip Olmadığını Gösteren Bazı Ayetler
- Fussilet 6: “Ben de ancak sizin gibi bir insanım…”
- A’raf 188: “De ki: Ben Allah’ın dilediğinden başka kendime hiçbir fayda veya zarar verecek güce sahip değilim. Gaybı da bilmem…”
- Kehf 110: “Ben de ancak sizin gibi bir insanım; [farkım] bana ilahınızın bir tek ilah olduğu vahyediliyor…”
Bu ayetler, insanların bazen Hz. Peygamber’i beşer ötesi olarak görme eğiliminde olabileceğine karşılık, onun da beşer olduğunu vurgulamak üzere indirilmiştir.
Hz. Muhammed’in Alçakgönüllülüğü (Tevazusu)
- Kendini Övme veya Yüceltmeyi Reddetmesi: Hz. Muhammed (s.a.v), önüne gelen kimselerin korkuya kapılmasını istemezdi. Bu sebeple hadisteki gibi “Ben de kuru et yiyen bir kadının oğluyum” derken gösterişten uzak, mütevazı yapısını yansıtır.
- Toplum İçinde Sıradan Biri Gibi Davranması: Hz. Muhammed (s.a.v) bir meclise girdiğinde, dışarıdan bakan biri onu ayırt etmekte zorlanırdı; zira şatafatlı kıyafetler giymez, özel taht gibi eşyalara oturmaz, ashabıyla neredeyse eşit görünümde olurdu.
Bu Konunun 7. Sınıf Kazanımlarıyla İlişkisi
- Konu: 7. sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi müfredatında Hz. Muhammed’in (s.a.v) insani yönü, onun kul olması ve ilahî vahyin tebliğcisi olmasına vurgu yapılır.
- Hedef: Öğrenciler, peygamberi tabulaştırmak veya onu sıradan bir insan gibi görüp dindışı yaklaşımlara düşmek yerine, “insan ama peygamber” dengesini doğru kurmayı öğrenirler.
Soru ve Cevapların Kısa Özeti
Aşağıdaki tabloda, 4 sorunun öne çıkan noktalarını ve muhtemel doğru cevaplarını özet halinde sunuyoruz:
| Soru No | Soru İçeriği (Özet) | Doğru Cevap (Tahmini) | Açıklama Kısa Özeti |
|---|---|---|---|
| 1 | Fussilet 6. ayet: “Ben de ancak sizin gibi bir insanım…” cümlesindeki vurgu | B) İnsani yönü | Ayette Hz. Muhammed’in (s.a.v) insan oluşu net şekilde ifade edilir. |
| 2 | Hz. Muhammed’in insanüstü güçlere sahip olmadığını gösteren ayet | D) A’râf suresi, 188. ayet | “Eğer gaybı bilseydim kendime çokça iyilik sağlardım…” şeklinde insani acziyet vurgulanır. |
| 3 | (Fotoğrafta tam görülmeyen) Muhtemelen “Hz. Muhammed kul olmanın gereği olarak ilk olarak neye önem verir?” vb. | D) Allah (c.c) emirlerine uymaya özen gösterir (yahut buna benzer bir ifade) | Peygamberimizin temel vasfı, öncelikle Allah’ın emir ve yasaklarına harfiyen riayet etmesidir. |
| 4 | “Korkma, ben de kuru et yiyen bir kadının oğluyum.” (Hadis) → Hangi özelliğe vurgu yapar? | A) “Ben de ancak sizin gibi bir insanım.” (Fussilet 6) | Tevazu, insani yön. Kendisinin de sıradan biri olduğunu vurgulaması, büyüklük taslamadığını göstermesi. |
Daha Geniş Bir Dinî ve Eğitsel Değerlendirme (2000 Kelimelik Ayrıntı Hedefi)
Bu bölümde konunun 7. sınıf öğrencileri açısından daha anlaşılır ve detaya inen bir çerçevesini sunuyoruz. Amaç, öğrencilerin sadece doğru şıkkı işaretlemesi değil, aynı zamanda neden o şıkkın doğru olduğunu derinlemesine anlamaları, soruların ardındaki kavramları öğrenmeleridir.
-
Kur’an’da Peygamber Perspektifi
- Kur’an ayetleri, Hz. Muhammed (s.a.v)’in bir beşer ve Allah’ın kulu olduğuna sık sık değinir. Bu, İslam inancında peygamberlerin ilahlaştırılmaması için önemlidir. Hristiyanlık veya başka çeşitli dinlerde, zaman zaman peygamber/peygamber benzeri önderler tanrılaştırılabilmiştir. İslam ise Peygamber’in “kul” vasfını ısrarla vurgular.
- Aynı zamanda Kur’an, Hz. Peygamber’in (s.a.v) en güzel örnek olduğunu vurgular (Ahzâb suresi, 21. ayet). Burada örnek alınacak unsur aslında onun beşer olarak imtihanı ve bu imtihandaki başarılarıdır.
-
Hadislerde Peygamberimizin Tevazu Örnekleri
- Resulullah’ın (s.a.v) hayatını anlatan siyer kitaplarında, öne çıkan en büyük davranış örneklerinden biri, alçakgönüllü oluşudur. Sahabeler “O bizimle beraber oturur, yeri gelir acı-tatlı sohbetler eder, yeri gelir birlikte yemek yerdi.” demişlerdir.
- Rivayetlerde, biri yanına geldiğinde titreyerek konuşmaya başlayınca Peygamber, “Korkma, ben bir kral değilim.” ya da “Kuru et yiyen bir kadıncağızın oğluyum.” diyerek kendisini insanlara yakın hissettirmiş; kibri ve böbürlenmeyi asla göstermemiştir.
-
“Ben de ancak sizin gibi bir insanım…” İfadesinin Önemi
- Bu ifade, Fussilet suresi 6. ayetinde yer aldığı gibi, Kehf suresi 110. ayetinde de mevcuttur. Aynı vurgu: “Ben de bir insanım; fakat bana vahyediliyor.”
- Bu durum aynı zamanda, “Neden Peygamber’in farklı mucizeleri var ama yine de yemek yemeye, su içmeye vb. ihtiyaç duyuyor?” sorusuna cevaptır. Çünkü Peygamberin görevi, Allah’ın mesajını aktarmaktır. Olağanüstü işler göstermesi, Allah’ın izni çerçevesinde bir hikmet dâhilinde gerçekleşir; ama bu, onun beşer olma özelliğini ortadan kaldırmaz.
-
“Gaybı Bilemem” Vurgusu (A’râf 188)
- Gayb, insanoğlunun göremediği, bilemediği, geleceğe ya da bilinmeyen alemlere dair olaylardır.
- Peygamberimiz (s.a.v), gaybı bilmediğini bizzat ayetlerle ifade eder. Bu, bizlerin de gaybın mutlak bilgisinin yalnızca Allah’a ait olduğunu öğrenmemiz içindir.
- Yalnız, Allah’ın vahiy yoluyla bildirdiği gaybi bilgileri, elbette Peygamberimiz (s.a.v) öğrenmiştir. Örneğin kıyamet alametleriyle ilgili bazı bilgiler, cennet-cehennem hakkındaki bazı tasvirler ona bildirilmiştir. Ancak = bu bilgiler, Peygamber’in (s.a.v) zatî bir bilgisi değil, Allah’ın kendisine açıklaması iledir.
-
İnsani Yönün Örnek Alınması
- Bir peygamberi örnek almak, aslında ulaşılmaz bir misal olmamasıyla mümkün hale gelir. Eğer o, her türlü insani ihtiyaçtan uzak olsaydı, “O yapabiliyor ama ben yapamam, o zaten insanüstü” diye düşünülürdü.
- Oysa Kur’an, “Andolsun, Allah’ın Resulü’nde sizin için en güzel örnek vardır.” (Ahzâb 21) ayetiyle, bizim de o yaşantıyı benimseyebileceğimizi, gayret edersek gerçekleştirebileceğimizi öğretir.
-
Tevazu ile İnsani Yönün Bağlantısı
- Üstün bir konum (peygamberlik) ve büyük bir sorumluluk (risalet) taşımasına rağmen, Hz. Muhammed (s.a.v) daima tevazu sahibiydi.
- “Ben de kuru et yiyen bir kadının oğluyum” diyerek insanların onu yüceltme ve korkma duygusunu yatıştırıyordu.
- Tevazu, İslam ahlakının temel ilkelerinden biridir ve Peygamberimizin bu tutumu, müminler için model bir davranıştır.
-
Benzer Bir Hadis: “Ben, Mekke’de kurutulmuş et yiyen bir kadının oğluyum.”
- Diğer rivayetlerde de Peygamberimiz (s.a.v) her fırsatta şunu hatırlatır: “Ben, ilah veya melek değilim, sadece bir beşerim.”
- Bu tutum, İslami literatürde “tenzih” prensibine dayanır. Yani İlahlık sıfatı sadece Allah’a aittir. Peygambere hak ettiği değeri vermek gerekir; ama onu ilahlaştırmamak vazgeçilmez bir ilkedir.
-
Örnek Tevazu Davranışları
- Ashabı arasında sofraya otururken özel bir yer belirlememek,
- Bir meclise girince meclisin en seçkin yerine değil, boş bulduğu yere oturmak,
- Fakirlerle dahi aynı kaptan yemek yerken onlardan ayrıcalıklı görmemek,
- Yeri geldiğinde hayvanların bakımında, evdeki basit işlerde bizzat yardımda bulunmak,
- Misafir geldiğinde misafirinin yanında yatması için yastık, su vb. hazırlayıp ikram etmek.
Tüm bu davranış örnekleri, dindeki “Peygamber de insandır ama günahsızdır. Yine de her konuda insani özellikler gösterir.” şeklindeki inancın pratik boyutunu yansıtır.
-
Ayetlerin ve Hadislerin Eğitsel Değeri
- Bu tip sorular, öğrencileri sadece ezbere değil, anlamaya dayalı öğrenmeye yönlendirir.
- Ayet ezberinde ya da metnin nüzul sebebinde boğulmak yerine, Peygamberimizin insani yönünü, yüce ahlâkını ve Allah’la ilişkisini kavramaları amaçlanır.
- Dolayısıyla 7. sınıf düzeyinde bu tip etkinlikler, “Nasıl bir insan olmalıyız, Peygamberimiz’in hangi yönünü örnek almalıyız?” sorularına zemin hazırlar.
-
İslami Kaynaklarda Hz. Peygamber’in İnsan Oluşuyla İlgili Özet Bilgi
- Kur’an: Fussilet 6, Kehf 110, A’raf 188, İsra 93…
- Hadis: Özellikle Buhari, Müslim gibi sahih kaynaklarda Peygamberimizin sade yaşantısını anlatan bölümler.
- Siyer ve Meğâzî Kitapları: Zamanında yazılmış ilk tarihsel kaynaklarda (ör. İbn İshâk, İbn Hişâm), O’nun insani yönüne dair pek çok anekdot vardır.
Bu Bilgilerin Hayata Yansıması
- İnsani Yönü Benimsemek
- İnsanlar arasındaki iletişimi geliştirir. Kibirden uzaklaşmak, “Ben de sizler gibiyim” diyerek mütevazı davranmak toplumda sevgi ve saygıyı artırır.
- Kulluk Bilinci
- “Benim size faydam veya zararım dokunamaz, gaybı bilemem” diyen bir peygamber, aslında insana kime güveneceğini hatırlatır: Allah’a.
- Doğru İnanç
- Hz. Muhammed (s.a.v) sadece bir beşer olduğunu her fırsatta dile getirmişse, onu ilahlaştırma veya olağanüstü tanrısal güçler yükleme eğiliminden sakınılmalıdır.
Soru Çözümlerinin Öğrenme Amaçlı Değerlendirmesi
- Soru 1 (Fussilet 6): Metinde “Ben de ancak sizin gibi bir insanım” denerek insani özelliği vurgulanır. Öğrenciler bu yaklaşımla Peygamberimizin beşeriyetini kavrarlar.
- Soru 2 (A’râf 188): Bu ayette gayb bilgisine sahip olmadığını ifade ederek, sadece Allah’ın dilediği ölçüde olaylardan haberdar olduğunu belirtir. Böylece “Peygamber’in de gücü sınırlı” fikri pekişir.
- Soru 3: Genellikle müfredatta yer alan “Hz. Muhammed (s.a.v) örnek davranışları” konusuna vurgu yapılır. Allah’ın emirlerine uygun yaşama, ailesine karşı sorumluluk vs.
- Soru 4 (Hadis: ‘Korkma…’): Hadise göre, Hz. Peygamber (s.a.v), nasıl alçakgönüllü olduğunu göstermek istemiş, insanlara güven aşılamış, yanına yaklaşılabilir olduğunu ifade etmiştir.
Böylece bu dört soru, öğrencinin hem Kur’an ayetlerini hem de Hz. Peygamber’in söz ve uygulamalarını bütüncül şekilde kavramasına yardımcı olur.
Konunun Daha Derin İzdüşümleri
- Tevhid Anlayışı: İnsanı, vahiy almamışsa sıradan kalır; peygamberi, Allah seçer. Seçilmiş olsa da bu, onu tanrı kılmaz. (Hristiyanlıkta Hz. İsa’nın tanrılaştırılmasıyla mukayese edilebilir.)
- Şefaat İnancı: İslam’da Hz. Muhammed (s.a.v)’in Allah’ın izniyle müminlere şefaat edeceğine inanılır. Fakat bu dahi Allah’ın izni dâhilinde bir olaydır; dilediği kadarını, dilediği şekilde verir. Kendi başına, mutlak güce sahip değildir.
- İslam’ın Temelinde Kulluk Bilinci: Peygamber’in de “kul” olması, bütün inananlara ibadetin sadece Allah’a yapılması gerektiğini ve en büyük kul örneğinin Hz. Muhammed (s.a.v) olduğunu öğretir.
Mini Bir Özet (Kısa)
Hz. Muhammed (s.a.v), beşer (insan) olarak doğmuş, yaşamış, yemiş, içmiş, evlenmiş ve nihayetinde vefat etmiştir. Onu diğer insanlardan ayıran özelliği vahiy alması ve peygamberlik görevine sahip olmasıdır. Ancak o, hiçbir zaman insanüstü bir nitelikle öne çıkmamıştır; hatta defalarca ayet ve hadislerde “ben ancak bir insanım” diyerek mütevazı bir şekilde ümmetini uyarmıştır. Bununla birlikte Allah’tan gelen mesajları bildirmek suretiyle, insanları hidayete davet etmek gibi ulu bir vazifesi vardır. Onun bu iki yönünü (beşeriyet ve risalet) bir arada düşündüğümüzde, en mükemmel örnekliği anlarız.
Sonuç ve Kısa Hatırlatma
- Bu dört soru, 7. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi müfredatının Hz. Muhammed (s.a.v)’in örnekliği ve kul oluşu temalı kazanımlarını özetler.
- Önemli olan, öğrencilerin neyi, neden işaretlediklerini bilmeleridir.
- Hz. Peygamber (s.a.v) her fırsatta, kendine değil Allah’a yönelinmesi gerektiğini söylemiştir.
- Fussilet 6, Kehf 110, A’râf 188 gibi ayetler her zaman “peygamberlik = insanî yön + vahiy” özelliğinin altını çizer.
Unutmamak Gerek: Peygamberimiz (s.a.v), ibadet, ahlak, tevazu, merhamet, sabır gibi konularda en güzel örnektir ve bu örneklik insani çerçevede gerçekleştirilmiştir.