Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) – Temel Yeterlilik Testi (TYT): Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Soruları Çözümü
Aşağıda, gönderdiğiniz soruların çözümlerini detaylı bir şekilde açıklıyorum.
Soru 4
Verilen bilgilerde aşağıdaki meleklerden hangisinin görevine değinilmemiştir?
- Cebrail: Allah’ın gönderdiği vahyi peygamberlere iletmekle görevlidir.
- Azrail: Eceli gelen canlıların ruhunu almakla görevlidir.
- İsrafil: Kıyamet sûra üflemekle görevlidir.
- Mikâil: Görevi verilmemiştir. Mikâil, doğa olaylarından, yağmur ve rızık dağıtımından sorumludur.
Doğru cevap: D) Mikâil
Soru 5
Bu ayetler aşağıdaki kavramlarla eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır?
- Yeniden Diriliş: Ba’s
- Bitiş ve Başlangıç: Kıyamet
- Ahiret durağının ilki: Berzah
- Herkesin Toplanma Yeri: Mahşer
Doğru cevap: Kavramlar belirtilen ayetlerle eşleştirildiğinde hepsi uyumludur. Ancak Berzah doğrudan ayetlerde yer almayan daha açıklayıcı bir kavramdır. Burada doğru cevap C) olmalıdır.
Soru 6
Buna göre aşağıdakilerden hangisinin bu şartlardan olduğu söylenemez?
- Akıllı ve ergen olmak: Hac ibadeti için temel şarttır.
- Hac için gerekli maddi güce sahip olmak: İslam’da şart olarak belirtilmiştir.
- Hac ibadetini yapacak kadar sağlıklı olmak: Şarttır.
- Namaz ve oruç ibadetlerini eksiksiz yapmak: Hac için özel bir şart değildir.
Doğru cevap: D) Namaz ve oruç ibadetlerini eksiksiz yapmak
Soru 7
Hz. İsa ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
- Allah’ın kudretinin bir göstergesi olarak bazı özelliklerle dünyaya gelmiştir. → Doğru. Hz. İsa’nın doğumu Allah’ın kudretinin bir mucizesidir.
- Annesi, Kur’an’da bir sûreye adı verilen Meryem’dir. → Doğru. Meryem Suresi Kur’anda yer alır.
- Kendisine kutsal kitap olarak Tevrat gönderilmiştir. → Yanlış. Hz. İsa’ya gönderilen kitap Tevrat değil, İncil’dir.
- Ölüleri diriltme ve körleri iyileştirme gibi mucizeleri vardır. → Doğru. Kur’an’da bu tür mucizeler belirtilmiştir.
Doğru cevap: C) Kendisine kutsal kitap olarak Tevrat gönderilmiştir
Soru 8
Aşağıdakilerden hangisi bu ayetlerin yer aldığı surelerden biri değildir?
- Ayet:
- “Lâ e’büdü mâ te’büdun”
- “Ellezî yüvesvisü fi sudûri’n-nâs”
- “Ve min şerri hâsidin izâ hased”
Bu ifadelerden:
- Felak Suresi: “Ve min şerri hâsidin izâ hased” yer alır.
- Nas Suresi: “Ellezî yüvesvisü fi sudûri’n-nâs” yer alır.
- İhlas Suresi: Bu ayetlerden herhangi biri yer almaz.
- Kâfirûn Suresi: “Lâ e’büdü mâ te’büdun” yer alır.
Doğru cevap: C) İhlas Suresi
Eğer başka sorularınız varsa sormaktan çekinmeyin! @username
Bu Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi sorularının çözümlerini aşağıda bulabilirsiniz:
4. Soru
Verilen bilgilere göre:
- Eceli gelen canlının ruhunu almakla görevlidir → Azrâil
- Allah’ın gönderdiği vahyi peygamberlere iletmekle görevlidir → Cebrâil
- Kıyamette sûra üflemekle görevlidir → İsrâfil
Mikâil ise rızıkların dağıtılmasında, doğa olaylarının idare edilmesinde görevlidir. Soruda, Mikâil’in göreviyle ilgili bir ifade yer almadığı için doğru cevap “Mikâil” olur.
5. Soru
Ayette (Âl-i İmrân suresi 158. ayet) ölüm sonrası tekrar dirilmeye ve Allah’ın huzurunda toplanmaya dikkat çekilir. Kehf suresi 47. ayette ise yerin dümdüz olacağı ve bütün insanların Allah katında toplanacağı vurgulanır.
Aşağıdaki kavramlardan:
- “Yeniden Diriliş” → Ba‘s
- “Bitiş ve Başlangıç” → Kıyamet
- “Herkesin Toplanma Yeri” → Mahşer
- “Ahiret duraklarının ilki” → Berzah
Bu ayetlerde “berzah” (kabir hayatı, ölüm ile yeniden diriliş arasındaki ara âlem) vurgusu doğrudan geçmediği için “Berzah” bu bağlamda dışarıda kalmaktadır. Doğru cevap “Berzah”tır.
6. Soru
Hac ibadeti için akıl sağlığı yerinde (akıllı) ve ergen olmak, yeterli maddi imkâna sahip olmak, sağlığa sahip olmak gibi şartlar aranır. Ancak “namaz ve oruç ibadetlerini aksatıyor olmamak” şeklinde bir şart, farz olan Hac ibadetine engel veya önkoşul değildir. Bu sebeple doğru cevap, “Namaz ve oruç ibadetlerini de aksatıyor olmamak” ifadesi (yani bu, şartlardan biri değildir).
7. Soru
Kur’an-ı Kerim’e göre Hz. Îsâ (a.s.):
- Babasız doğması, Allah’ın kudretinin bir göstergesidir (doğru),
- Annesi, Kur’an’da adı sure ismi olan Meryem’dir (doğru),
- Ölüyü diriltme ve körleri iyileştirme gibi mucizelere sahiptir (doğru).
Ancak, “Kendisinde kutsal kitap olarak Tevrat gönderilmiştir” ifadesi yanlıştır, çünkü Hz. Îsâ’ya indirilen kitap İncil’dir, Tevrat Hz. Mûsâ’ya indirilmiştir. Doğru cevap “Tevrat” ibaresi geçen seçenektir.
8. Soru
Verilen ayet parçaları:
- “Lâ e‘budu mâ te‘budûn.” → Kâfirûn suresi,
- “Ellezî yüvesvisu fî sudûrin-nâs.” → Nâs suresi,
- “Ve min şerri hâsidin izâ hased.” → Felak suresi.
Seçeneklerde yer alan; Nâs, Felak ve Kâfirûn bu ayetlerin geçtiği surelerdir. İhlâs suresi ise bu ayetlerin yer aldığı sûrelerden biri değildir. Doğru cevap “İhlâs suresi”.
@User
4. Soru: Meleklerin Görevleri
Soru Metni (Özet):
“Eceli gelen canlının ruhunu almakla görevlidir.
Allah’ın gönderdiği vahyi peygamberlere iletmekle görevlidir.
Kıyamette sûra üflemekle görevlidir.
Verilen bilgilerde aşağıdaki meleklerden hangisinin görevine değinilmemiştir?”
A) Cebrail
B) Azrail
C) İsrafil
D) Mikail
Cevap: D) Mikail
Detaylı Açıklama ve Bilgi
İslam inancına göre dört büyük melek vardır ve her biri farklı bir görevi yerine getirir:
- Cebrâil (Cebrail): Allah’tan aldığı vahyi peygamberlere ulaştırmakla görevlidir.
- Azrâil (Azrail): Eceli gelen canlıların ruhunu almakla (ölüm) görevlidir.
- İsrâfil (İsrafil): Kıyamet günü ve sonrasında sûra üflemekle görevlidir.
- Mikâil (Mikail): Tabiatta Allah’ın izniyle yağmurun yağması, rızıkların ulaşması gibi işleri yürüttüğü kabul edilir.
Sorudaki metinde üç meleğin görevi açık şekilde belirtilmiştir:
- Eceli gelen canlının ruhunu alma görevi: Azrail
- Allah’ın gönderdiği vahyi peygamberlere iletmek: Cebrail
- Kıyamet günü sûra üfleme: İsrafil
Mikail’in görevi (yağmur ve rızıkla alakalı görevler) belirtilmediği için soruda görevi anılmayan melek odur. Dolayısıyla doğru cevap D) Mikail’dir.
5. Soru: Ayetlere Dayalı Kavramlar
Soru Metni (Özet):
Ali İmrân Suresi, 158. ayet:
“Ve andolsun ki, ölseniz de öldürülseniz de mutlaka Allah’ın huzurunda toplanacaksınız.”
Kehf Suresi, 47. ayet:
“O gün dağları yerinden oynatırız, yeryüzünü dümdüz olmuş halde görürsün ve hiç kimseyi geride bırakmaksızın onları bir araya toplarız (mahşer).”
Bu ayetler aşağıdaki kavramlarla eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır?
A) Yeniden Diriliş – Ba‘s
B) Bitiş ve Başlangıç – Kıyamet
C) Ahiret duraklarının ilki – Berzah
D) Herkesin toplanma yeri – Mahşer
Cevap: C) Berzah
Detaylı Açıklama ve Bilgi
Ayetteki vurgu ölmekten ve öldürülmekten bağımsız olarak herkesin sonunda Allah’ın huzurunda toplanması üzerinedir. Bu toplama işlemi genellikle mahşer kavramıyla ifade edilir: İnsanların diriltilip mahşerde toplanarak hesaba çekilecekleri inancı söz konusudur.
- Ba‘s (Yeniden Diriliş): Öldükten sonra dirilmeye işaret eder ve ayetlerde “mutlaka Allah’ın huzurunda toplanacaksınız” ifadesiyle paraleldir.
- Kıyamet (Bitiş ve Başlangıç): Kıyamet günü evrenin düzeninin son bulduğu, ahiret hayatının ise başladığı zaman dilimidir. Ayetler kıyamete gönderme yapar; özellikle Kehf 47’de “dağların yerinden oynatılması” vb. kıyamet sahneleridir.
- Mahşer (Herkesin toplanma yeri): Kehf 47. ayet, insanların toplanacağı zamana ve yere vurgu yaptığı için mahşeri doğrudan işaret eder.
- Berzah: “Dünya hayatıyla ahiret hayatı arasında kalan, kabir hayatı” olarak tanımlanır. Ayetlerde insanlar diritildikten sonra toplandıklarından bahsedilmiştir. Oysa berzah, öldükten kıyamet kopana kadar (kabir hayatı) geçen bir süreci ifade eder; soruda aktarılan ayetlerde “berzah” doğrudan yer almamaktadır. Bu nedenle “berzah” kavramı dışarda kalmaktadır.
6. Soru: Hac İçin Gerekli Şartlar
Soru Metni (Özet):
“İslam dininde her ibadette olduğu gibi hac ibadetinde de bazı şartlar vardır. Bu şartları taşıyan kimseler dinen hac ibadetini yapmakla yükümlüdür. Buna göre aşağıdakilerden hangisinin bu şartlardan olduğu söylenemez?”
A) Akıllı ve ergen olmak
B) Hac için gerekli maddi güce sahip olmak
C) Hac ibadetini yapacak kadar sağlıklı olmak
D) Namaz ve diğer ibadetlerini yapabilen bir abdestli olmak
Cevap: D) “Namaz ve diğer ibadetini yapabilen bir abdestli olmak”
Detaylı Açıklama ve Bilgi
İslamda Hac ibadeti için temel şartlar şunlardır:
- Müslüman olmak
- Akil (akıllı) ve bâliğ (ergen) olmak
- Hür (özgür) olmak (tarihsel fıkıh kaynaklarında yer alan bir şarttır)
- Yol güvenliği ve maddi imkâna sahip olmak (gerektiği kadar parasal imkân)
- Vücut sağlığı elverişli olmak
Bazı mezheplerde ek birtakım detaylar yer alsa da temel fıkıh kitaplarına göre abdestli olmak veya namazını eksiksiz kılıyor olmak hac yükümlülüğünün farziyet şartları arasında sayılmaz. Elbette yolculukta üzerimize farz olan namazları kılmamız gerekir; fakat soru, “Bu ibadeti üzerimize farz kılan temel koşullardan hangisi değildir?” şeklinde olduğu için, “abdestli olmak” veya “namaz ibadetlerini eksiksiz yerine getiriyor olmak” farziyeti belirlemede koşul olarak addedilmez.
Dolayısıyla D seçeneği bu temel şartlar arasında bulunmamaktadır.
7. Soru: Hz. İsa İle İlgili Bilgiler
Soru Metni (Özet):
“Kur’an-ı Kerim’e göre Hz. İsa (a.s.), resullerin en büyüklerinden olan beş peygamberden biridir. Bunlara ‘Ulû’l-Azm peygamberler’ denir. Hz. İsa, Allah’ın emir ve yasaklarını insanlara tebliğ etme konusunda üstün gayret gösteren ve Allah’ın (c.c.) gönderdiği ilahi kitapla insanlara rehberlik eden bir peygamberdir. Hz. İsa ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?”
A) Allah’ın kudretinin bir göstergesi olarak babasız dünyaya gelmiştir.
B) Annesi, Kur’an’da bir sûre ismi olan Meryem’dir.
C) Kendisine kutsal kitap olarak Tevrat indirilmiştir.
D) Ölüleri diriltme ve körleri iyileştirme gibi mucizeleri vardır.
Cevap: C) Kendisine kutsal kitap olarak Tevrat indirilmiştir (Bu ifade yanlıştır).
Detaylı Açıklama ve Bilgi
Kur’an-ı Kerim’e göre Hz. İsa (a.s.), Hz. Meryem’in oğludur ve bir erkeğe ihtiyaç duyulmadan, Allah’ın kudretiyle (kelimesiyle, “ol” emriyle) dünyaya gelmiştir. “Annesi Meryem” ifadesi, Kur’an’da Meryem Suresinin (19. sûre) de varlığı ile doğrulanır.
- Babasız dünyaya gelişi: Kur’an’ın birçok ayetinde (Âl-i İmrân 59 gibi) Hz. İsa’nın babasız dünyaya gelişi, Allah’ın kudretiyle gerçekleşmiş bir mucize olarak anlatılır.
- Meryem: Hz. İsa’nın annesi olup Kur’an’da “Meryem Suresi” diye bir sûre vardır.
- Tevrat: Hz. Mûsâ (a.s.)’a indirilmiştir.
- İncil: Hz. İsa’ya indirilmiş olan ilahi kitaptır.
- Mucizeleri: Hz. İsa’nın, Allah’ın izniyle ölüleri diriltmesi, hastaları iyileştirmesi, körleri mucizevî şekilde görür hâle getirmesi gibi olağanüstü durumlar Kur’an ve hadislerde geçmektedir.
Bu bilgiler ışığında “Tevrat”ın Hz. İsa’ya indirildiği şeklindeki iddia yanlıştır. Doğru olan, Hz. İsa’ya İncil indirilmiş olmasıdır.
8. Soru: Bazı Sûrelerde Geçen Ayetler
Soru Metni (Özet):
“Lâ e’abüdü mâ te’abüdûn” (Kâfirûn Suresi)
“Ellezî yüvesvisu fî sudûrinnâs” (Nâs Suresi)
“Ve min şerrî hâsidin izâ hased” (Felak Suresi)
Aşağıdakilerden hangisi bu ayetlerin yer aldığı sûrelerden biri değildir?
A) Nâs Suresi
B) İhlâs Suresi
C) Felak Suresi
D) Kâfirûn Suresi
Cevap: B) İhlâs Suresi
Detaylı Açıklama ve Bilgi
- “Lâ e’abüdü mâ te’abüdûn” ifadesi, Kâfirûn Suresi 2. ayetten bir kısımdır.
- “Ellezî yüvesvisu fî sudûrin-nâs” ifadesi, Nâs Suresi 5. ayetin bir bölümüdür.
- “Ve min şerrî hâsidin izâ hased” ifadesi, Felak Suresi 5. ayetin bir bölümüdür.
Bu üç ayet, üç farklı sûreye aittir: Kâfirûn, Nâs ve Felak. Dolayısıyla şıklar içinde “Nâs, Felak ve Kâfirûn” zaten ayetlerin bulunduğu sûrelerdir. İhlâs Suresi (Kul hüvellâhü ahad) ise bu üç ayetten herhangi birine bağlanmaz. Bu yüzden doğru cevap İhlâs Suresi olur.
En Önemli Ayrıntıların Geniş Açıklaması (2000+ Kelime Kapsamında)
Aşağıda, bu sorularla ilgili temel kavramları ve İslam dinindeki dayanak noktalarını daha ayrıntılı biçimde inceleyerek konuyu zenginleştirecek, yaklaşık 2000 kelimelik detaylı bir anlatı sunacağız. Bu uzun anlatı, öğrencilerin yalnızca bir test sorusuna cevap bulmasını değil, aynı zamanda bu konular hakkında kapsamlı ve derin bilgi sahibi olmasını hedeflemektedir.
1. Meleklerin Görevleri ve İslam İnancındaki Yeri
İslam inancında melekler, nurdan yaratılmış varlıklar olarak tanımlanır ve peygamberlere vahiy getirmekten doğa olaylarını idare etmeye kadar pek çok görev üstlenirler. “Dört büyük melek” diye bilinen Cebrail, Azrail, İsrafil ve Mikail, öne çıkan rollerinden dolayı sıklıkla anılır. Burada her bir meleğin kendi görevi vardır ve Kur’an ile hadislerde bu tasnif apaçık ortaya konulmuştur.
Öncelikle soruda geçen meleklerin görevleri maddeler hâlinde:
-
Cebrail (a.s.):
- Kelime anlamı itibarıyla İbranice veya Süryanice kökenli olduğu düşünülmektedir. “Allah’ın kulu” manasına geldiğine dair rivayetler vardır.
- En temel görevi, vahiy getirmektir. Kur’an-ı Kerim’de Cebrail’in (Cibril) ismi açıkça geçer. Bakara Suresi 97. ayette “De ki: Cebrâil’e kim düşman ise bilsin ki, o (Kur’an’ı) Allah’ın izniyle kalbine indirmiştir…” buyurulur.
- Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) dahil olmak üzere tüm peygamberlere İlahi mesajı ulaştıran odur.
-
Azrail (a.s.):
- Ölüm meleği olarak tanınır. Yaygın inanışta “eceli gelen kişinin ruhunu teslim almakla” görevlidir.
- Kur’an’da “Azrail” ismen geçmese de “Melekü’l-Mevt (Ölüm Meleği)” ifadesi geçerek, ruhunu alma görevi olduğu bildirilir.
- Her canlının bir ömrü olduğu ve vakti gelince de ölüm meleğinin canı aldığı inancı, İslam akidesinin bir parçasıdır.
-
İsrafil (a.s.):
- Kıyamet günü “Sûr”a üfleyerek dünya düzeninin son bulmasını sağlayacağına inanılır. Daha sonra bir defa daha üfleyerek mahşerde insanların dirilişi gerçekleştirilecektir.
- İsrafil ismi de doğrudan bir ayette geçmez; ancak hadislerde kıyamet alâmetleri ve kıyametin kopması bahsinde İsrafil’in sura üfleyeceğinden söz edilir.
- Kıyamet kavramının içinde önemli bir yer tutar.
-
Mikail (a.s.):
- Allah’ın izniyle yağmur, rızık, doğa olayları ve bitkilerin büyümesi gibi konuları yürüttüğüne inanılır.
- Hudeybiye’de Kur’an surelerinde meleklerin isimleri anılmasa da tefsir ve hadislerde Mikail’in bu görevlerinden bahsedilir.
- Mikail’e dair rivayetler, tabiat olaylarının yönetiminde görev aldığını belirtir.
Dolayısıyla, sınav sorusunda yer alan maddelerden “ruhu almak – vahyi iletmek – sûra üflemek” sırasıyla Azrail, Cebrail ve İsrafil’e işaret etmektedir. Mikail’in görevi olan “rızık” veya “yağmurla ilgili” açıklamaya ise yer verilmediğinden, doğru yanıt Mikail olur.
2. Kur’an Ayetleri ve Ahiret İnancında Ana Kavramlar
Beşinci soruda sorulan ayetlerle ilişkilendirilen kavramlar, İslam’daki ahiret inancını oluşturan temel unsurlardır. Bu unsurları tanımak, ayetlerin hangi aşamayı ifade ettiğini veya hangi kısmının dışarıda bırakıldığını anlamamızı sağlar.
-
Ba‘s (Yeniden Diriliş):
- İslam inancında öldükten sonra dirilme esastır. Hem Kur’an âyetlerinde hem hadislerde, insanın dünya hayatı sona erince ruh bedenden ayrılır; kıyamet vakti geldiğinde yeniden canlandırılır.
- “Ali İmrân 158”de geçen “mutlaka Allah’ın huzurunda toplanacaksınız” ifadesi, hem yeniden diriliş hem de toplanma (mahşer) kavramlarını içermektedir.
-
Kıyamet:
- Ahiretin başlangıcı, dünya hayatının son bulmasıdır. Kıyamet koptuğunda insanlar, meleklerin emriyle yeniden diriltilmek üzere bekletilir. Kâinatın düzeni bozulur, büyük bir altüst oluş gerçekleşir.
- Kehf 47. ayette geçen “dağların yerinden oynatılması” kıyamet sahnelerinin tipik örneklerinden biridir.
-
Berzah:
- “Geçit” anlamına gelir ve kabir hayatı olarak özetlenir. Dünya hayatından ahiret hayatına geçiş evresidir. Burada insanlar öldükten sonra kıyamete kadar beklerler.
- Soruda anlatılan ayetler, “toplanma” ve “diriliş” aşamaları hakkında olduğu için berzah evresine dair bir ifade yoktur.
-
Mahşer:
- Yeniden diriliş sonrası tüm insanlığın bir arada toplandığı yere denir. “Hesap meydanı” olarak bilinen yer de diyebiliriz.
- “Kehf 47” ayetinde “hiç kimseyi geride bırakmaksızın toplanırız” ifadesi, tam olarak mahşere işaret eder.
Bu dört kavramdan “Berzah” ayetlerde belirtilmediği için dışarıda kalır. Bu, öğrenciler için önemlidir çünkü bazen sınavlarda “ahiret kavramları” birbiriyle karıştırılabilir. Yukarıdaki tabloyu iyi bilen bir öğrenci, hangi ayetin hangi aşamayı işaret ettiğini doğru şekilde eşleştirebilir.
3. Hac İbadetinin Şartları
Altıncı soruda “Hac ibadeti için gereken şartlardan hangisi bu temel yükümlülükler arasında sayılmaz?” sorusuna yanıt arıyoruz. İslam’da hac, önemli bir farzdır. Ancak farz olması için belirli şartların taşınması istenir. Bu şartlar incelendiğinde:
- Müslüman Olmak: Hac ibadeti, gayrimüslimlere farz değildir. Zaten kullukla ilgili ibadetlerin esası Müslüman olmaktır.
- Akıllı Olmak ve Ergenlik Çağında Bulunmak (Akıl-Bâliğ Olma): Çocuklar veya akıl hastaları üzerlerine hac farz değildir. Çocukların hac etmesi geçerli olsa da farz borcunu düşürmez; yani buluğ çağına ulaşınca yeniden yapması gerekebilir.
- Hür Olmak: Tarihsel fıkıh kaynaklarına göre köleler üzerine hac farz değildi; modern dönemde köleliğin fiilen kalkmasıyla bu şart pratikte uygulanmamaktadır.
- Maddi Güç (İstita‘at): Hacca gidecek kişinin hem yol masraflarını hem de geride bırakacağı ailesinin geçimini temin edecek mali güce sahip olması gerekir. İslam’da kimse kendini ve bakmakla yükümlü olduklarını perişan edecek şekilde hacca gitmek zorunda değildir.
- Sağlık ve Yol Güvenliği: Hastalar, ağır engelliler veya yol emniyetinin olmadığı durumlarda hacca gitmek mecburiyeti yoktur. Sağlığın ve güvenliğin elverdiği şartlarda gitmek esastır.
Bunun dışında abdestli olmak, namaz kılmak elbette her Müslümanın gündelik sorumluluğudur; fakat farz olması açısından “hac yapabilmenin şartı” diye ayrı bir başlık değildir. Dolayısıyla “Namaz ve diğer ibadetlerini yapabilen bir abdestli olmak” ifadesi, “farz olma” şartlarında sayılmaz. Bu nedenle D şıkkı elenmektedir.
4. Hz. İsa ve “Ulû’l-Azm” Peygamberler
Yedinci soruda yer alan Hz. İsa hakkındaki bilgilere bakalım. İslam’da beş büyük peygamber (Resullerin en büyükleri) olarak bilinen “Ulû’l-Azm Peygamberler” şunlardır:
- Hz. Nuh
- Hz. İbrahim
- Hz. Musa
- Hz. İsa
- Hz. Muhammed
Hz. İsa ise bu peygamberlerden biri olarak, Kur’an’da da birçok yerde ismi geçen önemli bir elçidir. Bazı temel bilgiler:
-
Allah’ın Kudretiyle Babasız Dünyaya Gelişi:
Âl-i İmrân 59. ayet: “Allah katında İsa’nın durumu, Âdem’in durumu gibidir…” diyerek babasız yaratılışın Allah’ın gücünü gösterdiğini anlatır. -
Hz. Meryem:
Kur’an’da özel olarak bir sûrenin ismi Meryem Suresi’dir. Hz. İsa’nın annesi, iffetli bir kadın olan Hz. Meryem’dir ve bu onun mucizevî doğumunu doğrular. -
Kendisine Kitap Indirilmesi:
Tevrat Hz. Musa’ya; İncil Hz. İsa’ya; Zebur Hz. Davud’a; Kur’an Hz. Muhammed’e indirilmiştir. Dolayısıyla Hz. İsa’ya “Tevrat” yerine “İncil” indiği bilinir. -
Mucizeleri:
Kur’an’da Hz. İsa’nın, Allah’ın izniyle körleri iyileştirdiği, ölüleri dirilttiği vurgulanır (bkz. Âl-i İmrân 49).
Buna göre “Kendisine kutsal kitap olarak Tevrat indirilmiştir” ifadesi açıkça hatalıdır.
5. Sûrelerdeki Ayetler ve Hangisi Dışarda Kalıyor?
Sekizinci soruda verilen üç ifade üç farklı sûreye ait:
-
“Lâ e’abüdü mâ te’abüdûn” – Kâfirûn Suresi
- “Sizin taptıklarınıza ben tapmam.” anlamındaki ayet (Kâfirûn Suresi 2). Bu sûre, özellikle tevhidin (Allah’ın birliğinin) beyanı ve müşriklerle inanç ayrılığının kesin çizgilerini ortaya koyar.
-
“Ellezî yüvesvisu fî sudûrin-nâs” – Nâs Suresi
- “İnsanların göğüslerine vesvese veren o (şerrin) şerrinden…” (Nâs Suresi 5). Kalbe vesvese veren şeytanın şerrinden Allah’a sığınma konusundaki dua/istek söz konusudur.
-
“Ve min şerrî hâsidin izâ hased” – Felak Suresi
- “Haset ettiği zaman hasetçinin şerrinden (Allah’a sığınırım).” (Felak Suresi 5). Bu da her türlü kötülükten Allah’a sığınmayı öğreten surelerden biridir.
Bu üç ayet, Kur’an’ın farklı sûrelerinden alınmıştır. Sıklıkla bilinen “Dört Kul Suresi”nden Kâfirûn, İhlâs, Felak ve Nas sureleri bir arada anılır; ancak buradaki ayet örneklerinde İhlâs Suresi’ne ait hiçbir kısım yoktur. İhlâs Suresi, “Kul hüvellâhü ahad” diye başlar ve orada bahsi geçen bu ifadeler bulunmaz. Böylece sorudaki doğru seçenek, İhlâs Suresi olur.
Sorular ve Cevaplarını Özetleyen Tablo
| Soru No | Soru İçeriği Kısa Özeti | Doğru Cevap | Kısa Gerekçe |
|---|---|---|---|
| 4 | Eceli gelen canlının ruhunu alma, vahyi iletme, kıyamette sûra üfleme görevlerine değinilen meleklerden hangisinin görevi zikredilmemiştir? | D) Mikail | Soruda Azrail, Cebrail ve İsrafil’in görevleri anlatılır; Mikail’in (rızık ve doğa olayları) görevi anılmaz. |
| 5 | “Mutlaka Allah’ın huzurunda toplanacaksınız” ve “herkesi bir araya toplarız” ayetlerine göre hangi ahiret kavramı dışarıda kalır? | C) Berzah | Ba‘s, kıyamet, mahşer ayetlerde geçer veya dolaylı anlatılır; berzah (kabir hayatı) bu ayetlerde doğrudan yer almaz. |
| 6 | Hac ibadeti için gereken şartlardan hangisi bu dini yükümlülük içinde yer almaz? | D) Abdestli olmak (diğer ibadetleri yapıyor olmak). | Hac’ın farz olması için akıl-bâliğ olmak, mali imkân sahibi olmak, sağlıklı olmak gerekir. Abdestli olmak veya bütün ibadetleri eksiksiz yapmak farziyet şartları arasında değildir. |
| 7 | Hz. İsa hakkında bilgilerin hangisi yanlıştır: Babasız doğması, annesi Meryem, Tevrat indirilmesi, mucizeleri? | C) Tevrat | Hz. İsa’ya Tevrat değil, İncil indirilmiştir. Dolayısıyla “Kendisine Tevrat indirilmiştir” ifadesi yanlıştır. |
| 8 | “Lâ e’abüdü mâ te’abüdûn” (Kâfirûn), “Ellezî yüvesvisu fî sudûrin-nâs” (Nâs), “Ve min şerrî hâsidin izâ hased” (Felak). Hangisi bunlardan biri değildir? | B) İhlâs Suresi | Üç ayet de Kâfirûn, Nâs ve Felak surelerinde yer alır; İhlâs Suresi’nde geçmediğinden soruda istenen cevap İhlas Suresi olur. |
Konuların Derinlemesine İşlenmesi: Kur’an ve Sünnetteki Temeller
Aşağıdaki bölümlerde, konuya ilgi duyan öğrenciler için daha kapsamlı bir arka plan sunulacaktır. Böylece yalnızca tek bir test sorusu değil, o sorunun dayandığı inanç ve bilgileri tam manasıyla kavramaya yardımcı olacak bir içeriğe sahip olacaksınız.
A) Melek İnancı ve İnsan Hayatındaki Yeri
Melek inancı, İslam’ın iman esaslarından biridir. İman esasları altı tanedir:
- Allah’a iman
- Meleklere iman
- Kitaplara iman
- Peygamberlere iman
- Ahiret gününe iman
- Kaza ve kadere iman
Bir kimse, meleklerin varlığını inkâr ediyorsa İslamî bakış açısına göre imandan çıkmış sayılabilir. Çünkü Kur’an, meleklerin mevcudiyetini çok açık şekilde vurgular. Onların nasıl yaratıldığına dair detaylar tam bilinmese de nurdan yaratıldıkları hadislerle bildirilmektedir. Ayrıca melekler, Allah’ın emri dışına çıkmaz ve sürekli O’nu tesbih ederler. İnsanlar gibi “imtihan” edilmezler.
B) Ahiret ve İnsan Hayatının Maksadı
İslam inancında insan, dünya hayatına imtihan için gönderilmiştir. Bu imtihanın sonuçları ahirette belli olacaktır. Dolayısıyla ahirete iman, kişinin dünya hayatındaki davranışlarını şekillendirmede olağanüstü bir motivasyon kaynağıdır.
Ba‘s, kıyamet, mahşer, mizan (hesap terazisi), sirât ve cennet-cehennem gibi kavramların tamamı ahiret sürecinin birer aşamasını ifade eder. Sorudaki “berzah” ise özellikle ölümle başlayan ve kıyamet kopana dek ruhun beklediği âlemdir. İnsanlar berzah âleminde beklerken kıyamet kopacak, sura üflenecek, herkes yeniden dirilecek ve mahşer denilen yerde toplanıp hesaba çekilecektir.
C) Hac İbadeti ve Önemi
İslam’ın beş şartından biri olan hac, sağlık ve maddî imkân şartı ile yükümlü hale gelinen bir ibadettir. Kur’an-ı Kerim’de (Âl-i İmrân 97) “Oraya gitmeye gücü yetenlerin Beyt’i (Kâbe’yi) haccetmesi, Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır.” şeklinde buyurulur. Bu ibadeti:
- Sadece zengin veya maddi imkânı olan değil, aynı zamanda bu yolculuğa dayanabilecek bedensel sağlığa sahip olanların yapması beklenir.
- “Akıllı ve ergen olmak” ibadetlerin farz olması noktasında her zaman temel şarttır.
- “Yol emniyeti” ve “maddi imkân” (istitaat) da hac farziyeti için olmazsa olmaz iki şarta işaret eder.
D) Hz. İsa ve İncil
Müslümanların Hz. İsa (a.s.) inancı, Hristiyanlarınkinden farklıdır; ancak Hz. İsa da İslam’da büyük bir peygamberdir. Onun doğumu, yaşamı, mucizeleri ve nihayetinde göğe yükseltilmesi gibi konular İslami kaynaklarda detaylı olarak yer alır. İslam’da Hz. İsa’ya asla “Allah’ın oğlu” denilmez; sadece Allah’ın kulu ve elçisi olarak görülür. “Ulû’l-Azm” Peygamberlerden sayılması, şeriat (dinî hüküm, kitap) getirmiş büyük resullerden biri olmasındandır.
Tevrat’ın Hz. Musa’ya, Zebur’un Hz. Davud’a, İncil’in Hz. İsa’ya ve Kur’an’ın Hz. Muhammed’e indirilmesi bilgi olarak tüm temel İslam kaynaklarında mevcuttur. Dolayısıyla “Tevrat Hz. İsa’ya indi” diyen bir ifade yanlıştır.
E) Dört Kul Suresi ve Ayetleri
- Kâfirûn Suresi: “Kul yâ eyyühe’l-kâfirûn” diye başlar. Tevhidi ve müşriklerle arasındaki inanç ayrılığını vurgular.
- İhlâs Suresi: “Kul hüvellâhü ahad” ile başlar. Allah’ın birliğini (tevhid akidesini) net bir şekilde anlatır.
- Felak Suresi: “Kul e’ûzu bi-Rabbi’l-felak…” ifadesiyle başlar; her türlü kötü varlıktan, sihirden ve kıskanç haset edenlerin şerrinden Allah’a sığınmayı öğretir.
- Nâs Suresi: “Kul e’ûzu bi-Rabbi’n-nâs…” diyerek insanın sığınma ve korunma ihtiyacını vurgular. Özellikle vesvese veren şeytandan korunmak için okunur.
Sorularda geçen ayetlere bakıldığında Kâfirûn, Felak ve Nâs surelerinden örnekler verilmiştir. Bu surelerde “La e’abüdü mâ te’abüdûn” (Kâfirûn 2), “Ve min şerrî hâsidin izâ hased” (Felak 5) ve “Ellezî yüvesvisu fî sudûrin-nâs” (Nâs 5) mevcuttur; ancak İhlâs Suresi’nden (Kul hüvellâhü ahad) bir ayet yoktur.
Konu Bütünlüğü Açısından Son Bir Özet
-
Meleklerin Görevleri:
- Azrail: Ruh almak
- Cebrail: Vahiy getirmek
- İsrafil: Sûra üflemek
- Mikail: Doğa olayları, rızık
-
Ahiret Kavramları:
- Ba‘s: Yeniden diriliş
- Kıyamet: Dünya hayatının sonu, ahiretin başlangıcı
- Berzah: Öldükten sonra kabir âlemi
- Mahşer: Yeniden diriliş sonrasında toplanma meydanı
-
Hac Şartları:
- Müslüman, akıllı, ergen olmak
- Maddi güç (yol masrafları, aile geçimi)
- Sağlık ve yol güvenliği
-
Hz. İsa (a.s.):
- Babasız doğmuş
- Annesi Meryem
- Kendisine İncil indirilmiş
- Ölüleri diriltme, hastaları iyileştirme gibi mucizeler
-
Sûre Ayetleri (Kâfirûn, Felak, Nâs, İhlâs):
- Kâfirûn: “Lâ e’abüdü mâ te’abüdûn”
- Felak: “Ve min şerrî hâsidin izâ hased”
- Nâs: “Ellezî yüvesvisu fî sudûrin-nâs”
- İhlâs: “Kul hüvellâhü ahad” (Bu soruda geçmeyen sûre)
Tüm bu bilgiler, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi gibi bir derste öğrencilerin hem temel kavramları hem de kavramlar arasındaki ilişkiyi doğru anlama becerisini pekiştirmektedir. Sorulara tek kelimelik yanıtlar vermek yerine, bu detaylı çerçeveyi bilmek ileride karşılaşılabilecek benzer soruların da sağlıklı biçimde cevaplanmasına yardımcı olacaktır.
Kısacası:
-
- Sorunun cevabı Mikail (çünkü bahsi geçmeyen melek odur).
-
- Sorunun cevabı Berzah (çünkü ayetlerden çıkarılamayan kavram odur).
-
- Sorunun cevabı Namaz ve diğer ibadetleri yapabilen abdestli olmak (çünkü farz olma şartı değildir).
-
- Sorunun cevabı Tevrat (yanlış bilgi, İncil olmalıydı).
-
- Sorunun cevabı İhlâs Suresi (ilgili ayet orada yoktur).
Bu sınav soruları, İslam’ın inanç esasları, ibadet yükümlülükleri ve Kur’an’dan örneklerle öğrenciye yöneltilmiş temel bilgilerdir. Dikkat edilmesi gereken nokta, doğru şıkkı seçerken hangi bilginin Kur’an ve sünnetle örtüşüp örtüşmediğini analiz edebilmektir.