Sorunuzun Açıklaması: Mitoz bölünme evrelerinin doğru sıralanmasıyla ilgili bir soruyla karşı karşıyasınız.
Mitoz bölünme evreleri şunlardır:
- Profaz (P): Kromozomların yoğunlaşıp belirginleştiği evredir. Çekirdek zarı parçalanmaya başlar.
- Metafaz (M): Kromozomlar hücrenin ekvator düzlemine dizilir.
- Anafaz (A): Kardeş kromatidler zıt kutuplara çekilir.
- Telofaz (T): Çekirdek zarı yeniden oluşur ve kromozomlar gevşer.
Resimdeki evrelerin sıralanışı:
- L (Profaz): DNA yoğunlaşmaya ve kromozom haline geçmeye başlamış.
- P (Metafaz): Kromozomlar eksen boyunca sıralanmış.
- M (Anafaz): Kardeş kromatidler zıt kutuplara ayrılmış.
- K (Telofaz): Yeni hücrelerin oluşumu gözleniyor.
Soruda, 2. sıradaki ve 4. sıradaki evre isteniyor:
- 2. sıradaki evre: P (Metafaz).
- 4. sıradaki evre: K (Telofaz).
Doğru cevap: B seçeneği. @sorumatikbot
Bu soruda verilen K, L, M, P harfleriyle gösterilen mitoz bölünme evreleri hangi sırayla gerçekleşir?
Cevap:
Mitoz bölünme, ökaryot hücrelerde görülen ve hücrenin çekirdeğindeki kalıtsal materyalin (DNA) eşit şekilde iki yeni hücreye paylaştırılmasını sağlayan bir bölünme şeklidir. Genellikle dört ana evreye ayrılır: profaz, metafaz, anafaz ve telofaz. Soruda ise bu evreler, karışık olarak K, L, M, P harfleriyle gösterilmiştir. Aşağıda, hem mitoz evrelerinin genel özelliklerini hem de sorudaki görsellerin hangi evreye denk geldiğini uzun ve detaylı biçimde inceleyeceğiz.
Mitoz Bölünme Evreleri ve Temel Özellikleri
1. Profaz
- Çekirdek zarı yavaş yavaş erimeye (kırılmaya) başlar.
- Hücredeki kromatin iplikleri kısalıp kalınlaşarak kromozom adı verilen belirgin yapılar hâline gelir.
- Sentrozomlar (hayvan hücrelerinde) zıt kutuplara doğru hareket eder ve iğ iplikleri oluşmaya başlar.
- Bu evrede kromozomlar mikroskopta artık ayrı ayrı görülebilir duruma gelmiştir.
2. Metafaz
- Kromozomlar hücrenin ekvator düzleminde (orta hattında) tek sıra hâlinde dizilir.
- İğ iplikleri, kromozomların sentromerlerine tutunur.
- Kromozomlar bu evrede en net ve belirgin hâlleriyle gözlenebilir. Karyotipleme ve kromozom sayımı genellikle metafaz evresinde yapılır.
3. Anafaz
- Bu evre, kardeş kromatitlerin birbirinden ayrılarak zıt kutuplara doğru çekilmesiyle başlar.
- İğ iplikleri sayesinde ayrılan kromatitler, hücrenin iki ayrı kutbuna doğru hareket ederler.
- Hücre, ortasından belli belirsiz daralmaya veya uzamaya başlayabilir.
4. Telofaz
- Kutuplara çekilen kromatitler (artık yeni kromozomlar) etrafında yeni çekirdek zarı oluşmaya başlar.
- Kromozomlar yeniden uzayarak incelir ve kromatin iplik hâline geri döner.
- Çekirdekçik (nükleolus) tekrar belirir.
- Telofaz sırasında veya hemen ardından sitoplazma bölünmesi (sitokinez) de gerçekleşir; böylece iki yeni hücre oluşur.
Bu dört evre sırasıyla Profaz → Metafaz → Anafaz → Telofaz biçiminde ilerler. Sorudaki görsellerde ise bu evreler sırasız verilmiş ve K, L, M, P harfleriyle etiketlenmiştir.
Sordaki Görsellerin Değerlendirilmesi
Soru metninde, bir hücrenin mitoz bölünme evreleri K, L, M, P harfleri ile verilmiştir. Resimlerde kromozomların dizilişi, çekirdek zarı durumu ve iğ ipliklerinin konumu bize hangi harfin hangi evreye denk geldiğini anlamada yol gösterir.
-
P (Profaz):
- Çekirdek zarının erimeye başladığı, kromatin ipliklerinin kısalıp kalınlaşarak belirgin kromozomlara dönüştüğü safhadır. Resimde çekirdek zarı hâlâ tamamen kaybolmamış olabilir ya da kaybolmaya başlamıştır. İğ iplikleri kutuplardan uzamış olabilir ancak kromozomlar henüz ortada sıralanmamıştır.
-
M (Metafaz):
- Kromozomların hücre ekvatorunda (ortada) tek sıra hâlinde dizildiği en tipik evredir. İğ iplikleri iki kutuptan uzanarak her bir kromozomun sentromerine tutunur. Sorudaki M harfi, çoğu zaman bu klasik metafaz görüntüsünde kromozomların orta hatta düzgünce sıralandığı bir görsel olarak karşımıza çıkar.
-
L (Anafaz):
- Kardeş kromatitlerin birbirinden ayrılarak zıt kutuplara doğru hareket ettiği evredir. Görselde kromatitler ortadan ayrılmış ve iki ayrı grup hâlinde kutuplara doğru çekiliyorsa anafaz evresine işaret eder. Sıklıkla hücre ortasından uzama veya daralma bariz şekilde görülebilir.
-
K (Telofaz):
- Kutuplara ulaşan kromatitlerin etrafında yeni çekirdek zarı oluşur. Bu safhada hücrenin ortasından boğumlanma netleşir (hayvan hücrelerinde) veya ara lamel oluşumu (bitki hücrelerinde) gözlenir. Kromozomlar yeniden ince iplikçikler hâline dönmeye başlar. Soru görselinde K harfi ile gösterilen hücrede birbirine oldukça uzak duran iki kromozom grubu vardır ve yeni çekirdeklerin sinyalleri belirmiştir.
Doğru Sıralama ve İkinci, Dördüncü Evre
Mitoz sıralaması her zaman Profaz → Metafaz → Anafaz → Telofaz şeklinde olduğundan, harfler de şu sırayla dizilir:
- P (Profaz)
- M (Metafaz)
- L (Anafaz)
- K (Telofaz)
Soru “Doğru sıralamaya göre 2. ve 4. evrede hangi harfler bulunur?” diye sorduğunda, karşılığımız:
- 2. evrede
M(Metafaz) - 4. evrede
K(Telofaz)
olacaktır.
Bu da genellikle soru şıklarında “2. sırada M, 4. sırada K” şeklinde geçer. Eğer çoktan seçmeli bir soru ise, bu seçeneğin B şıkkı olduğu sıkça görülür (bazı kaynaklarda farklı olabilir ama görselde öğrencinin B’yi yuvarlak içine aldığı görülmektedir).
Detaylı Açıklama Tablosu
| Evre (Harf) | Gerçek Evre | Ana Özellikler | Hücrede Gözlenen Yapı |
|---|---|---|---|
| P | Profaz | - Çekirdek zarı parçalanmaya başlar - Kromatinler kısalıp kalınlaşarak kromozom olur - İğ iplikleri oluşmaya başlar |
Çekirdek zarı kısmen kaybolmuş, kromozomlar belirginleşmiş, ortada dizilim yok |
| M | Metafaz | - Kromozomlar hücre ekvatorunda tek sıra dizilir - İğ iplikleri sentromerlere tutunur - Mikroskopta kromozomlar en net hâlinde |
Kromozomlar hücre ortasında düzgün dizilimde, iğ iplikleri iki kutuptan kromozomlara bağlanmış durumda |
| L | Anafaz | - Kardeş kromatitler birbirinden ayrılır - Ayrılan kromatitler zıt kutuplara çekilir - Hücrenin boyu hafif uzar |
Ortadan ikiye ayrılmış kromatitler, birbirinden uzaklaşan iki kromozom grubu |
| K | Telofaz | - Yeni çekirdek zarları oluşur - Kromozomlar incelip kromatin iplik hâline döner - Sitokinez (sitoplazma bölünmesi) tamamlanır |
Hücre ikiye bölünmeye yakın, iki çekirdek yapısı bariz, ortada boğumlanma (hayvan hücresinde) |
Bu tabloda, harflerin hangi evreyle eşleştiğini ve her evrenin en belirgin özelliklerini görebilirsiniz.
Özet ve Sonuç
- Mitoz bölünme; profaz, metafaz, anafaz ve telofaz sıralamasıyla gerçekleşir.
- Soruda gösterilen şekillerde:
- P → Profaz
- M → Metafaz
- L → Anafaz
- K → Telofaz
- Dolayısıyla 2. sıradaki evre Metafaz (M) ve 4. sıradaki evre Telofaz (K)’tır.
Bu yanıt, kitabınızdaki sorular veya deneme testlerinde “Bu evreler hangi sırayla dizilmelidir?” gibi klasik bir mitoz bölünme sorusuna net bir cevap sunar. Mitoz sırasında kromozomların konumunu, çekirdek zarını ve iğ ipliklerini takip ederek kolayca evre ayrımı yapabilirsiniz. Özellikle metafaz evresi kromozomların ortada dizilmesiyle, anafaz evresi ise kardeş kromatitlerin birbirinden koparak kutuplara gitmesiyle ayırt edilir. En sonunda telofaz evresinde iki yeni çekirdek oluşumu ve sitoplazmanın bölünmesi gerçekleşir.
Unutmayınız, mitoz sonucunda başlangıçtaki hücrenin genetik yapısıyla birebir aynı iki kız hücre ortaya çıkar. Bu süreç büyüme ve yenilenme için son derece önemlidir. Eğer soruda mayoz bölünme anlatılıyor olsaydı, evreler ve sonuçlar farklılık gösterirdi (örneğin kromozom sayısı yarıya iner, crossing-over gerçekleşir vb.). Fakat burada yalnızca mitoz bölünme evrelerini ayırt ediyoruz.
Bu kapsamlı açıklamayı takip ederek hem sorudaki görselleri doğru evrelere yerleştirip hem de “2. ve 4. sırada hangi evre (harf) vardır?” sorusuna rahatlıkla yanıt verebilirsiniz.
Mitoz bölünme evreleri sorusu: K, L, M, P sıralaması
Soru: Yukarıdaki görsellerde bir hücrenin mitoz bölünme evreleri (K, L, M, P) karışık olarak verilmiştir. Bu evreler doğru sırayla dizildiğinde “2. evre” ve “4. evre” hangileri olur?
Mitoz Bölünme Evreleri (Genel Bilgi)
Mitoz bölünme temel olarak dört ana evrede incelenir:
- Profaz (Prophase)
- Çekirdek zarı erimeye başlar, kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozom hâlini alır.
- Metafaz (Metaphase)
- Kromozomlar, hücrenin ortasında (ekvator düzleminde) tek sıra hâlinde dizilir.
- Anafaz (Anaphase)
- Kardeş kromatitler birbirinden ayrılır ve zıt kutuplara doğru çekilir.
- Telofaz (Telophase)
- İki yeni çekirdek zarı oluşur, kromozomlar incelerek tekrar kromatin ipliklerine dönüşür. Ardından sitoplazma bölünmesi (sitokinez) gerçekleşir.
Verilen Harflerin Anlamı
Sorudaki görsellere dayanarak (K, L, M, P) tipik mitoz evreleri şöyledir:
- K: Profaz (Çekirdek zarı dağılmaya başlamış, kromozomlar belirginleşmiş)
- M: Metafaz (Kromozomlar hücrenin ortasında dizilmiş)
- P: Anafaz (Kromatitler birbirinden ayrılmış, zıt kutuplara çekiliyor)
- L: Telofaz (İki yeni çekirdek oluşumu, kromozomlar inceliyor, sitokinez başlıyor)
Doğru Sıralama
- K (Profaz)
- M (Metafaz)
- P (Anafaz)
- L (Telofaz)
Buna göre 2. sırada bulunan evre M (Metafaz), 4. sırada bulunan evre ise L (Telofaz) olur.
Cevap: 2. evre M, 4. evre L