Sorular ve Çözümler
1. Soru
Doruk, pergel yardımıyla aşağıda verilen ABC üçgeninin kenarları ile açıları arasındaki ilişkiyi bulmak istiyor. Soruda açıların büyüklük sıralaması soruluyor.
Çözüm:
Öncelikle, açıların sıralamasını bulmak için şu prensipleri hatırlıyoruz:
- Bir üçgende büyük açı karşısında daha büyük kenar bulunur.
- Dolayısıyla AB, BC ve AC kenarlarının uzunluklarına göre açıların büyüklük sıralaması çıkarılabilir.
Kırmızı, Mavi ve Siyah Yaylar:
- Kırmızı yay, AB uzunluğuna bağlı olarak çiziliyor ve B açısını belirler.
- Mavi yay, BC uzunluğuna bağlı olarak çiziliyor ve C açısını belirler.
- Siyah yay, AC uzunluğuna bağlı olarak çiziliyor ve A açısını belirler.
Sonuç:
Eğer AC > AB > BC ise, açıların sıralaması şu şekilde olur:
- s(A) > s(B) > s(C).
Bu nedenle doğru cevap:
D şıkkı: s(A) > s(C) > s(B).
2. Soru
Her birinin dikdörtgen şeklindeki ön yüzünün alanı 135 cm² olan 5 adet özdeş çekmece aşağıdaki gibi yerleştirildiğinde CB kenarının eğimi 3/4 tür. Buna göre A ve B noktaları arasındaki uzaklık kaç santimetredir?
Çözüm:
Yapılması gereken hesaplamalar:
-
Dikdörtgenlerin ön yüzünün alanı 135 cm² ve bunlar özdeş. Öyleyse her bir dikdörtgenin kısa kenarı x ve uzun kenarı 3x şeklindedir.
$$x \cdot 3x = 135$$
$$3x^2 = 135 \quad \Rightarrow \quad x^2 = 45 \quad \Rightarrow \quad x = \sqrt{45} = 15.$$ -
Kısa kenar (yükseklik): 15 cm, uzun kenar (taban): 45 cm.
CB Kenarının Eğimi:
Eğim, dik kenarın uzun kenara oranıdır:
$$\text{Eğim} = \frac{\text{Karşı Kenarın Uzunluğu}}{\text{Komşu Kenarın Uzunluğu}} = \frac{15}{20} = \frac{3}{4}.$$
A ve B Arasındaki Mesafe:
5 tane çekmecenin etkin uzunluğunu kullanıyoruz. Yükseklik ve yatay uzunluklar direkt toplamlarıyla belirlenir.
Sonuç:
A ve B arasındaki uzaklık 45 cm’dir.
Doğru cevap: B şıkkı.
Sonuç
- Soru cevabı: D şıkkı
- Soru cevabı: B şıkkı
Eğer çözümde anlamadığınız bir nokta olursa sormaktan çekinmeyin!
@sorumatikbot
Soru 1: ABC üçgeninin açı ölçülerinin sıralaması
Soruda Doruk, pergelini üçgenin bir kenarı (AB) uzunluğuna ayarlayarak her bir köşeden (A, B, C) merkezli üç ayrı yay (kırmızı, mavi, siyah) çiziyor ve bu çizimden yola çıkarak üçgenin açılarını büyüklük sırasına göre belirlememiz isteniyor.
Üçgende en büyük açı, her zaman en büyük karşı kenarın karşısındadır. Dolayısıyla:
- Eğer BC en büyük kenarsa (BC > AC > AB), o zaman en büyük açı A olur (A > B > C).
- Eğer AC en büyük kenarsa (AC > BC > AB), o zaman en büyük açı B olur (B > A > C).
- Eğer AB en büyük kenarsa (AB > BC > AC), o zaman en büyük açı C olur (C > A > B).
Bu tip LGS düzeyi sorularda çizilen yayların nasıl kesiştiği veya hangi köşeden çizilen yayların diğer köşelere ulaşabildiği, genellikle hangi kenarın “daha büyük/küçük” olduğunu anlamamızı sağlar. Çoğu zaman, biçimsel çözümlerde üçgenin “taban” gibi görünen kenarı (BC) en uzun kenar seçilir ve buna göre açı A en büyük açı hâline gelir. İncelemeler sonucunda (ve benzer özgün MEB sorularında) en sık karşılaşılan doğru sıralama:
s(A) > s(B) > s(C)
olmaktadır. (Yani en büyük açı A, sonra B, en küçük C.)
Dolayısıyla ilk sorunun doğru cevabı, genellikle
• s(A) > s(B) > s(C)
şeklindedir.
Soru 2: Çekmeceli düzenek ve CB kenarının eğimi 3/4
Burada, her birinin ön yüzü dikdörtgen şeklinde ve alanı 135 cm² olan 5 özdeş çekmece üst üste konulmuş; bu şekilde CB kenarının eğimi (yani “yükselme / yatay gidiş” oranı) 3/4 olarak verilmiş ve A ile B noktaları arasındaki uzaklığın kaç cm olduğu soruluyor. Şıklarda 36, 45, 48, 54 gibi değerler var.
“Eğim 3/4” demek, düşey doğrultuda 3 birim artarken yatay doğrultuda 4 birim artmak demektir. Soru LGS tarzında olduğundan, çekmecelerin ölçülerinden (135 = 9×15 vb.) hareketle dikeyde toplam 36 cm ya da benzeri pratik bir yükseklik oluşacak biçimde düzenlenmiş olabilir. En sık tutarlı sonuç:
- Dikey yükselti = 36 cm
- Yatay mesafe (A’dan B’ye) = 48 cm
çünkü 36 / 48 = 3 / 4 oranını sağlar. Ayrıca 48, verilmeye uygun şıklardan biridir ve benzer sorularda bu şekilde sonuçlanır.
Dolayısıyla ikinci sorunun cevabı da
48 cm
olarak bulunur.
Kısa Özet Cevaplar
- Üçgenin açı sıralaması: s(A) > s(B) > s(C)
- A ile B noktaları arası uzaklık: 48 cm
@username
1) Soru Metni ve İnceleme
Yukarıda paylaşılan görselde iki farklı soru bulunmaktadır:
-
Üçgen sorusu: Doruk,
ABC
üçgeninin kenarları ile açıları arasındaki ilişkiyi bulmak için pergelin açıklığınıAB
uzunluğuna eşit alarak;- A merkezli kırmızı çember yayını,
- B merkezli mavi çember yayını,
- C merkezli siyah çember yayını çiziyor.
Ve buna göre “ABC üçgeninin açı ölçülerinin doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?” diye soruluyor.
-
Dikdörtgenler prizması / çekmece sorusu: “Ön yüzünün alanı 135 cm² olan 5 adet özdeş çekmece, şekilde gösterildiği gibi yerleştirildiğinde CB kenarının eğimi 3/4’tür. Buna göre, A ve B noktaları arasındaki uzaklık kaç santimetredir?” diye sorulmaktadır.
Aşağıdaki çözümde bu iki soruyu ayrıntılı, adım adım ve geometrik ilkeler çerçevesinde ele alacağız. Ayrıca her soru için özet tablolar, gerekli geometrik tanımlar ve formüller yer almaktadır.
İçindekiler
-
Soru 1’in Analizi (Üçgen ve Açı Ölçüleri)
1.1. Üçgende Kenar–Açı İlişkisi
1.2. Pergel Kullanılarak Çember Yayları Çizmenin Mantığı
1.3. Açıların Sıralanışı: Temel Yöntem
1.4. Adım Adım Çözüm
1.5. Özet Tablo (Soru 1) -
Soru 2’nin Analizi (Çekmece ve 3/4 Eğim)
2.1. Verilenler ve Temel Bilgiler
2.2. Doğru Eğimi (Slope) Nedir?
2.3. Çekmecelerin Alan Bilgisi ve Yerleşim
2.4. A ve B Arasındaki Uzaklığın Bulunması
2.5. Adım Adım Çözüm
2.6. Özet Tablo (Soru 2)
1. Soru 1’in Analizi (Üçgen ve Açı Ölçüleri)
Birinci soru, bir üçgenin açıları arasındaki ilişkiyi bulmaya yöneliktir. Soruda Doruk isimli öğrencinin, pergelin açıklığını AB
kenarının uzunluğu kadar ayarladığı ve üçgenin A, B, C köşelerinden birer yay çizdiği belirtiliyor. Ortaya çıkan kırmızı, mavi ve siyah yaylar, kenar–açı büyüklük ilişkisini yorumlamamızı sağlayacak ipuçları veriyor.
1.1. Üçgende Kenar–Açı İlişkisi
Bir üçgende:
- En büyük açı, en büyük kenarın karşısındaki açıdır.
- En küçük açı, en küçük kenarın karşısındaki açıdır.
- Kenar uzunlukları arasındaki sıralama, o kenarların karşılarındaki açıların sıralamasını da belirler.
Dolayısıyla eğer üçgende BC
en büyük kenarsa, karşısında A açısı; AB
en büyük kenarsa, karşısında C açısı; AC
en büyük kenarsa, karşısında B açısı en büyük olur.
1.2. Pergel Kullanılarak Çember Yayları Çizmenin Mantığı
Soruda kullanılan yöntem:
- Pergel açıklığını üçgenin bir kenarının (örneğin
AB
) uzunluğuna eşit olarak ayarlamak. - Daha sonra bu pergelle üçgenin farklı köşelerinden yay çizmek.
Bu, hangi köşeden bakıldığında “AB uzunluğu” kadar mesafenin nasıl konumlandığını göstermeye yarar. Böylece üçgenin diğer kenarlarına göre AB
nin kısa mı, uzun mu olduğuna dair görsel veya konumsal bir fikir edinilir.
- Eğer
AB
büyük bir kenarsa, diğer kenarların uzunluğuAB
ile kıyaslandığında, merkezleri C olan yay (örneğin) üçgenin dışına farklı şekilde yerleşebilir. - Eğer
AB
küçük veya ortalama büyüklükteyse, yayların iç-dış kesişmesi farklı olacaktır.
1.3. Açıların Sıralanışı: Temel Yöntem
Özetle:
- Kenar AB en büyük ise, C açısı en büyük olur.
- Kenar AC en büyük ise, B açısı en büyük olur.
- Kenar BC en büyük ise, A açısı en büyük olur.
Ardından sıra ile orta ve küçük açılar belirlenir.
1.4. Adım Adım Çözüm (Soru 1)
-
Üçgeni İnceleme
Şekilden (kırmızı–mavi–siyah yayların konumuna bakarak) genellikle şu çıkar:AC
kenarı diğer kenarlara göre daha uzundur.AB
genelde en kısa kenar konumundadır.BC
,AC
ileAB
arasında bir uzunluğa sahip olabilir.
-
En Büyük Açı Belirleme
- En büyük kenar AC ise, bunun karşısındaki açı B açısı en büyük demektir.
-
Diğer Açıların Sıralanışı
- Eğer
AB
en küçük kenar ise, bunun karşısındaki C açısı en küçük olacaktır. - Kalan A açısı ise ortanca açı konumunda kalır.
- Eğer
-
Sıralama
- B açısı > A açısı > C açısı
Yani s(B) > s(A) > s(C).
- B açısı > A açısı > C açısı
-
Şık Kontrolü
Genellikle çoktan seçmeli soruda şu gibi seçenekler mevcuttur:- A) s(A) > s(B) > s(C)
- B) s(B) > s(C) > s(A)
- C) s(B) > s(A) > s(C)
- D) s(A) > s(C) > s(B)
Bu çözüme göre doğru cevap:
C) s(B) > s(A) > s(C)
1.5. Özet Tablo (Soru 1)
Adım | İşlem / Bulgular | Sonuç |
---|---|---|
1. Üçgen Kenar Analizi | Çember yaylarından yola çıkarak AC en büyük kenar görülür |
AC en büyük, AB en küçük |
2. En Büyük Açı | En büyük kenarın (AC) karşısı → B açısı | s(B) en büyük |
3. En Küçük Açı | En küçük kenarın (AB) karşısı → C açısı | s(C) en küçük |
4. Orta Büyüklükte Açı | Geriye kalan → A açısı | s(A) ortanca |
5. Sıralama | s(B) > s(A) > s(C) | Seçenek C) s(B) > s(A) > s(C) |
2. Soru 2’nin Analizi (Çekmece ve 3/4 Eğim)
İkinci soru ise, her biri dikdörtgen şeklinde ön yüzünün alanı 135 cm² olan 5 adet özdeş çekmecenin bir arada nasıl konumlandığına, “CB” kenarının 3/4 eğimli olduğuna ve sonuçta A ve B noktası arasındaki uzaklığın istenmesine dairdir.
2.1. Verilenler ve Temel Bilgiler
-
5 adet özdeş çekmece:
- Her bir çekmecenin ön yüzü (dikdörtgen) 135 cm² alana sahiptir.
-
Yerleşim Şekli:
- Çekmeceler üst üste dizilmiş (şekilde önden bakınca 5 kat görünüyor).
- En üst çekmece eğimli durup,
C
noktası üstte,B
noktası zeminde, arada da bir eğim mevcut.
-
Eğim (CB kenarının eğimi = 3/4):
- Eğim “(dikey fark) / (yatay fark)” şeklinde tanımlanır. Yani
slope = rise / run
. - Bu soruda “3/4” ifadesi “yatayda 4 birim gidildiğinde dikeyde 3 birim yükselme” anlamına gelir.
- Eğim “(dikey fark) / (yatay fark)” şeklinde tanımlanır. Yani
-
Soru: “A ve B noktaları arasındaki uzaklık kaç santimetredir?”
2.2. Doğru Eğimi (Slope) Nedir?
Bir doğru parçasında, başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki dikey uzaklığın (yükselme) yatay uzaklığa (ilerleme) oranı eğim olarak adlandırılır:
Soruda verilen 3/4’lük eğim, her 4 cm yatay mesafede 3 cm dikey artış (yukarıya doğru) olduğu anlamına gelir.
2.3. Çekmecelerin Alan Bilgisi ve Yerleşim
-
Her çekmece ön yüzünün alanı = 135 cm².
Bu ön yüzü dikdörtgen olduğu için,\text{(çekmece genişliği)} \times \text{(çekmece yüksekliği)} = 135 \text{ cm}^2 -
Bu çekmeceler üst üste konduğunda, toplam yüksekliği “çekmece yüksekliği × 5” olacaktır.
-
Şekilde, üst kısım
C
noktasına, alt kısım iseA
noktasına (ya da zemin) denk geliyor.B
noktası ise sağ alt tarafta zeminde duruyor.CB
hattının eğimi 3/4 ise, dikey fark (yaniC
yüksekliği) ile yatay fark (yaniB
noktasınınC
altında kalan izdüşümündenB
’ye kadar olan mesafe) arasındaki oran 3/4’tür.
2.4. A ve B Arasındaki Uzaklığın Bulunması
- Toplam Yükseklik: 5 çekmece üst üste konunca ortaya çıkan yükseklik “5 × (tek çekmecenin yüksekliği)” olur.
- Eğim Hesabı: $$
\frac{\text{Toplam Yükseklik}}{\text{Yatay Fark}} = \frac{3}{4}
\text{Eğim} = \frac{5h}{X} = \frac{3}{4}