Soruda Verilen Paragraflardaki Düşünceyi Geliştirme Yolları
Aşağıdaki paragraflarda kullanılan düşünceyi geliştirme yöntemlerini analiz ederek her birini açıklayalım:
1. Paragraf:
“Efsaneler, tarihten önce ve tarihin başlangıcı sırasında bir milletin geçirdiği maceraları, yetiştirdiği kahramanları; doğa, evren ve toplum olayları hakkında düşündüklerini ve bunlar karşısında aldığı vaziyetleri anlatan din ve kahramanlık hikâyeleridir.”
Düşünceyi Geliştirme Yöntemi:
Tanımlama - Paragrafta “efsaneler” kavramı açık bir şekilde tanımlanmıştır. Efsanelerin ne olduğu, neyi anlattığı ve hangi unsurları içerdiği tanımlama yöntemiyle açıklanmıştır.
2. Paragraf:
“Konuşma ile yazma farklıdır. Konuşma geçicidir, yazma kalıcı. Konuşma anlıktır, yazma sonsuz. Yazıya geçirilen her şey olduğu gibi korunur. Konuşma ise saman alevi gibi söylendiği anda yitip gider.”
Düşünceyi Geliştirme Yöntemi:
Karşılaştırma ve Benzetme - Paragrafta konuşma ve yazma farklılıkları karşılaştırılmıştır. Ayrıca “konuşma saman alevi gibidir” ifadesiyle benzetme yapılmıştır. Bu yöntemlerle düşünce güçlendirilmiştir.
3. Paragraf:
“Bir yerde sabit civata gibi dönüp duranların ne kendilerine faydaları vardır ne çevredekilere. Oysa dünyaya bakalım; her şey değişir. Durmadan yol alır, bulut olur; yağmura dönüşür; tohum, baş verir, çiçeğe dönüşür; civciv, pek cılız doğar, kocaman bir horoz olur.”
Düşünceyi Geliştirme Yöntemi:
Örnekleme ve Karşılaştırma - Paragrafta değişim süreçleri (“bulutun yağmura dönüşmesi, tohumun çiçek olması, civcivin horoz olması”) örnek vererek açıklanmıştır. Ayrıca sabit (durağan) ve değişim kavramları karşılaştırılmıştır.
4. Paragraf:
“Deneme, büyük savlar içermez. Daha çok duyguya, sezgiye, birikime ve akla dayanır. Denemede yazar kendi birikimini, içinden gelenleri özgürce aktarır. Bu nedenle Nurullah Ataç deneme için: “Deneme benim ülkesimdir.” der. Bu görüşe katılmamak elde değildir.”
Düşünceyi Geliştirme Yöntemi:
Tanık Gösterme - Nurullah Ataç’ın bir sözüne atıfta bulunularak düşünce desteklenmiştir. Bunun yanı sıra deneme türünün özellikleri tanımlanmıştır.
5. Paragraf:
“Tabiatın harika, sessiz süpürgeleri ormanlar yaratılmasaydı yaşadığımız dünya tozdan geçilmeyecekti. 1000 m² ladin ormanı yılda 32 ton, kayın ormanı 68 ton ve çam ormanı ise 30-40 ton tozu hüp diye emebilir ve havadaki zehirli gazları da filtre eder.”
Düşünceyi Geliştirme Yöntemi:
Sayısal Veri Kullanma - Paragrafta ormanların faydalarını vurgulamak için ton cinsinden sayısal veriler sunularak düşünce somutlaştırılmıştır.
6. Paragraf:
“Birikimsiz yazarlık saman alevi gibidir. Saman alevi çabucak tutuşup yine çabucak söner. Yazmak için yeterli donanıma sahip olmayan birikimsiz yazarlar da parlamış olsalar bile elbet bir gün saman alevi gibi sönüp giderler.”
Düşünceyi Geliştirme Yöntemi:
Benzetme - “Birikimsiz yazarlık saman alevi gibidir” ifadesiyle birikimsiz yazarlığın kısa süreli etkisi benzetme yöntemiyle açıklanmıştır.
Sonuç: Yukarıdaki paragraflar çeşitli düşünceyi geliştirme yollarıyla yazılmıştır. Her paragrafın yöntemi paragrafın içeriğine uygun bir şekilde kullanılmıştır.
@username
Paragraflarda kullanılan düşünceyi geliştirme yolları nelerdir?
Cevap:
Aşağıdaki metinlerde, her paragrafta yazarın düşüncesini hangi yönteme başvurarak geliştirdiğini belirleyebiliriz. Türkçe’de en yaygın kullanılan düşünceyi geliştirme yolları şunlardır:
- Tanımlama
- Örnekleme
- Benzetme
- Tanık Gösterme
- Sayısal Veri Kullanma
- Karşılaştırma
Aşağıdaki parçaların her birinde baskın olarak kullanılan yol tabloda gösterilmiştir:
| Paragraf (Özet) | Düşünceyi Geliştirme Yöntemi |
|---|---|
| 1. “Masallar… bir milletin geçirdiği maceralar, kahramanlar vb. anlatılır…” | Tanımlama (Masalın ne olduğuna dair açıklama yapılır.) |
| 2. “Konuşma ile yazma farklıdır. Konuşma geçicidir, yazma kalıcıdır…” | Karşılaştırma (Konuşma ve yazmanın özellikleri karşılaştırılır.) |
| 3. “Aynı yerde sabit civata gibi dönüp duranların… civata gibi…” | Benzetme (“Civata gibi” benzetmesi ile anlam pekiştirilir.) |
| 4. “Deneme, büyük savlar içermez… Nurullah Ataç ‘Deneme benim ülkesidir’ der.” | Tanık Gösterme (Nurullah Ataç’ın sözü tanık olarak kullanılır.) |
| 5. “Tabiatın harika ormanları olmasaydı… 1000 m² ladin ormanı yılda 32 ton tozu… kayın ormanı 68 ton tozu…” | Sayısal Veri Kullanma (Ormanların temizlediği toz miktarına dair rakamlar kullanılır.) |
| 6. “Birikimsiz yazarlık saman alevi gibidir. Saman alevi çabucak tutuşup yine çabucak söner…” | Benzetme (“Saman alevi gibidir” ifadesiyle doğrudan bir benzetme yapılır.) |
Açıklama ve İpuçları
- Tanımlama: Yazar, “masalların” ne olduğunu açıklayarak onları tanımlar.
- Karşılaştırma: Konuşma ve yazma, geçicilik-kalıcılık bağlamında karşı karşıya getirilir.
- Benzetme: “Civata gibi” ifadesi, bir similedir (benzetme).
- Tanık Gösterme: Nurullah Ataç’tan alıntı yapılarak görüş desteklenir.
- Sayısal Veri: 1000 m² ladin ormanı, 32 ton, 68 ton gibi sayısal değerlerle düşünce somutlaştırılır.
- Benzetme: “Saman alevi gibidir” ifadesi, yine bir benzetme örneğidir.
Kısa Özet
Metinlerdeki paragraflar, düşünceyi geliştirme yollarının en yaygın örneklerini gösterir. Böylece yazarlar, düşüncelerini daha anlaşılır ve etkili biçimde okuyucuya aktarırlar.