Yukarıda verilen iyon yükü–atom numarası grafiğinde X ve Y tanecikleri için hangi ifade yanlıştır?
Cevap: Soru kökünde gösterilen grafikte X’in pozitif iyon yüküne (yukarı eksen), Y’nin ise negatif iyon yüküne (aşağı eksen) sahip olduğu görülür. Üstelik grafiğe göre X ve Y aynı dikeyde (yani aynı atom numarasında) konumlanmışlardır. Dolayısıyla ikisi de aynı elementin iyonları olmalarına rağmen biri katyon (+ yüklü), diğeri anyon (– yüklü) hâline gelmiştir. Bu durumda aşağıdaki maddelerden hangisi yanlıştır sorusunun yanıtı şöyledir:
-
A) X katyondur.
- X pozitif iyon yükü ekseninde yer aldığı için bu ifade doğrudur.
-
B) Y anyondur.
- Y negatif iyon yükü ekseninde yer aldığı için bu ifade de doğrudur.
-
C) X ve Y farklı element iyonlarıdır.
- Grafikte aynı atom numarası ekseninde oldukları için X ve Y aynı elementin farklı yüklere sahip iyonlarıdır.
- Bu ifade yanlıştır.
-
D) X ve Y’nin kimyasal özellikleri farklıdır.
- Aynı elementin farklı yüklere sahip iyonları olsalar da iyon yükü, iyonların kimyasal tepkime verme biçimini etkiler. Katyon ve anyon olma hâlleri, bağ yapma ve etkileşime girme özelliklerini değiştirebilir. Bu nedenle bu ifade doğrudur.
-
E) X ve Y’nin fiziksel özellikleri farklıdır.
- İyonların kütle, iyonik yarıçap, erime/kaynama noktaları gibi fiziksel özellikleri de farklılık gösterir. Dolayısıyla bu ifade doğrudur.
Dolayısıyla C şıkkı (“X ve Y farklı element iyonlarıdır.”) bu sorudaki yanlış ifadedir.
X ve Y İyonlarının Karşılaştırma Tablosu
| Özellik | X (Katyon) | Y (Anyon) |
|---|---|---|
| Atom Numarası | Aynı | Aynı |
| Yük İşareti | (+) | (–) |
| Kimyasal Özellikler | Farklı (katyonik özellik) | Farklı (anyonik özellik) |
| Fiziksel Özellikler (iyon yarıçapı vb.) | Farklı | Farklı |
| Bulunduğu Bölge (Grafik) | İyon yükü ekseninde 0’ın üstü | İyon yükü ekseninde 0’ın altı |
Kısa Özet
- Katyonlar (X), pozitif yüklü iyonlardır ve grafikte + yönde yer alırlar.
- Anyona (Y), negatif yüklü iyonlardır ve grafikte – yönde yer alırlar.
- Aynı atom numarasına sahip farklı yüklü tanecikler, aynı elementin iyonlarıdır.
- Dolayısıyla “farklı element iyonları” ifadesi yanlıştır.