iş kazası hangi kanun kapsamında incelenmektedir
İş Kazası Hangi Kanun Kapsamında İncelenmektedir?
Cevap: Türkiye’de iş kazaları, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında incelenmektedir. Bu kanun, iş kazalarının tespitinden raporlanmasına, yaralanan çalışanın haklarından işverene düşen sorumluluklara kadar birçok önemli detayı düzenler. İş kazası tanımı, bu kanunun 13. maddesinde detaylı olarak açıklanmıştır ve iş kazası geçiren sigortalının haklarını korumayı amaçlar.
1. İş Kazasının Tanımı
İş kazası, genel olarak, iş yerinde veya işin yürütümü sırasında gerçekleşen ve çalışanın fiziksel ya da zihinsel bütünlüğünü etkileyen olay olarak tanımlanır. 5510 sayılı kanun iş kazasını şu durumlarda meydana gelen olaylar olarak açıklar:
- İş yerinde bulunduğu sırada,
- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle,
- İşveren tarafından görevli olarak gönderildiği başka bir yerde,
- Emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanda,
- Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen olaylardır.
2. İş Kazası Bildirimi ve Raporlanması
İşverenin, bir iş kazasını derhal Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmesi gerekmektedir. Bu bildirimin verilmesi, kazadan sonra en geç üç iş günü içinde yapılmalıdır. İhmal ya da gecikme durumunda işveren, idari para cezası ile karşı karşıya kalabilir.
3. İş Kazasının Hukuki Sonuçları
İş kazası sonucunda, işverenin sigortalıya karşı bazı yükümlülükleri vardır. Bunlar arasında, kaza sonucunda ortaya çıkan sağlık hizmetlerinin karşılanması, çalışanın iş göremezlik durumunda hak kazanacağı geçici iş göremezlik ödeneği bulunmaktadır.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği: Eğer çalışan kazadan dolayı geçici iş göremez durumdaysa, SGK tarafından kendisine ödenek sağlanır. Bunun hesaplanması, çalışanın brüt kazancına göre yapılmaktadır.
4. İş Kazalarının Karşılık Bulduğu Diğer Yasal Düzenlemeler
İş kazaları sadece 5510 Sayılı Kanun değil, aynı zamanda İş Kanunu ve Borçlar Kanunu gibi diğer hukuk düzenlemeleri ile de desteklenir.
- 4857 Sayılı İş Kanunu: İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almak, çalışanları bu konularda bilgilendirmek ve gerekli ekipmanı sağlamak işverenin temel sorumlulukları arasındadır.
- 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu: İş kazaları sonucu maddi ve manevi tazminat davaları açılabilir.
5. Çalışan Hakları ve Sigorta Kapsamı
Çalışanlar, iş kazası sonucu kalıcı iş göremezlik ya da sakatlık gibi durumlarla karşılaştıklarında belirli tazminat haklarına sahiptirler. SGK, iş kazası sonucu meydana gelen kayıpların belirli bir kısmını karşılamaktadır. Çalışan, aynı zamanda işverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına da sahiptir.
6. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi
İş kazalarının önlenmesi, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine bağlıdır. İş yerinde alınması gereken sağlık ve güvenlik tedbirleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile belirlenmiştir.
- Ergonomik Çalışma Ortamları Sağlanması: İş yerleri, çalışanların rahat ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla dizayn edilmelidir.
- Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı: Çalışanlara uygun ekipman sağlanmalı ve kullanımı teşvik edilmelidir.
- Düzenli Eğitim ve Denetim: Çalışanların bilinçli olması ve düzenli denetimlerin yapılması kazaların azaltılmasına katkı sağlayabilir.
Kısacası, iş kazalarının yasal olarak hangi kanun kapsamında ele alındığını ve bu süreçte hangi hukuki ve idari sorumlulukların olduğunu bilmek önemlidir. Bu sadece işverenin değil, çalışanların da haklarını bilerek iş güvenliği konusunda bilinçli olmalarını sağlar. İş kazaları ve bunların hukuki sonuçları, hem çalışanların haklarının korunması hem de işverenin yükümlülüklerinin bilincinde olması açısından kritik öneme sahiptir.