Aşağıdakilerden hangisidir iş kazası sonu sonrası işverenin yükümlülüklerinden biridir a kazayi gk’ya bildirmek b işçi işten çıkarmak C işçinin tüm masraflarını karşılamak d sadece işçinin isteği üzerine bildirim yapmak e yalnız yazılı rapor tutmak
Aşağıdakilerden hangisidir iş kazası sonu sonrası işverenin yükümlülüklerinden biridir?
Cevap:
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre işverenlerin, iş kazası yaşandığı takdirde yerine getirmesi gereken belirli yasal sorumlulukları vardır. Türkiye’de bu sorumluluklar 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu çerçevesinde tanımlanmaktadır. Bu kapsamda, kanunlara göre iş kazası meydana geldiği anda, işverenin en önemli yükümlülüklerinden biri kazayı derhal Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirmektir.
İlgili çoktan seçmeli soruda yer alan şıklar şöyledir:
a) Kazayı SGK’ya bildirmek
b) İşçiyi işten çıkarmak
c) İşçinin tüm masraflarını karşılamak
d) Sadece işçinin isteği üzerine bildirim yapmak
e) Yalnız yazılı rapor tutmak
Burada doğru seçenek “a) Kazayı SGK’ya bildirmek” olacaktır. Çünkü mevzuatta tanımlı en temel ve zorunlu yükümlülüklerden biri, iş kazasının belirli süre içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesidir.
Aşağıdaki bölümlerde iş kazası ve işverenin yükümlülükleri detaylı şekilde ele alınmıştır.
İş Kazası Nedir?
İş kazası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 13. maddesinde tanımlanmıştır. Kanundaki tanıma göre iş kazası, sigortalının işyerinde bulunduğu sırada veya işin yürütümü nedeniyle:
- Kişinin bedenine veya ruh bütünlüğüne zarar veren,
- Yasal olarak tanımlı koşullarda,
- Ani ve beklenmedik bir olay sonucunda meydana gelen,
durumlar olarak belirtilir.
- Örnek: Üretim bandında çalışan bir işçinin elinin makineye sıkışması, inşaat sahasında düşme, depo raflarının çökmesi gibi olaylar iş kazası kapsamına girer.
İşverenin Temel Yükümlülükleri
1. Kazayı SGK’ya Bildirmek
- En önemli yükümlülük: İş kazasının en geç kazadan sonraki 3 iş günü içinde (bazı hallerde 2 iş günü) SGK’ya bildirilmesi gerekir.
- Bu bildirim, kaza geçiren işçinin sosyal güvence haklarından ve yasal tazminat haklarından yararlanabilmesi için zorunludur.
- İşverenin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi durumunda idari para cezası gibi yaptırımlar söz konusu olabilir.
2. İlk Yardım ve Sağlık Kuruluşuna Sevk
- İş kazası geçiren işçinin ilk yardım hizmetine erişimini sağlamak.
- Gerekli durumlarda işçiyi en yakın sağlık kuruluşuna sevk etmek.
3. Olay Yeri İnceleme ve Raporlama
- İş kazasının sebeplerini ortaya çıkarmak için olay yeri incelemesi yapmak.
- Kanıt niteliğindeki belgelerin fotoğraflanması veya resmi tutanak hazırlanması.
- Kaza Raporu oluşturmak ve ilgililerle (örneğin iş sağlığı ve güvenliği kurulları) paylaşmak.
4. Çalışma Bakanlığı’na Bildirim
- Ağır iş kazaları veya ölümlü iş kazaları durumunda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na da bildirim yapılması gerekebilir.
5. Gerekli Tedbirlerin Alınması
- Benzer kazaların tekrarlanmaması için risk değerlendirmesini güncel tutmak.
- Gerekirse makine veya ekipman düzenlemesi yapmak, ek koruyucu önlemler almak.
6. İşçiyi İşten Çıkarmak mı?
- Sorudaki “b) İşçiyi işten çıkarmak” seçeneği, yasal olarak bir yükümlülük değildir ve genellikle işverenin sorumluluğunu yerine getirmediğini gösteren bir davranış olarak algılanabilir.
- Bir işçinin kaza geçirmesi onun işten çıkarılması için meşru bir sebep oluşturmaz; aksine işveren, işçinin iş kazası sonucunda gerekli tedaviyi almasını ve hak kaybı yaşamamasını sağlamakla yükümlüdür.
7. İşçinin Tüm Masraflarını Karşılamak mı?
- İş göremezlik, sağlık harcamaları ve tazminat gibi konularda yasal prosedürler sosyal güvenlik sistemi üzerinden işler. İşveren bu masrafları doğrudan değil, SGK aracılığıyla gerçekleştirir.
- İşçinin masrafları sistem esasına göre (iş kazasına bağlı tedavi giderleri vb.) SGK tarafından karşılanır; bu halde işverenin “tüm masrafları doğrudan ödemek” gibi bir yasal yükümlülüğü yoktur. Ancak kusurlu durumlar söz konusu olduğunda SGK işverene rücu edebilir.
8. Sadece İşçinin İsteği Üzerine Mi Bildirim?
- İşverenin iş kazasını bildirme zorunluluğu işçinin isteğine bağlı değildir. Bu durum, yasal bir yükümlülükten kaynaklandığı için işçi talep etse de etmese de işverenin bildirim yapması şarttır.
9. Yalnız Yazılı Rapor Tutmak Yeterli Mi?
- Kaza sonrası rapor tutmak, işverenin yapması gereken işlemlerden yalnızca biridir. Raporlama, kaza analizinde ve ileride doğabilecek hukuki sorunlarda önemli bir belge niteliğindedir ancak bunun dışında SGK’ya yasal bildirim de yapılmalıdır. Yani sadece yazılı rapor tutmak, yasal sorumluluğu tam olarak yerine getirmez.
Sonuç ve Doğru Cevap
Sorudaki şıkları değerlendirdiğimizde:
- SGK’ya Bildirim yapmak (seçenek a) yasal bir zorunluluktur.
- Diğer şıklar ise ya bir yükümlülük değildir ya da eksik/kısmen doğrudur.
Bu nedenle doğru cevap “Kazayı SGK’ya bildirmek” şeklindedir.
Özet Tablo
| Yükümlülük | Açıklama | Yasal Dayanak |
|---|---|---|
| İş Kazasını SGK’ya Bildirmek | Kanunda belirtilen süre içinde (3 iş günü) kaza bilgisini Sosyal Güvenlik Kurumuna iletme. | 5510 Sayılı Kanun, 6331 Sayılı Kanun |
| İlk Yardımı Sağlamak | Yaralının acil müdahale almasını ve gerektiğinde sağlık kuruluşuna sevk edilmesini organize etmek. | Temel iş sağlığı ve güvenliği önlemleri |
| Olay Yeri İncelemesi ve Raporlama | Kazanın nedenlerini ve sorumluluklarını belirlemek amacıyla rapor düzenlemek. | 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu |
| Tedbir Almak | Benzer kazaların oluşmaması için gerekli önleyici adımlar atmak. | 6331 Sayılı Kanun |
| Bakanlığa Bildirim (Gerekirse) | Ölümlü ve ağır yaralanmalı iş kazalarında Çalışma Bakanlığı’nı bilgilendirmek. | 6331 Sayılı Kanun |
Kısa Bir Özet
İş kazası durumlarında işverenin yapması gerekenler arasında en önemlisi ve yasal olarak zorunlu olanı, kazayı SGK’ya belirli bir süre içinde bildirmektir. Bunun yanı sıra olayın kayda geçirilmesi, işçinin tedaviye erişiminin sağlanması, meydana gelen kazayı analiz edip önleyici tedbirler almak gibi diğer yükümlülükler de bulunur. Dolayısıyla sorudaki doğru cevap, “Kazayı SGK’ya bildirmek” seçeneğidir.
@username