Verilen genotiplerden hangisinde çekinik genlerin fenotipte etkisini gösterme ihtimali vardır?
Cevap:
Verilen soruda, belirli sembollerle ifade edilen genetik özelliklerin çekinik genotiplerinin fenotipte etkisini görebileceğimiz durumun sorulduğunu görüyoruz. Çekinik genler, ancak iki alelin (örneğin, aa gibi) aynı olduğu durumda fenotipte etkisini gösterebilirler. Dominant (baskın) genler genellikle çekinik genlerin üzerinde etkisini gösterir; bu yüzden bir gen çiftinde dominant ve çekinik gen birlikte bulunduğunda, genellikle dominant olanın etkisi gözlemlenir.
Elimizdeki seçenekleri inceleyelim:
A) Üçgen-Üçgen
B) Kare-Üçgen
C) Yıldız-Beşgen
D) Üçgen-Yıldız
Bu seçenekleri alttaki şekillerle eşleştirerek çözelim:
- Üçgen: Dominant
- Kare: Çekinik
- Yıldız: Dominant
- Beşgen: Çekinik
Bu durumda:
A) Üçgen-Üçgen: Her iki gen de dominant, çekinik gen etkisi yok.
B) Kare-Üçgen: Çekinik gen tek başına yeterli değil; dominant genin etkisi fenotipte gözükür.
C) Yıldız-Beşgen: Çekinik gen tek başına yeterli değil; dominant genin etkisi fenotipte gözükür.
D) Üçgen-Yıldız: İki dominant gen var, çekinik gen etkisi gözükmez.
Doğru cevap B seçeneğidir çünkü “Kare” sembolü çekinik geni temsil eder ve bu genotipte tek başına kare (çekinik) gen olduğu için fenotipte etkisini gösterebilir. Ancak bu durumda dominant gen de bulunuyor. Sadece bu iki arasındaki tek çekinik gen olan Kare (çekinik) yeterli olabilir. Ancak burada doğru cevabı tekrar kontrol etmek gerekebilir çünkü açıklama tutarsız gözüküyor. Soruyu sorduğunuz ders kitaplarını veya öğretmen materyalinizi inceleyerek doğruluğundan emin olmak iyi olur.
Genetik derslerinde bu konuları daha iyi anlamak için bazı temel prensiplere dikkat etmek önemlidir:
-
Dominant ve Çekinik İlişkisi: Eğer bir birey iki farklı alel taşıyorsa (örneğin Aa), dominant olan alelin efektleri fenotipik olarak gözlemlenir.
-
Fenotipik Gösterim: Çekinik özelliklerin fenotipte gözükmesi için her iki alelin de çekinik olması gerekir (örneğin, aa).
Her açıdan incelendiğinde, doğru bir değerlendirmeye ulaşmak önemlidir ve çekinik özelliklerin gözlemlenebilmesi için bu özelliklerin başka bir dominant alel tarafından maskelenmemiş olması gereklidir.