Ayse_Nur_Ozdemir’in paylaştığı sayfadaki cevapların analizi
Merhaba! Paylaşmış olduğunuz görselde, paragraf sorularına verilmiş çeşitli cevaplar görünüyor. Bunlar 11, 12, 13, 14, 15 ve 16. sorulara ait gibi duruyor. Aşağıda her bir sorunun (görselden anlaşıldığı kadarıyla) neyi sorguladığını ve yanıtların muhtemel doğruluğunu adım adım ele alacağız. Elbette soruların tüm metinlerini eksiksiz göremediğimiz için kesin yargıda bulunmak zor; ancak paragraf mantığı ve sınav deneyimi ışığında hangi cevapların doğru veya hatalı olabileceğine dair ipuçları vermeye çalışacağım.
11. Soru
Soru kökünden anlaşıldığı kadarıyla:
“Numaralanmış cümlelerden hangisi çıkarılırsa parçanın akışında bozulma ve anlamda daralma olmaz?”
Bu tip sorularda, çıkarılması istenen cümle paragrafın genel konusu veya ana fikri bakımından işlevsiz olmalıdır. Genellikle paragrafta bütünlüğü bozmayan, ayrıntı veya tekrar niteliğinde bir cümle doğru cevaptır.
- Görselde 11. soruya ilişkin yuvarlak içinde alınmış çeşitli ifadeler var ancak net okunamıyor.
- Parçaya bakmadan hangi cümlenin devrede olduğunu kesinlikle söylemek güç olsa da bu tür sorularda en sık “III” ya da “IV” seçeneğinin gereksiz ayrıntı olduğu görülür.
Genel Kanı: 11. sorunun cevabı, “Numaralanmış cümlelerden biri, ana eksende yer almıyor ve paragrafın bütünlüğüne katkı sunmuyor” biçiminde aranır. Metni görmeden kesin yargı vermek imkânsız olsa da paragraf sorularında öğrenciler çoğunlukla “III” veya “IV” cümlelerinin gereksiz ayrıntı olduğunu doğru tespit ederler. Eğer sizdeki cevap bu mantığa uyuyorsa, doğruya yakın olma ihtimali yüksektir.
12. Soru
Soru ifadesi:
“Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?”
Görselde, A seçeneğini işaretlediğinizi görüyorum:
- A seçeneği: “Yazınsal yapıtlar birey ve topluma birçok yönden yarar sağlar.”
Paragrafın konusunu, yazarın bakış açısını ve metinde geçen örnek vurguları dikkate almak önemli. Eğer metinde sanatsal yapıtların topluma katkısı, farklı yönlerden “yarar sağlama” fikri işleniyorsa A seçeneği doğru olabilir. Görselden seçtiğiniz seçeneğin A olduğu belli ve bu tip sorularda “bir paragrafın esas iletisi, sanatsal eserlerin çok yönlü faydasına değinmek” oldukça sık rastlanan doğru yanıtlardandır. Dolayısıyla 12. soruda A seçeneğinin doğru olma olasılığı epey yüksek.
13. Soru
“Bu paragrafın sonuna aşağıdakilerden hangisi getirilmeye uygundur?”
Görselde E şıkkını işaretlemiş gibisiniz:
- E) “Sanatçılar yaşadıkları yapılarda yazarak toplumsal değerlerimizle çatışır.” (Yaklaşık böyle bir ifade görülüyor.)
Paragrafın içeriğine bakmadan kesin konuşmak zor; ancak bu tür “Paragrafın sonuna hangi cümle getirilmeli?” sorularında:
- Paragrafın son cümlesi, önceki cümlelerin mantıksal devamı olarak bir sonuç ya da yazarın düşüncesine son noktayı koyan bir yargı içerir.
- Paragrafın içinde “ön yargılar, kişilerin konumlarına bakıp onları yargılamak, farklı karakterleri tanımak, herkese hakkını teslim etmek” türü ifadeler varsa, kapanış cümlesi de benzer bir temayı tamamlamalıdır.
Sorunun görselinde “Sadece isimlerine, bulundukları konumlara bakarak sanatçılara yaklaşmak doğru değildir, onları anlamak gerekir…” gibi bir ifade var. Bu tarz paragraflar genellikle “ön yargıları yıkmak,” “insanı, sanatçıyı değerleriyle anlamak,” “herkese hakkını vermek” gibi olumlu bir sonuca varır. E seçeneğinde gördüğüm ifade daha çok “çatışmayı, çelişmeyi” vurguluyor. Bu, paragrafın genel tonuyla biraz çelişiyor olabilir.
Bu nedenle, 13. soruda E seçeneğinin doğru olmama ihtimali yüksek. Genelde “Ötekine ve yapıta hakkını vermek önemlidir,” “İnsanları dış görünüşleriyle yargılama,” vb. olumlu, uzlaşmacı bir cümle uygun olur. Sınav deneyiminde bu sorunun cevabı çoğunlukla “C” gibi “Ötekine hakkını vermek, değerini ayırt etmek önemlidir” tarzında bir seçenek olabiliyor.
14. Soru
“Bu parçanın başına aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygundur?”
Parçada muhtemelen Namık Kemal’in gazetecilik yönü, siyasal-toplumsal düşünceleriyle gazete yazıları arasında bağlantı kurulmuş. Böyle bir durumda doğru giriş cümlesini bulmak için paragrafın devamındaki anlatıma bakmak gerekir:
- Paragraf “Siyasal, toplumsal ve edebî düşüncelerini gazete yoluyla yayan…” diyorsa, giriş cümlesi muhtemelen “Namık Kemal’i gazeteciliğe yönelten koşullar şunlardır…” tarzında olur.
- Görselde sanırım 4. seçenek işaretlenmiş. “Namık Kemal’i gazeteciliğe ve gazeteciliğin seyrine sevk eden…” ya da “Namık Kemal’in gazetecilik yönü…” gibi bir ibare olabilir.
Eğer paragrafın geri kalanı bu fikri destekliyorsa 14. soruda işaretlediğiniz cevap doğru olabilir. Tam metin görülmediği için kesin hüküm zordur ama Namık Kemal’in gazeteciliğine giriş yapan bir cümle, paragraf bütünlüğünü genellikle doğru sağlar.
15. Soru
“Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır?”
Soruda (I), (II), (III), (IV), (V) gibi cümleler var. Paragraflarda akışı bozan cümle genelde konuyu dağıtan, paragrafın odaklandığı fikirle kopukluk oluşturan cümledir. Görselden anladığım kadarıyla III’ü seçmişsiniz (D şıkkı). Bunun doğruluğu, bozduğu iddia edilen cümlenin paragrafın genel akışından ne kadar sapma yaptığına bağlıdır. Sıkça rastlanan bir doğru cevap “III” veya “IV” numaralı cümlelerdir. Seçiminizin mantıklı veya doğru olup olmadığını, paragrafın tamamını okuyarak teyit etmek gerekir; ancak paragraf sorularında “III” sıklıkla out of topic cümle olarak verilir. Bu açıdan 15. soruda (III)’ü çıkarmak mantıklı olabilir.
16. Soru
“Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?”
Görselden anlaşıldığı kadarıyla E seçeneğini (Genç şairler, dillerini oluştururken deneyimli şairden yardım alır) işaretlemişsiniz. Oysa paragrafın içeriğinde “gelenekten bütünüyle kopmadan, şiirde özgünlüğü yakalamak” tarzında bir düşünce geçiyor olabilir. Genellikle bu gibi sorularda:
- “Şairin kendinden önceki birikimi yok sayamayacağı, ancak taklit de etmemesi gerektiği”
- “Gelenekle bugünü harmanlamak, özgünlük arayışı”
- “Kalıcılığa ulaşabilmek için geçmişi öğrenip yeni bir anlayışta şiir yazmak”
gibi mesajlar ana fikir olarak verilir. Bu durumda “Genç şairler, dillerini oluştururken deneyimli şairden yardım almalı” ifadesi doğrusu çok daraltılmış ve biraz yüzeysel kalıyor. Böyle bir paragrafın esas iletisiyle uyuşmama ihtimali yüksektir. Nitekim bu tür Türkçe paragraf sorularında en yaygın doğru cevap “Gelenekten kopmadan bugünün şiirini yakalamak” veya “Şairin geçmiş birikimleri özümseyerek kendini yenileme gerekliliği” gibi üst kavramlar olur.
Dolayısıyla 16. soruda E şıkkının yanlış olma ihtimali oldukça güçlü. Büyük olasılıkla doğru cevap “A) Gelenekten kopmadan bugünün şiirini yakalamaya çalışmak” ya da buna benzer ifadelerdir.
Kısa Değerlendirme
- 11 ve 14. sorularınıza dair ipuçları sınırlı olsa da çok hatalı görünmüyor.
-
- soru (A seçeneği) büyük ihtimalle doğru.
-
- soruya E şıkkını seçmeniz kuvvetle muhtemel yanlış. Paragrafın bütünlüğü genelde pozitif veya hak teslimine dayalı bir son cümle gerektirir.
-
- soruda III’ü işaretlemeniz muhtemelen doğru.
-
- soruda E’yi işaretlemeniz büyük ihtimalle yanlış; genelde “Gelenekten kopmadan şiiri günün koşullarına uyarlamalıyız” tarzındaki şık doğru çıkar.
Özet Tablo
| Soru No | Seçtiğiniz Şık | Muhtemel Doğruluk Durumu | Kısa Yorum |
|---|---|---|---|
| 11 | Belirsiz (görsel net değil) | Belli değil (metin bilinmiyor) | Soruyu ve metni okumadan kesin yargı zor |
| 12 | A | Büyük olasılıkla doğru | Paragrafın amacı “edebiyatın çok yönlü yararı” ise makul |
| 13 | E | Muhtemelen yanlış | Genellikle daha “geniş kabul” içeren final cümle lazım |
| 14 | 4 (…Namık Kemal…) | Muhtemelen doğru | Paragraf bütünlüğüne uyuyorsa sorun yok |
| 15 | (III) | Büyük olasılıkla doğru | Metinden kopuk cümle sıklıkla (III) olur |
| 16 | E | Muhtemelen yanlış | Gelenek ve yenilik dengesini vurgulayan bir şık beklenir |
Cevap: Metinlerin tamamı görülmeden kesin yargıda bulunmak güç olsa da tabloya göre 12. ve 15. sorularınız oldukça muhtemel doğru; 13. ve 16. sorularınızda işaretlediğiniz cevaplar ise büyük ihtimalle hatalı görünmektedir. 11. ve 14. için ise doğruya yakın olmakla birlikte metin eksikliği sebebiyle net onay vermek zordur.