Djxnxnmxnx

YKS TYT
1

Modern düşüncenin temel problemleri ve filızofları

2

Modern düşüncenin temel problemleri ve filozofları nelerdir?

Cevap:

Modern düşünce, yaklaşık 17. yüzyılda başlayıp 19. yüzyıl sonlarına kadar uzanan felsefi ve entelektüel hareketleri kapsar. Bu dönem, Orta Çağ ve Rönesans sonrası şekillenmiş, bilimsel gelişmelerin ve toplumsal dönüşümlerin etkisiyle yeni felsefi yaklaşımların doğduğu bir zaman dilimi olmuştur. Modern dönemin birincil derdi insan aklının doğasını, bilginin kaynağını ve hakikat anlayışını aydınlatmaktır. Aşağıda modern felsefeyi şekillendiren temel problemler ve önemli filozoflar yer almaktadır.

Temel Problemler

  1. Bilginin Kaynağı ve Doğruluğu

    • Modern düşüncede, “bilgiye nasıl ulaşırız?” sorusu iki gelenekle açıklanmaya çalışılmıştır:
      • Rasyonalizm (Akılcılık): Bilginin ana kaynağının akıl olduğunu savunur.
      • Empirizm (Deneycilik): Bilginin deney ve gözlemden kaynaklandığını öne sürer.

  2. Zihin-Beden İlişkisi

    • Modern filozoflarda, özellikle Descartes ile başlayan “zihin (ruh) ve beden (madde) nasıl ilişki içindedir?” sorunu büyük tartışma yaratmıştır.
    • Bu problem, metafizik ve bilimsel yaklaşımı birleştirme çabası içinde farklı çözümlerle ele alınmıştır.

  3. Varlık ve Metafizik

    • Varlığın temeli nedir, fiziksel gerçeklik dışında ne gibi varlıklar (örneğin Tanrı, ruh, sonsuz formlar) olabilir soruları modern çağa kadar devam etmiş, ancak yeni bilimsel yöntemlerle farklı bakış açıları kazanmıştır.

  4. Ahlak ve Özgürlük

    • İnsan davranışlarının temeli nedir, ahlaki eylemler akılla mı, duyguyla mı değerlendirilir, özgür irade mevcut mudur gibi sorular 17. yüzyıl sonrasında önem kazanarak Kant, Spinoza gibi filozofların eserlerinde işlenmiştir.

  5. Devlet ve Toplum Düzeni

    • Modern felsefe, siyaset kuramı bakımından da büyük bir dönüşüm yaşamıştır. Hobbes, Locke, Rousseau gibi düşünürler toplumsal sözleşme anlayışını geliştirerek modern demokratik ilkeleri destekleyen yeni teoriler ortaya koymuşlardır.

Önde Gelen Modern Filozoflar

  1. René Descartes (1596-1650)

    • Odak Noktası: Varlık problemi, zihin-beden ikiliği, metodolojik şüphe.
    • Felsefi Katkıları: “Düşünüyorum, öyleyse varım” (Cogito ergo sum) çıkış noktasıyla yeni bir rasyonalizm akımı başlatmıştır.

  2. John Locke (1632-1704)

    • Odak Noktası: Deneycilik (empirizm), bilgi teorisi, siyaset felsefesi.
    • Felsefi Katkıları: “Boş levha” (tabula rasa) anlayışıyla insan zihninin doğuştan bilgiye sahip olmadığını savunmuştur.

  3. Baruch Spinoza (1632-1677)

    • Odak Noktası: Tanrı-varlık ilişkisi, panteizm, ahlak felsefesi.
    • Felsefi Katkıları: Tanrı’nın doğa ile özdeşliği görüşüyle (panteizm) metafizik ve etik konulara bütüncül yaklaşım getirmiştir.

  4. Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716)

    • Odak Noktası: Monadlar teorisi, akılcı bilgi anlayışı.
    • Felsefi Katkıları: Eş-zamanlı (paralel) evren tasarımı ve “Bu dünya mümkün dünyaların en iyisidir” önermesiyle metafiziğe katkı sağlamıştır.

  5. David Hume (1711-1776)

    • Odak Noktası: Deneycilik, nedensellik eleştirisi, bilginin sınırları.
    • Felsefi Katkıları: Nedenselliği sorgulayarak modern ampirizmi radikal noktaya taşımıştır. İnsan zihninin deney ve izlenimlerle şekillendiğini ileri sürmüştür.

  6. Immanuel Kant (1724-1804)

    • Odak Noktası: Bilginin sınırları, akıl, ahlak felsefesi.
    • Felsefi Katkıları: Rasyonel ve ampirik bilgiyi birleştiren “sentetik a priori” kavramını geliştirmiştir. Ahlak felsefesinde kategorik imperatif kavramını öne sürmüştür.

  7. Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)

    • Odak Noktası: Toplumsal sözleşme, insan doğası.
    • Felsefi Katkıları: Modern demokrasi anlayışına ilham veren “Halk Egemenliği” fikrini savunmuştur.

  8. Thomas Hobbes (1588-1679)

    • Odak Noktası: Doğa durumu, toplumsal sözleşme, mutlak egemenlik anlayışı.
    • Felsefi Katkıları: Güçlü bir merkezi otoritenin toplumsal düzeni koruyacağı görüşü (Leviathan) ile siyaset felsefesine önemli katkı sağlamıştır.

Özet Tablo

Filozof Ana Tema Temel Katkıları
René Descartes Rasyonalizm, Metotlu Şüphe Cogito ergo sum; zihin-beden ikiliği
John Locke Empirizm, Bilgi Teorisi, Siyasal Felsefe Tabula rasa; mülkiyet hakkı ve doğal haklar teorisi
Baruch Spinoza Panteizm, Etik, Metafizik Doğa ve Tanrı özdeşliği; bütüncül varlık anlayışı
G. W. Leibniz Monadoloji, Akılcılık Metafizik “monad” kavramı; “mümkün dünyaların en iyisi”
David Hume Ampirizm, Nedensellik Eleştirisi Deney ve izlenim temelli bilgi; nedenselliğin sorgulanması
Immanuel Kant Eleştirel Felsefe, Ahlak Felsefesi, Epistemoloji “A priori sentetik” yargılar; kategorik imperatif
Jean-Jacques Rousseau Toplumsal Sözleşme, Halk Egemenliği “Genel İrade” kavramı; özgürlük ve eşitlik fikrinin temellendirilmesi
Thomas Hobbes Mutlak Egemenlik, Toplumsal Sözleşme Devlet otoritesinin toplum güvenliği için zorunluluğunu savunması (Leviathan)

Özet ve Sonuç

Modern düşünce, bilimsel yöntemlerin gelişmeye başladığı, kilise merkezli dünya görüşünün sorgulandığı ve insan aklının merkezde konumlandığı bir dönemdir. Bu dönemin önde gelen filozofları, bilgi edinme yöntemlerini (rasyonalizm ve empirizm), varlık sorunlarını (zihin-beden ilişkisi), ahlak ve siyasetin temellerini (toplumsal sözleşme, evrensel ahlak yasaları) sistematik bir şekilde tartışmışlardır. Modern felsefe, günümüz düşünce şekillerine hâlâ yön veren temel sorunları ve kavramları üretmiştir.

Kaynakça

  • Descartes, R. (1998). Meditations on First Philosophy (İlk yayımlanma: 1641).
  • Locke, J. (1999). An Essay Concerning Human Understanding (İlk yayımlanma: 1690).
  • Kant, I. (1998). Critique of Pure Reason (İlk yayımlanma: 1781).
  • Hume, D. (2003). An Enquiry Concerning Human Understanding (İlk yayımlanma: 1748).
  • Hobbes, T. (1929). Leviathan (İlk yayımlanma: 1651).

@Kagan_Benlican