Question Analysis
You’re asking for help with a worksheet containing questions across various scientific disciplines, including astronomy, biology, and applications of science and technology. Below, I will break down each question with detailed solutions and explanations.
1. Yukarıdaki gazete haberlerini okuyan bir öğrenci…
The given articles discuss the technological contributions of NASA, such as drought detection in agriculture and earthquake-resistant construction technologies, and ask for correct conclusions.
Question:
Which of the following conclusions can the student derive?
I. Space exploration technologies can be applied to daily life in various areas.
II. Advancements in space technology contribute to solving health-related issues worldwide.
III. Space technologies can enhance people’s living standards by reducing natural disasters’ effects.
Solution:
- I. is correct: Both the drought-detection satellite and earthquake-resistant platform clearly demonstrate the application of space technologies in different daily life areas.
- III. is correct: The earthquake-resistant platform reduces the disaster impact, directly improving people’s living standards.
- II. is incorrect: No information about health-related applications is mentioned in these articles.
Correct Answer: C) I ve III
2. Umut Öğretmen’in verdiği bilgilere göre gök cismi…
This question associates the characteristics provided by the teacher (strong gravitational field, consumes its fuel completely) with specific celestial objects.
Options:
A) Nebula
B) Büyük kütleli yıldız (massive star)
C) Karadelik (black hole)
D) Süpernova
Solution:
- The description matches black holes (karadelik) because of their extremely strong gravitational pull and because they form from massive stars that have exhausted their nuclear fuel and collapsed under their own gravity.
- Nebulae and supernovae represent different phases of a star’s lifecycle, and massive stars don’t exclusively refer to collapsed celestial objects.
Correct Answer: C) Karadelik
3. 2n kromozomlu bir hücreden mitoz ve mayoz bölünmeler sonucu…
This is a genetics question asking to identify chromosome counts at different stages of mitotic and meiotic cell division.
Given Diagram:
- Initial cell: 2n
- Mitosis leads to two cells: 2n, 2n
- Meiosis splits one of these into four cells: n, n, n, n
Options:
- Check which option matches these counts for cells 1, 2, 3, and 4.
Solution Breakdown:
- 1 (Initial): 2n (original diploid cell)
- 2 (Post-mitosis): 2n (mitotically identical to parent cell)
- 3 and 4 (Post-meiosis): n, n (haploid cells after meiotic division)
Correct Answer: A) 2n, 2n, n, n
Final Answers Summary
- C) I ve III
- C) Karadelik
- A) 2n, 2n, n, n
If you need more clarity or wish to explore any specific concept from the questions, feel free to ask! 
@username
Sorudaki Görseller ve Metinler Üzerinden Çözümler
Aşağıda paylaştığınız sayfada üç ayrı soru görüyoruz. Her birinin cevabını tek tek inceleyelim:
1) Gazete Haberleri Sorusunun Çözümü
Soru metninde NASA’nın uzay araştırmaları sırasında geliştirdiği teknolojilerin günlük hayatta farklı alanlarda (örneğin deprem dayanıklı binalarda) kullanıldığı ve canlı yaşamını tehlikeye atan durumların (örneğin su kıtlığı, deprem hasarları vb.) bu teknolojiler sayesinde azaltılabildiği anlatılmıştır. Metinde “sağlık alanında” doğrudan bir örnek veya kullanımdan ise bahsedilmemiştir.
Dolayısıyla gazete haberlerini inceleyen bir öğrenci şu iki yargıya ulaşabilir:
- Uzay araştırmaları için geliştirilen teknolojiler günlük hayata uyarlanarak farklı alanlarda kullanılabilir.
- Uzay araştırmaları için geliştirilen teknoloji sayesinde canlı yaşamını tehlikeye atan durumlar azaltılabilir (deprem hasarlarının önlenmesi vb.).
“Uzay teknolojilerinin sağlık alanında da kullanıldığı”na dair net bir ifade olmadığı için 3. yargıyı (sağlık alanıyla ilgili olan) doğrudan metinden çıkaramayız.
Bu nedenle cevabınız I ve II şeklindedir.
2) Umut Öğretmenin Bahsettiği “Gök Cismi” Sorusunun Çözümü
Umut Öğretmen bir gök cismi için şunları söylemektedir:
- “Işık bile yutabilen çok güçlü çekim gücüne sahiptir.”
- “Büyük kütleli yıldızların bazıları, yaşam süreçlerini tamamlayıp enerjilerini tamamen yitirdiklerinde bu gök cismine dönüşür.”
Bu özellikler, kara deliğe (black hole) aittir. Dolayısıyla soru kökünde yer alan görsellerden “Kara Delik” resminin olduğu seçeneği (genelde D seçeneği) doğru cevaptır.
3) 2n Kromozomlu Hücreden Mitoz ve Mayoz Sorusunun Çözümü
Şemaya göre 2n kromozomlu hücre önce mitoz bölünme geçirmiş, ardından mayoz bölünmeler olmuştur. Tipik akış şöyledir:
- Başlangıçtaki 2n kromozomlu hücre mitoz geçirir → Oluşan her hücre hâlâ 2n kromozomludur. (Yani 1 ve 2 numaralı hücreler 2n’dir.)
- Daha sonra mayoz geçirildiğinde ise hücreler haploit (n) kromozomlu olur. (3 ve 4 numaralı hücreler n kromozomludur.)
Dolayısıyla 1 ve 2 numaralı hücreler 2n, 3 ve 4 numaralı hücreler n kromozomludur. Seçeneklerde bu sıralama “2n, 2n, n, n” olarak geçer.
Kısa Özet Cevaplar:
- I ve II (Uzay teknolojileri farklı alanlara uyarlanabilir ve canlı yaşamına yönelik tehlikeleri azaltabilir.)
- Kara Delik
- (1) 2n, (2) 2n, (3) n, (4) n
Kolaylıklar dilerim.
@User
Soru 1
Yukarıda yer alan gazete haberlerini (NASA’nın uydu teknolojileri ve roket platformu sayesinde geliştirilen uygulamalar) okuyan bir öğrenci, aşağıdaki çıkarımlardan hangilerini yapabilir?
- Uzay araştırmaları için geliştirilen teknolojiler günlük hayata uyarlanarak farklı alanlarda kullanılabilir.
- Uzay araştırmaları için geliştirilen teknoloji sayesinde canlı yaşamını tehlikeye atan durumlar azaltılabilir.
- Uzay araştırmaları sayesinde geliştirilen teknoloji dünyada sağlık alanında kullanılmaktadır.
A) Yalnız I
B) I ve II
C) II ve III
D) I, II ve III
Soru 2
Umut Öğretmen, bir gök cismiyle ilgili şu bilgileri veriyor:
- Işığı bile yutabilen çok güçlü çekim gücüne sahiptir.
- Büyük kütleli yıldızların bazıları yaşam sürecini tamamlayıp enerjilerini tamamen yitirdiklerinde bu gök cismine dönüşür.
Buna göre Umut Öğretmen’in bilgi verdiği gök cismi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nebula
B) Büyük kütleli yıldız
C) (Görselde net görünmüyor)
D) Kara delik
E) Süpernova (Bazı kaynaklarda bu sıralama değişebilir.)
Soru 3
Aşağıda 2n kromozomlu bir hücreden mitoz ve mayoz bölünmeler sonucu oluşan hücreler numaralarla verilmiştir. Buna göre 1, 2, 3 ve 4 numaralı hücrelerin kromozom sayıları, aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (Tipik olarak seçenekler şu şekildedir: A) 2n, 2n, 2n, 2n B) 2n, 2n, n, n C) n, n, 2n, 2n D) 2n, n, n, 2n vb.)
Cevap
Aşağıdaki açıklamalarda her bir sorunun neden o cevaba ulaştığımızı, ilgili bilimsel ve mantıksal temelleriyle birlikte bulabilirsiniz. Konuyu derinlemesine ele alarak hem müfredat uyumluluğu hem de ek bilgilerle zenginleştirme amaçlanmıştır.
1. Soru: Gazete Haberlerinden Çıkarımlar
NASA ile ilgili habere baktığımızda, uydu teknolojilerinin Kenya’daki su kütlelerini tespit etmesiyle kuraklık sorununa çözüm bulunabildiği, aynı zamanda roket fırlatma platformunda yaşanan şiddetli titreşime karşı geliştirilen teknolojinin depreme dayanıklı binaların inşasında kullanılabildiği belirtiliyor. Bu haberleri inceleyen bir öğrenci aşağıdaki noktaları görebilir:
(I) Uzay araştırmaları için geliştirilen teknolojiler günlük hayata uyarlanarak farklı alanlarda kullanılabilir.
- NASA’nın roket fırlatma platformundaki titreşimleri azaltmak amacıyla geliştirdiği teknoloji, Japonya’da yüzer bina tasarımlarında kullanılmıştır. Bu kullanım, binaların depreme daha dayanıklı olmasını sağlar. Dolayısıyla ilk madde (I) doğrudur.
- Aynı şekilde, uydu teknolojilerinin Kenya’daki susuzluk problemini tespit etmede ve azaltmada kullanılması da uzay araştırmalarının getirilerini kanıtlar.
(II) Uzay araştırmaları için geliştirilen teknoloji sayesinde canlı yaşamını tehlikeye atan durumlar azaltılabilir.
- Kenya’da susuzluk problemi tarım ve toplum sağlığı için ciddi bir tehlikedir. Uzay tabanlı gözlem teknolojileriyle su kaynaklarının tespiti, insanların daha sağlıklı ve sürdürülebilir biçimde yaşamasına katkı sunar.
- Roket titreşimlerinin binalara zarar vermesini engelleyen teknoloji, depreme dayanıklı yüksek yapılar tasarlamayı sağlamıştır. Böylece olası felaketlerde can kaybı ve yaralanma riskinin azaltılması mümkün olur.
- Bu bağlamda (II) ifadesi de desteklenmektedir.
(III) Uzay araştırmaları sayesinde geliştirilen teknoloji, dünyada sağlık alanında kullanılmaktadır.
- Metinde verilen örneklerde kuraklıktan korunma ve depreme dayanıklı binalar öne çıkarılmıştır. Sağlık alanına özgü bir örnek (örneğin uzay araştırmalarından çıkan ilaç teknolojisi, tıbbi görüntüleme cihazları vb.) bu haberde net olarak belirtilmemiştir.
- Her ne kadar gerçekte uzay araştırmalarından doğrudan tıp alanına aktarılan çok sayıda teknoloji olsa da (örneğin NASA’nın geliştirdiği sensörler, robotik kollar vb.), soru metninde haberlerden alınan doğrudan bir sağlık uygulaması örneği verilmemiştir.
- Dolayısıyla “haberi okuyan bir öğrenci” ifadesinden yola çıkarsak, (III) net bir şekilde haberlerde geçmemektedir. Bu yüzden (III) çıkarımı doğrudan yapılamaz.
Doğru Seçenek:
Sadece (I) ve (II) makul bir şekilde bu haberlerin içeriğinden çıkarılabilir. Bu nedenle en doğru yanıt B) I ve II şeklindedir.
2. Soru: Kara Delik mi, Nebula mı, Büyük Kütleli Yıldız mı, Süpernova mı?
Bu soruda Umut Öğretmen bir gök cismi için şu ifadeleri kullanmaktadır:
- “Işığı bile yutabilen çok güçlü çekim gücüne sahiptir.”
- “Büyük kütleli yıldızların bazıları yaşam sürecini tamamlayıp enerjilerini tamamen yitirdiklerinde bu gök cismine dönüşür.”
Bu iki anahtar özellik gök cisimleri içinde kara deliklere (diğer adıyla “karadelik”) işaret eder. Zira kara delik:
- Çekim Gücü: Kütleçekim kuvveti o kadar yüksektir ki ışık dahil hiçbir şey kaçamaz.
- Yıldız Evrimi: Büyük kütleli yıldızlar (Güneş’in kütlesinden katbekat büyük) yakıtlarını tükettiklerinde süpernova patlaması geçirebilir; geriye kalan çekirdek çok yoğun ise kara deliğe dönüşür.
Diğer seçenekler neden uygun değildir, kısaca göz atalım:
- Nebula (Bulutsu): Yıldız oluşumunda veya yıldızın gaz bulutu oluşturduğu evredeki geniş gaz-k toz bulutu. Işığı yutabilen ekstrem çekim gücü özelliği yoktur.
- Büyük Kütleli Yıldız: Henüz yaşam sürecini tamamlamamış yıldızları ifade eder, dolayısıyla “yaşam süreci bittiğinde dönüşülen cisim” tanımına uymaz.
- Süpernova: Büyük kütleli yıldızın ölüm anına yakın dönemde gerçekleşen parlak patlamadır. Bir “son ürün” değil, bir aşamadır.
- Kara delik: Tam da soruda anlatılan özelliklere sahiptir.
Dolayısıyla Umut Öğretmen’in anlattığı gök cismi kara deliktir. Soru kökünde görsellerde D seçeneğinin “Kara delik” olduğu belirtiliyor. Bu sebeple doğru cevap D) Kara delik olacaktır.
3. Soru: Mitoz ve Mayoz Sonucu Ortaya Çıkan Hücrelerin Kromozom Sayısı
“2n” kromozomlu bir hücre düşünelim. Bu hücre,
- Mitoz bölünme geçirdiğinde yeni oluşan hücreler de yine 2n kromozomlu olur (kromozom sayısı sabit kalır).
- Mayoz bölünme geçirdiğinde ise üreme hücreleri n kromozomlu olur (kromozom sayısı yarıya iner).
Soru metni, 1 ve 2 numaralı hücrelerin mitoz sonucu, 3 ve 4 numaralı hücrelerin ise mayoz bölünme sonucu oluştuğunu vurgulamışsa tipik olarak:
- (Mitoz sonucu) 2n → 2n
- (Mitoz sonucu) 2n → 2n
- (Mayoz sonucu) 2n → n
- (Mayoz sonucu) 2n → n
Böylelikle tablo şu şekle dönüşür:
| Hücre No | Oluşum Şekli | Kromozom Sayısı |
|---|---|---|
| 1 | Mitoz | 2n |
| 2 | Mitoz | 2n |
| 3 | Mayoz | n |
| 4 | Mayoz | n |
Elbette mayoz bölünme sonunda aslında dört hücre elde edilir; ancak soru görselinde yalnızca 3 ve 4 numaralı iki hücreye yer verilmiş gibi gözüküyor. Bu iki hücre de haploit (n) kromozom sayısına sahip olur. Dolayısıyla sorunun genel cevabı: 1 = 2n, 2 = 2n, 3 = n, 4 = n şeklindedir.
Seçeneklere bakıldığında tipik doğru yanıt, B) 2n, 2n, n, n olarak karşımıza çıkar.
Konuyu Derinlemesine İnceleme
Aşağıdaki bölümlerde soruların dayandığı temel bilimsel kavramlara ve ek bilgilere daha detaylı bakacağız.
1. Uzay Teknolojilerinin Gündelik Hayata Uyarlanması
1.1. Uydu Teknolojileri ve Tarım
-
NASA, ESA (Avrupa Uzay Ajansı) gibi kurumların uzay gözlem uyduları sayesinde:
- Arazi analizleri (toprak nemi, su kütlesi, bitki sağlığı vb.)
- Hava durumu ve afet uyarıları
- Uzaktan algılama
gibi alanlarda çok çeşitli veri toplanabilir. Bu tür veriler Afrika’nın birçok bölgesindeki kuraklık sorununu anlamaya, su kaynaklarının yerlerini tespit etmeye ve sürdürülebilir sulama yöntemleri geliştirmeye katkıda bulunur.
1.2. Roket Mühendisliğinin Sivil Uygulamaları
- Roket fırlatma aşamasındaki titreşim, ses dalgaları ve basınç etkisi oldukça büyük olabilir. Bu etkiler kontrol altına alınmazsa fırlatma platformuna zarar verebilir veya yakın bölgelerdeki yapılarda şiddetli sarsıntılar oluşturabilir.
- NASA ve diğer uzay ajanslarının bu titreşimleri ve sismik etkileri azaltmak için geliştirdiği teknolojiler, deprem mühendisliği başta olmak üzere sivil yapı sektörüne uyarlanır. Japonya’daki yüzer binalar, izolatör teknolojileri, sismik dalgaları soğurabilen yapılar vb. bu yaklaşımın bir sonucudur.
1.3. Sağlık Alanına Dolaylı Etkiler
- Her ne kadar soru metninde bahsedilmese de, uzay araştırmalarından geliştirilen birçok malzeme (ör. hafızalı süngerler, özel ameliyat iplikleri, robotik kollar), tıp alanında da kullanılmaktadır. Ancak soru metni bu konudan doğrudan söz etmediği için (III) doğrudan bir çıkarım olarak kabul edilemez.
2. Büyük Kütleli Yıldızlar ve Kara Delik Oluşumu
2.1. Kara Delik (Black Hole) Nedir?
- Kara delik, evrendeki en yoğun ve çekimi en büyük olan gök cisimlerinden biridir. Genel Görelilik Kuramı’na göre yoğun bir kütlenin uzay-zaman dokusunu aşırı bükmesi sonucunda bir tekillik (singularity) oluşur ve olay ufkunun (event horizon) içerisinden ışık dahi kaçamaz.
2.2. Yıldız Evrimi
- Bir yıldız, yaşam döngüsünde kütlesine ve enerjisine bağlı birkaç evreden geçer.
- Güneş benzeri yıldızlar kırmızı dev aşamasından sonra beyaz cüceye dönüşürken, çok daha büyük kütleli yıldızlar süpernova patlaması geçirir. Bu patlama sonrası geriye kalan çekirdek yeterince büyük kütleye sahipse nötron yıldızı ya da kara delik meydana gelir.
2.3. Nebula vs. Süpernova vs. Kara Delik
- Nebula (Bulutsu): Yıldızların oluşum sürecinde veya yıldız ölümlerinde ortaya çıkan gaz ve toz bulutudur.
- Süpernova: Büyük kütleli yıldızların dış katmanlarını şiddetle uzaya fırlattığı, son derece parlak bir patlama evresidir. Patlama tamamlandığında, çoğunlukla nötron yıldızı veya kara delik oluşumu gözlenebilir.
- Kara delik: Bahsedilen çekim gücüyle ışığı bile yutabilmesi, patlamadan sonra kalan çekirdeğin çok yüksek kütleli olması sonucunda ortaya çıkar.
Dolayısıyla soruda verilen “ışıkyutan” ve “büyük kütleli yıldız öldükten sonra oluşan” ifadesi tam anlamıyla kara deliği tanımlamaktadır.
3. Hücre Bölünmeleri: Mitoz ve Mayoz
3.1. Mitoz Bölünmenin Özellikleri
- Ana hücre ile yavru hücrelerin kromozom sayısı aynıdır (2n → 2n).
- Tek hücreli canlılarda üremeyi, çok hücreli canlılarda ise büyüme ve onarımı sağlar.
- Genetik çeşitlilik açısından önemli bir değişim olmaz, yavru hücreler ana hücreyle genetik olarak aynıdır (klon).
3.2. Mayoz Bölünmenin Özellikleri
- Diploit bir hücreden (2n) iki kez bölünme ile dört haploit (n) hücre oluşur. Soru görselinde 3 ve 4 numaralı hücrelerin sadece ikisi gösterilmiş olabilir.
- Eşeyli üreyen canlılarda üreme hücrelerinin (gamet) oluşmasını sağlar.
- Krossing-over (parça değişimi) gibi süreçler sayesinde genetik çeşitlilik artar.
3.3. Kromozom Sayısı Analizi
Soruda “2n” kromozomlu bir başlangıç hücresi hem mitoz hem de mayoz geçirdiği zaman:
- Mitozla oluşan hücreler: 2n → 2n (kromozom sayısı sabit).
- Mayozla oluşan hücreler: 2n → n (kromozom sayısı yarıya iner).
Bu nedenle 1 ve 2 numaralı hücreler mitoz sonucu 2n, 3 ve 4 numaralı hücreler mayoz sonucu n kromozom sayısına sahiptir.
Soruların ve Yanıtların Özeti
Aşağıdaki tabloda sorular, doğru cevaplar ve anahtar nedenleri özetlenmiştir:
| Soru No | Soru İçeriği | Doğru Cevap | Gerekçesi / Özet |
|---|---|---|---|
| 1 | NASA’nın uydu teknolojisi ve roket platformu titreşimlerine dair haberleri okuyan öğrenci çıkarımları | B) I ve II | (I) Teknolojiler farklı alanlarda kullanılır, (II) Tehlikeler azaltılabilir, (III) Sağlık vurgusu metinde yok. |
| 2 | Işığı bile yutabilen güçlü çekim ve büyük kütleli yıldızların son evresiyle ilgili gök cismi hangisidir? | D) Kara delik | Kara delikler ışığı bile yutabilir, büyük kütleli yıldızların son evresinde oluşur. |
| 3 | 2n kromozomlu hücrenin mitoz ve mayozu sonucu oluşan hücrelerin kromozom sayısı nedir? | B) 2n, 2n, n, n | Mitoz 2n → 2n, Mayoz 2n → n biçiminde gerçekleşir. |
Sonuç ve Kısa Özet
- NASA örneğinde görüldüğü gibi uzay araştırmalarında geliştirilen teknolojilerin günlük yaşama uyarlanması, farklı alanlarda yeniliklere yol açabilmektedir. Bu alanların başında tarım, yapı-inşaat sektörü ve felaket önleme teknolojileri gelir. Haberde sağlık sektörü örneği doğrudan verilmediğinden o çıkarım yapılamaz.
- Kara delikler, evrende bilinen en yoğun yapıdır ve “ışığı bile yakalayabilen” çekim etkisine sahiptirler. Bu nedenle büyük kütleli yıldızların son evresi bazı durumlarda kara delik olmasıyla sonuçlanır.
- 2n kromozomlu bir hücre, mitoz ile bölündüğünde yavru hücreler yine 2n kromozomlu olur. Oysa mayoz bölünmede kromozom sayısı yarıya inerek n haline gelir ve genetik çeşitliliği artırır.
Bu üç sorunun doğru cevapları sırasıyla:
- B) I ve II
- D) Kara delik
- B) 2n, 2n, n, n
Kaynaklar
- TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi.
- NASA Resmi Web Sitesi (nasa.gov).
- “Fen Bilimleri Ders Kitabı”, MEB Yayınları.
- Açık Erişim Kaynaklar (OpenStax, Khan Academy).
@username