Yukarıdaki Soruların Cevapları
Answer:
Aşağıda, 9’dan 21’e kadar numaralandırılmış soruların kapsamlı ve detaylı cevaplarını bulabilirsiniz. Her soruya ilişkin temel açıklamaları, örnekleri ve önemli noktaları özetledik. En sonda bilgileri özetleyen bir tablo da yer almaktadır.
9. Vatandaşlık hak ve sorumluluğumuza bir örnek veriniz.
- Hak Örneği: Seçme ve seçilme hakkı.
- Vatandaşlar, belirli yaşa geldiklerinde seçimlerde oy kullanarak yönetime katılabilir.
- Sorumluluk Örneği: Vergi vermek veya kanunlara uymak.
- Örneğin, çalıştığımız işten kazandığımız gelirden vergi ödemek vatandaşın temel sorumlulukları arasındadır.
10. Kişi veya gruba karşı gösterilen olumsuz tutum ve davranışa ne ad verilir?
- Bu olumsuz tutum ve davranış “ayrımcılık” olarak adlandırılır.
- İnsanları ırk, din, cinsiyet, dil gibi farklılıklarından dolayı dışlamak veya haklarını kısıtlamak ayrımcılığa girer.
11. Demokrasinin özelliklerinden 3 tanesini yazınız.
- Halk Egemenliği: Halkın, temsilcileri aracılığıyla yönetime katılması.
- Çoğulculuk: Farklı düşüncelerin ve grupların bir arada var olabilmesi.
- Katılım ve Özgür Seçim: Vatandaşların özgürce oy kullanabilmesi ve siyasi faaliyetlerde bulunabilmesi.
12. Demokratik vatandaşın taşıması gereken özelliklerden 4 tanesini yazınız.
- Hoşgörü ve Saygı: Farklı görüşlere karşı anlayışlı olmak.
- Sorumluluk Bilinci: Topluma ve çevreye karşı görevlerini yerine getirmek.
- Aktif Katılım: Seçimlerde oy kullanmak, sivil toplum kuruluşlarına destek vermek.
- Hak Arama Bilinci: Hak ihlallerine karşı yasal yollardan hak talep edebilmek.
13. Cumhuriyet’in niteliklerinden olan Sosyal Devletin amaçlarından 4 tanesini yazınız.
- Gelir Dağılımını Düzenlemek: Toplumsal adaleti sağlamak.
- Sosyal Güvenlik Sağlamak: Emeklilik, sağlık hizmetleri gibi temel güvenceleri sunmak.
- Eğitim ve Sağlık Hizmetlerinde Eşitlik: Bireylerin eğitim ve sağlık imkanlarına kolayca ulaşmasını sağlamak.
- İstihdamı Desteklemek: İşsizlikle mücadele için çeşitli istihdam ve sosyal destek politikaları uygulamak.
14. Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanırken uyulması gereken etik ilkelerden 4 tanesini yazınız.
- Gizliliğe Saygı: Kişisel verileri izinsiz paylaşmamak.
- Kaynak Belirtme: İnternetten alınan bilgi veya görsellerde kaynağı mutlaka belirtmek.
- Doğruluk: Bilgiyi teyit ederek paylaşmak, yalan veya yanıltıcı içerik yaymamak.
- Siber Zorbalıktan Kaçınma: Hakaret, tehdit veya taciz içeren davranışlardan uzak durmak.
15. İnsan hak ve özgürlüklerinden 4 tanesini yazınız.
- Yaşama Hakkı
- Düşünce ve İfade Özgürlüğü
- Din ve Vicdan Özgürlüğü
- Mülkiyet Hakkı
(Elbette insan hak ve özgürlükleri çok daha fazla çeşide sahiptir; sadece dört tanesi burada belirtilmiştir.)
16. Medya okuryazarlığı nedir?
- Medya okuryazarlığı, bireylerin medya içeriklerini doğru şekilde analiz edebilmeleri, eleştirel gözle değerlendirebilmeleri ve bilinçli tüketebilmeleri anlamına gelir.
- Bu beceri, televizyon, internet, gazete gibi farklı medya araçlarına yönelik farkındalığı içerir.
17. Toplumsal hayatta özgürlükler kullanılırken nelere dikkat edilmelidir? (3 tane yazınız.)
- Başkalarının Hak ve Özgürlüklerine Saygı: Kendi özgürlüğümüzü kullanırken başkalarının özgürlüklerini kısıtlamamak.
- Kanunlara Uygunluk: Mevzuat çerçevesinde hareket etmek.
- Toplumsal Düzeni Koruma: Kamu düzenini bozacak aşırı davranışlardan kaçınmak.
18. Vatandaşın devlete karşı sorumlulukları nelerdir? (3 tanesini yazınız.)
- Kanunlara Uymak: Yasal düzenlemelere saygı göstermek ve bu düzenlemelere riayet etmek.
- Vergi Ödemek: Kazanılan gelire ve mülke göre vergi verme sorumluluğu.
- Askerlik Görevi (Erkek Vatandaşlar İçin): Belirlenen koşullara göre yerine getirilmesi gereken bir yükümlülük.
19. Devletin vatandaşa karşı sorumlulukları nelerdir? (3 tanesini yazınız.)
- Kanun Önünde Eşit Koruma Sağlamak: Adalet hizmetlerinde tarafsızlığı sağlamak.
- Güvenlik Hizmetlerini Sunmak: Kamu düzenini koruyarak vatandaşların can ve mal güvenliğini temin etmek.
- Temel Hizmetleri Sunmak: Eğitim, sağlık, altyapı gibi hizmetlerden herkesin faydalanabilmesini sağlamak.
20. 18 yaşından küçük bireylere dilekçe hakkı tanıyan kurumun adını yazınız.
- TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) Dilekçe Komisyonu
- Dilekçe hakkı her yaştaki bireyin temel haklarından biridir. Türkiye’de 18 yaşından küçük olanlar da TBMM Dilekçe Komisyonu’na dilekçe yazabilir.
21. Kamu Başdenetçiliği (Ombudsmanlık) nedir? Kısaca açıklayınız.
- Kamu Başdenetçiliği, idarenin işleyişindeki şikayetleri inceleyen, vatandaşların kamu kurumlarıyla yaşadıkları sorunları çözmeye çalışan tarafsız bir denetim mekanizmasıdır.
- Ombudsman, vatandaşların uğradığı haksızlık, gecikme veya hak ihlalleri gibi konuları değerlendirir ve ilgili kurumları çeşitli öneri ve raporlarla uyarır.
Özet Tablo
| Soru No | Soru | Kısa Yanıt |
|---|---|---|
| 9 | Vatandaşlık hak ve sorumluluğuna örnek | Hak: Seçme ve seçilme – Sorumluluk: Vergi ödemek |
| 10 | Olumsuz tutum ve davranış adı | Ayrımcılık |
| 11 | Demokrasinin 3 özelliği | Halk egemenliği, çoğulculuk, katılım ve özgür seçim |
| 12 | Demokratik vatandaşın 4 özelliği | Hoşgörü, sorumluluk, aktif katılım, hak arama bilinci |
| 13 | Sosyal Devletin 4 amacı | Gelir dağılımı, sosyal güvenlik, eğitim-sağlıkta eşitlik, istihdamı destekleme |
| 14 | Bilgi-iletişim teknolojilerinde etik ilkeler (4 tane) | Gizlilik, kaynak belirtme, doğruluk, siber zorbalıktan kaçınma |
| 15 | İnsan hak ve özgürlüklerinden 4 tanesi | Yaşama hakkı, düşünce-ifadey özgürlüğü, din-vicdan özgürlüğü, mülkiyet hakkı |
| 16 | Medya okuryazarlığı nedir? | Medya içeriklerinin eleştirel değerlendirilmesi, bilinçli tüketim |
| 17 | Özgürlükleri kullanırken dikkat edilecek 3 nokta | Başkalarının haklarına saygı, kanunlara uygunluk, toplumsal düzeni koruma |
| 18 | Vatandaşın devlete karşı 3 sorumluluğu | Kanunlara uymak, vergi ödemek, askerlik (erkekler için) |
| 19 | Devletin vatandaşa karşı 3 sorumluluğu | Eşit koruma, güvenlik hizmeti, temel hizmetler (eğitim, sağlık vb.) |
| 20 | 18 yaşından küçüklerin dilekçe hakkı tanındığı kurum | TBMM Dilekçe Komisyonu |
| 21 | Kamu Başdenetçiliği (Ombudsmanlık) nedir? | İdarenin işleyişini denetleyen, vatandaşların şikayetlerini değerlendiren tarafsız denetim mekanizması |
Kısa Özet
Bu sorular, vatandaşlık hak ve sorumlulukları, demokrasi ilkeleri, insan hakları ve devlet-vatandaş ilişkileri gibi temel konuları kapsar. Vatandaşların hak ve özgürlüklerini koruyabilmesi, sorumluluklarını yerine getirmesi ve devlete karşı şikayetlerini, taleplerini ileteceği mekanizmaları tanıması, demokratik toplumun sağlıklı işlemesini sağlar.