Bunların cevaplarını yazar mısın?
Cevap:
Ekranda yer alan görsel, 7. Sınıf Fen Bilimleri 2. Dönem 1. Yazılı için “kazanımlar” (öğrenme hedefleri) ve bunların soru dağılım tablosunu göstermektedir. Asıl sorular tek tek paylaşılmadığı için doğrudan “cevap” niteliğinde net yanıtlar vermek mümkün değildir. Ancak her bir kazanıma (F.7.4.1.3, F.7.4.1.4 vb.) ilişkin, sınavda sıkça sorulabilecek konu örneklerini ve bu konularla ilgili örnek soru-cevapları aşağıda derledim. Bu sayede tabloda belirtilen öğrenme hedeflerini daha iyi kavrayabilir ve olası sınav sorularına hazırlanabilirsiniz.
1) F.7.4.1.3 – Molekül Oluşturma (Aynı veya Farklı Atomlardan Molekül Oluşumu)
-
Örnek Soru:
“Aşağıda verilen atom simgelerini kullanarak basit molekül modelleri çiziniz (örneğin H₂O, CO₂, O₂ vb.).” -
Örnek Cevap:
- H₂ (Hidrojen Gazı): Aynı tür atomlardan oluşur, iki hidrojen atomu kovalent bağla bir aradadır.
- O₂ (Oksijen Gazı): İki oksijen atomu içeren basit bir moleküldür.
- H₂O (Su): İki hidrojen ve bir oksijen atomundan oluşur. Bağ modeli gösterilirken merkezde O, yanlarda H’ler bulunur.
Bu şekilde farklı atomları bir araya getirerek (su, karbondioksit gibi) veya aynı atomları bir araya getirerek (oksijen, hidrojen gibi) molekül oluşturulur.
2) F.7.4.1.4 – Farklı Molekül Modelleri Oluşturma
-
Örnek Soru:
“Farklı atom maketlerini (renkli boncuklar gibi) kullanarak su, metan (CH₄), amonyak (NH₃) gibi molekülleri modelleyiniz ve molekülü oluşturan atomları yazınız.” -
Örnek Cevap:
- Su (H₂O): 2 adet hidrojen (H), 1 adet oksijen (O).
- Metan (CH₄): 1 karbon (C) + 4 hidrojen (H).
- Amonyak (NH₃): 1 azot (N) + 3 hidrojen (H).
Bu kazanımda önemli olan, atom sayıları ve molekül yapılarının 3 boyutlu veya sembolik olarak gösterilebilmesidir.
3) F.7.4.2.2 – İlk 18 Elementin İsimleri, Sembolleri ve Genel Özellikleri
-
Örnek Soru:
“Periyodik tablodaki ilk 18 elementin (H, He, Li, Be, B, C, N, O, F, Ne, Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, Ar) sembollerini, Türkçe isimlerini ve kullanım alanlarını yazınız.” -
Örnek Cevap (kısaltılmış):
- Hidrojen (H): En hafif element, roket yakıtı olarak kullanılır.
- Helyum (He): Zeplin ve balon şişirmede kullanılır, yanıcı değildir.
- Lityum (Li): Pillerde yaygın kullanımı vardır.
- Neon (Ne): Reklam tabelaları (Neon lambalar) vb.
Sınavda elementlerin sembolleri, okunuşları, bazen basit fiziksel/kimyasal özellikleri veya kullanım alanları sorulur.
4) F.7.4.3.2 – Günlük Yaşamda Karşılaşılan Çözücü ve Çözeltileri Kullanarak Çözelti Hazırlama
-
Örnek Soru:
“Tuzlu su çözeltisi hazırlarken, çözeltiyi daha az yoğun veya daha yüksek yoğunlukta yapmak için neler yaparsınız?” -
Örnek Cevap:
- Daha Az Yoğun Çözelti: Çözünen madde (tuz) miktarını azaltmak veya çözücü (su) miktarını artırmak.
- Daha Yoğun Çözelti: Çözünen madde miktarını artırmak veya çözücü miktarını azaltmak.
Bu kapsamda çözelti tanımı, çözelti hazırlama basamakları ve çözeltilerde derişik-seyreltik kavramları incelenir.
5) F.7.4.4.1 – Karışımların Ayrılması İçin Yöntem Seçme
-
Örnek Soru:
“Tuzlu su karışımını ayrıştırmak için hangi yöntem kullanılabilir? Neden?” -
Örnek Cevap:
- Buharlaştırma (veya damıtma) Yöntemi: Tuzlu suyu ısıtarak suyun buharlaşması sağlanır, geriye tuz kalır. Bu, homojen karışımlar için uygun bir ayrıştırma yöntemidir.
Ayrıca heterojen karışımlar (kum-su vb.) için süzme, bazı katı-katı karışımlar için mıknatısla ayırma gibi yöntemler incelenir.
6) F.7.4.5.3 – Geri Dönüşüm ve Kaynakların Etkili Kullanımı
-
Örnek Soru:
“Geri dönüştürülebilen maddelere örnek veriniz ve geri dönüşümün çevre açısından önemini açıklayınız.” -
Örnek Cevap:
- Kağıt, cam, plastik, metal gibi maddeler geri dönüştürülebilir.
- Önemi: Doğal kaynakların hızlı tükenmesini önler, enerji tasarrufu sağlar ve çevre kirliliğini azaltır.
7) F.7.5.1.1 – Işığın Maddeyle Etkileşimi ve Maddenin Tanınması
-
Örnek Soru:
“Işığın maddenin içinden geçerken kırılma, yansıma veya soğrulma olaylarından hangisi gerçekleşir? Örneklerle açıklayınız.” -
Örnek Cevap:
- Kırılma: Işığın farklı yoğunluktaki ortamdan geçerken yön değiştirmesi (örneğin suya dik tutulan pipet kırık görünür).
- Yansıma: Işığın bir yüzeye çarptığında geri dönmesi (düz ayna).
- Soğrulma (Absorpsiyon): Işığın madde tarafından tutulması (siyah zemin ısıyı ve ışığı daha fazla soğurur).
8) F.7.5.1.2 – Beyaz Işığın Tüm Işık Renklerinden Oluştuğunu Çıkarma
-
Örnek Soru:
“Beyaz ışığı prizmadan geçirdiğimizde hangi renkler ortaya çıkar? Kısaca açıklayınız.” -
Örnek Cevap:
- Prizma Deneyi: Beyaz ışık prizmadan geçirildiğinde kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert, mor renklerine ayrılır. Bu olay, beyaz ışığın tüm renklerin birleşiminden oluştuğunu gösterir.
9) F.7.5.1.3 – Cisimleri Siyah, Beyaz ve Renkli Görmemizin Nedeni
-
Örnek Soru:
“Bir cismi kırmızı renkte görmemizin fiziksel nedeni nedir?” -
Örnek Cevap:
- Kırmızı cisim: Gelen beyaz ışıktaki kırmızı rengi yansıtır, diğer renkleri soğurur. Gözümüze geri yansıyan tek renk kırmızı olduğu için cismi bu renkte algılarız.
Aynı mantıkla siyah cisimler hemen hemen tüm ışığı soğurur, beyaz cisimler ise neredeyse tüm renkleri yansıtır.
10) F.7.5.2.1 – Ayna Çeşitleri
-
Örnek Soru:
“Düz, çukur ve tümsek aynaları kullanım alanlarıyla birlikte açıklayınız.” -
Örnek Cevap:
- Düz Ayna: Evlerde, mağazalarda ve dekorasyonda kullanılır. Gerçeğe yakın görüntü verir.
- Çukur Ayna: Makyaj aynası, el feneri veya far gibi ışığı odaklama gerektiren yerlerde kullanılır.
- Tümsek Ayna: Görüş alanını genişletmek amacıyla otopark çıkışları, yol kenarları gibi yerlerde kullanılır.
11) F.7.5.2.2 – Düz, Çukur ve Tümsek Aynalarda Oluşan Görüntülerin Karşılaştırılması
-
Örnek Soru:
“Çukur aynada oluşan görüntü ile düz aynada oluşan görüntü arasındaki fark nedir?” -
Örnek Cevap:
- Çukur Ayna: Eğer cismin aynaya uzaklığı odak noktasından büyükse (f < d < 2f gibi), ters ve gerçek bir görüntü oluşabilir. Cismin yeri ve ayna arasındaki mesafeye göre görüntü büyüyebilir veya küçülebilir.
- Düz Ayna: Daima düz, sanal ve cisimle aynı boyda görüntü oluşturur; cisimle görüntü arasındaki mesafe aynanın arkasında eşit olarak bulunur.
Özet Tablo
| Kazanım (Örnek Soru Başlığı) | Örnek Soru | Kısa Cevap/Not |
|---|---|---|
| F.7.4.1.3 Molekül Oluşturma | “H₂, O₂ gibi molekülleri çizin.” | Aynı atom → O₂, farklı atom → CO₂, vb. |
| F.7.4.1.4 Molekül Modelleri | “H₂O, CH₄, NH₃ molekül modellerini oluşturun.” | Boncuk veya top-model atom gösterimi yapılabilir. |
| F.7.4.2.2 Periyodik Tablonun İlk 18 Elementi | “Hangi element nerede kullanılır?” | H (hidrojen), He (helyum), Li, Be… temel özellikler ve kullanım alanları. |
| F.7.4.3.2 Çözücü, Çözelti Hazırlama | “Tuz-su çözeltisini nasıl deriştirirsiniz?” | Tuz artırılır veya su azaltılır. |
| F.7.4.4.1 Karışımların Ayrılması | “Tuzlu su’yu ayrıştırma yöntemi nedir?” | Buharlaştırma/damıtma. |
| F.7.4.5.3 Geri Dönüşüm | “Geri dönüşümün önemi nedir?” | Kaynak tasarrufu, atık azaltma, enerji tasarrufu. |
| F.7.5.1.1 Işığın Maddeyle Etkileşimi | “Kırılma, yansıma, soğrulma örneklerini açıklayın.” | Su bardağında kırılma, aynada yansıma, siyah yüzeyde soğrulma. |
| F.7.5.1.2 Beyaz Işığın Renk Bileşimi | “Prizmadan geçen beyaz ışıkta hangi renkler görülür?” | Kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert, mor. |
| F.7.5.1.3 Renklerin Görünmesi | “Bir cismi kırmızı görmemizin nedeni nedir?” | Kırmızıyı yansıtır, diğer renkleri soğurur. |
| F.7.5.2.1 Ayna Çeşitleri | “Düz, çukur, tümsek aynalar nerelerde kullanılır?” | Düz ayna = günlük kullanım, çukur ayna = makyaj far, tümsek ayna = geniş açı. |
| F.7.5.2.2 Düz, Çukur, Tümsek Ayna Karşılaştırması | “Çukur aynada görüntü hangi hâllerde büyür/küçülür?” | Odak noktası ile cismin konumuna göre gerçek veya sanal, ters veya düz görüntü oluşabilir. |
Kısaca Özet:
Yukarıdaki madde başlıkları, 7. sınıf Fen Bilimleri konularını özetler ve olası yazılı sorularının türlerini gösterir. Gerçek sınav soruları birebir paylaşılmadığından, burada örnek soru ve cevaplara yer verilmiştir. Konuları iyi kavramak için önce konu anlatımlarını gözden geçirip, ardından bu tür örnek soruları çözerek pratiğinizi artırabilirsiniz.