Yazım noktalama kuralları

YKS TYT
1

Yazım noktalama kuralları

2

Yazım Noktalama Kuralları

Yazım noktalama kuralları, yazılı iletişimde metinlerin anlamını açık ve anlaşılır kılmak, cümleleri ve sözcük gruplarını doğru şekilde birbirinden ayırmak amacıyla kullanılan işaretlerin kullanımıyla ilgilidir. Bu kurallar, yazının yapısını belirlemekte ve okuyucunun metni doğru şekilde anlamlandırmasını sağlamaktadır.

1. Nokta (.)

Nokta işareti, bir cümlenin sona erdiğini belirtmek için kullanılır. Ancak kullanım alanı yalnızca bununla sınırlı değildir. Noktanın başlıca kullanım alanları şunlardır:

  • Cümle Sonunda: Tam bir hüküm bildiren ifadelerin sonunda nokta kullanılır.

    • Örnek: Bugün hava çok güzel.

  • Kısaltmalarda: Bir kelimenin ya da ifadenin kısaltılmış biçiminin sonunda nokta yer alır.

    • Örnek: Dr. (Doktor), vb. (ve benzeri)

  • Sıra Sayılarında: Rakamlardan sonra geldiğinde sayıların sıra belirtmesini sağlar.

    • Örnek: 1. Kat, 2. Sınıf

2. Virgül (,)

Virgül, cümlenin anlamını daha iyi ifade etmek, metnin akışını kolaylaştırmak ve öğeleri ayırmak için kullanılır. Virgülün kullanıldığı yerler:

  • Eş Görevli Sözcük ve Söz Gruplarını Ayırırken:

    • Örnek: Elma, armut, üzüm ve muz aldım.

  • Ara Cümleciklerde: Ana cümleye ek bilgi ekleyen ara cümleciklerden önce ve sonra kullanılır.

    • Örnek: Ahmet, dün gördüğünde, oldukça mutluydu.

  • Adres Yazımında: Adres yazımında mahalle, sokak ve diğer detayları ayırmak için kullanılır.

    • Örnek: Bahçelievler Mah., Çiçekli Sok., No:5

3. Noktalı Virgül (:wink:

Noktalı virgül, cümle içinde virgüllerle ayrılmış ögeleri daha belirgin hale getirmek veya bağlaçlarla ayrılan cümlecikleri ayırmak için kullanılır.

  • Birbiriyle İlişkili Cümleleri Ayırma:

    • Örnek: Hava çok soğuktu; yine de dışarı çıkmaya karar verdik.

  • Virgüllerle Ayrılmış Grupların Ayrımı:

    • Örnek: Ankara, Türkiye’nin başkenti; Roma, İtalya’nın başkenti; Tokyo, Japonya’nın başkenti.

4. İki Nokta (:slight_smile:

İki nokta, ardından açıklama, örnek veya sıralama gelecek cümlelerde kullanılır.

  • Açıklama veya Örnek Sunma:

    • Örnek: Programda şu aktiviteler var: yürüyüş, piknik ve yüzme.

  • Diyalog Başlatma:

    • Örnek: Ahmet dedi ki: “Akşama görüşürüz.”

5. Üç Nokta (…)

Üç nokta, sözün veya cümlenin yarım kaldığını belirtir veya metin içinde bir bölümün atlandığını göstermek için kullanılır.

  • Yarım Kalmış Cümlelerde:

    • Örnek: Söylemek istediğim şey…

  • Aktarımda: Bir metnin belirli bölümü atlanarak aktarılırken.

    • Örnek: “Bir varmış, bir yokmuş…”

6. Ünlem İşareti (!)

Ünlem işareti, duyguları ve heyecanı ifade eden cümlelerin sonunda kullanılır.

  • Duygu ve Heyecan Belirten Cümlelerde:

    • Örnek: Ne güzel bir gün!

  • Seslenme ve Uyarılarda:

    • Örnek: Dikkat!

7. Soru İşareti (?)

Soru işareti, soruların sonunda kullanılır ve bir ifadenin soru olduğunu belirtir.

  • Soru Cümlelerinde:
    • Örnek: Saat kaç oldu?

8. Tırnak İşareti (")

Tırnak işareti, bir ifadeyi veya doğrudan aktarımı alıntılarken kullanılır.

  • Doğrudan Alıntı:

    • Örnek: Öğretmen, “Öğrenmek için her zaman meraklı olun,” dedi.

  • Özel Durumlar: Vurgulama gereken kelime veya cümlelerde.

    • Örnek: Bu kelimeye “dikkat” etmeliyiz.

9. Ayraç (Parantez) ( )

Ayraç, cümle içinde ek bilgi, açıklama veya alternatif bir ifade sunmak için kullanılır.

  • Ek Bilgi:
    • Örnek: Kaplumbağa (testudo), oldukça uzun ömürlü bir hayvandır.

10. Kesme İşareti (')

Kesme işareti, özel adlara gelen ekleri ayırmak için kullanılır.

  • Özel İsimlerde:
    • Örnek: Türkiye’de, Ahmet’in.

11. Kısa Çizgi (-)

Kısa çizgi, satır sonlarında kelimeleri hecelerine ayırdığımızda veya aralık belirtirken kullanılır.

  • Hece Ayırma:

    • Örnek: oku-naklı

  • Aralık Belirtme:

    • Örnek: 1980-1990 yılları arasında.

12. Uzun Çizgi (—)

Uzun çizgi, diyaloglarda veya cümle içindeki araya girme ya da açıklama durumlarında kullanılır.

  • Diyaloglarda:
    • Örnek: — Nereye gidiyorsun?
      — Markete.

13. Eğik Çizgi (/)

Eğik çizgi, seçenek belirtirken veya dizeleri ayırmak için kullanılabilir.

  • Seçenek Belirtme:
    • Örnek: Mavi/yeşil kazak.

Her bir noktalama işareti, yazılı dilde duyguların, düşüncelerin ve anlamların doğru bir şekilde ifade edilmesini sağlar. Noktalama işaretleri, yazılı iletişimi daha etkili hale getirirken, aynı zamanda okuyucunun metni doğru anlamasına yardımcı olur. Bu kuralların dikkatli bir şekilde uygulanması, hem yazıda hem de okuyuşta anlaşılırlığı artırır. Unutmayın ki, doğru noktalama işaretleri metni daha profesyonel gösterir ve okuma deneyimini iyileştirir.