Görseldeki etkinlik, cümlelerdeki özne ve yüklemleri belirleme üzerine. Her cümlede özneyi ve yüklemi bulup altını çizmeniz isteniyor.
Örnek olarak ilk cümleyi inceleyelim:
1. Anneye olan bağlılığın, uysallığın anlatılmasında kuzu tabiri kullanılır.
- Özne: kuzu tabiri
- Yüklem: kullanılır
Her cümlede bu şekilde özne ve yüklemi belirleyebilirsiniz. Diğer cümlelerle ilgili yardıma ihtiyacınız olursa, örneklerle açıklamaya devam edebilirim.
Hepsini çözermisin
Tabii ki, cümlelerdeki özne ve yüklemleri bulalım:
-
Anneye olan bağlılığın, uysallığın anlatılmasında kuzu tabiri kullanılır.
- Özne: kuzu tabiri
- Yüklem: kullanılır
-
Sebze-meyve atıkları dışındaki atıklarımızı toprağa gömmemeliyiz.
- Özne: biz (gizli özne)
- Yüklem: gömmemeliyiz
-
Ablasının elinden tutup koltuğun köşesine oturttu.
- Özne: (birisi - gizli özne)
- Yüklem: oturttu
-
Buğdayları öğüten değirmenciler, ormandan gelen sese kulak kesilmiş.
- Özne: değirmenciler
- Yüklem: kulak kesilmiş
-
Kırsal bölgelerdeki çobanlar, akşam saatlerinde hayvanları otlatmaya götürür.
- Özne: çobanlar
- Yüklem: götürür
-
Süper Dünyam’u yaş 10 milyar yıl olarak hesaplandı.
- Özne: yaş (Süper Dünyam’u)
- Yüklem: hesaplandı
-
Yağmur damlalarına dokunmak, onları avucuna almak istedi.
- Özne: (birisi - gizli özne)
- Yüklem: almak istedi
-
Zamanla bir kısmı dökülürken bu çinilerin yerine, bazı çini levhalar eklenmiş.
- Özne: levhalar
- Yüklem: eklenmiş
-
Karatay Müzesi, bir medrese olarak inşa edilmiştir.
- Özne: Karatay Müzesi
- Yüklem: edilmiştir
-
Derenin içinde kurbağalar, balıklar, kaplumbağalar ve daha nice hayvanlar yaşarmış.
- Özne: kurbağalar, balıklar, kaplumbağalar ve hayvanlar
- Yüklem: yaşarmış
-
Şairler, güzellik ve gözleri anlatmada tavus kuşu benzetmesini tercih ederler.
- Özne: şairler
- Yüklem: ederler
-
Burada birçok açık hava sergisine ve sokak performansına rastlayacaksınız.
- Özne: siz (gizli özne)
- Yüklem: rastlayacaksınız
Her cümledeki özne ve yüklemleri bu şekilde belirleyebilirsiniz. Başka bir konuda yardıma ihtiyacınız olursa sormaktan çekinmeyin!
Belirtilen etkinlikler iki ana kısma ayrılıyor: Belirsiz Nesne ve Belirtili Nesne.
ETKİNLİK 1: Belirsiz Nesne
Cümlelerde belirsiz nesne doğru belirtilmişse “D”, yanlış belirtilmişse “Y” yazmalısınız. Cümleleri inceleyelim:
-
Yonca, kömür parçası getirdi.
- Cümlede Belirsiz Nesne var.
-
Amerikalı bilim insanları, bir gezegen keşfetti.
- Cümlede Belirsiz Nesne var.
-
Seramik yapmak için çamur kullanırız.
- Cümlede Belirsiz Nesne var.
-
Seyir tepesinden uzaklarda bir kale buldum.
- Cümlede Belirsiz Nesne var.
-
Sana geçen ay belge bıraktı.
- Cümlede Belirtisiz Nesne var.
-
Keke aroma vermek için limon kabuğu rendeledim.
- Cümlede Belirsiz Nesne var.
-
İşlerini bitirdikten sonra kendine bir kahve yaptı.
- Cümlede Belirsiz Nesne var.
ETKİNLİK 2: Belirtili Nesne
Cümlelerde belirtili nesneleri bulup altını çizin:
-
Misafirlik, sevgi bağlarını güçlendirir.
- Nesne: sevgi bağlarını
-
Yabani otlardan bazılarının zararını unutmayalım.
- Nesne: zararını
-
Tarlada kimyasal gübrelerin kullanımı toprağı yıpratır.
- Nesne: toprağı
-
Pencere önünde toprak kokusunu doldurdu.
- Nesne: toprağı
-
Annemin hazırladığı şişeleri çantamıza koyduk.
- Nesne: şişeleri
-
Çoban Yıldızı’nı daha yüksekte gözlemleyeceğiz.
- Nesne: Çoban Yıldızı’nı
ETKİNLİK 3: Nesne Türünü Belirleme
Cümlelerdeki nesneleri belirleyip, belirtili veya belirtisiz olarak işaretleyin:
-
Bitki ressamı boya ve defterini yerleştiriyordu.
- Belirtili Nesne: defterini, boya
- Belirtilisiz: –
-
Gölgesinde garip çıtırtılar duydum.
- Nesne: garip çıtırtılar - Belirsiz
-
“Birkaç yıl gerekecek,” dedi.
- Nesne: birkaç yıl - Belirsiz
-
Kuşun gelmesini seyretti.
- Nesne: kuşun gelmesini - Belirtili
-
Bambu palmiyeleri temizler.
- Nesne: ortamın havasını - Belirtili
-
Derenin yanına kütük koymuşlar.
- Nesne: kütük - Belirsiz
-
Çok zeki vatoz, gövdesini kuma gömmüş.
- Nesne: gövdesini - Belirtili
-
Paranı ihtiyaç sahiplerine bağışla.
- Nesne: kocaman bir iyilik - Belirsiz
-
Annem börekle geldiğinde fark ettik.
- Nesne: elinde bir tepsi börek - Belirtili
-
Suya vermeliyiz.
- Nesne: bu çekirdeğin ağaç olması için - Belirtili
-
Manzara oluşturuyordu.
- Nesne: rengârenk kelebekler - Belirtili
-
Çalışma masası aydınlatılabilirdi.
- Nesne: ateşle - Belirtili
Bu şekilde tüm cümleleri inceleyebilirsiniz. Yardım gerekiyorsa sorabilirsiniz!
- Etkinligi D yada Y olarak crvapla
Elbette, 1. Etkinlik cümlelerini “D” veya “Y” ile cevaplayalım:
-
Yonca, iki kömür parçası getirdi.
- Y (Çünkü “iki kömür parçası” belirtili nesnedir.)
-
Amerikalı bilim insanları yeni bir gezegen keşfetti.
- D (Çünkü “yeni bir gezegen” belirsiz nesnedir.)
-
Seramik yapmak için özel içerikli bir çamur kullanırız.
- D (Çünkü “özel içerikli bir çamur” belirsiz nesnedir.)
-
Sehri tepeden görebileceğim bir kale buldum.
- Y (Çünkü “bir kale” belirtili nesnedir.)
-
Sana geçen gün iki adet belge bıraktı.
- Y (Çünkü “iki adet belge” belirtili nesnedir.)
-
Keke güzel bir aroma vermek için limon kabuğu rendeledim.
- D (Çünkü “limon kabuğu” belirsiz nesnedir.)
-
İşlerini bitirdikten sonra kendine acı bir kahve yaptı.
- D (Çünkü “acı bir kahve” belirsiz nesnedir.)
Herhangi bir sorunuz olursa lütfen sormaktan çekinmeyin!
Etkinlik 3 ü de D yada Y olarak yaz
Elbette, Etkinlik 3’teki cümleleri “D” veya “Y” şeklinde cevaplayalım (Belirtili ve belirsiz nesne açısından doğru mu yanlış mı olduğunu belirleyerek):
-
Bitki ressamı olan annem, defterini ve boyalarını bir çantaya yerleştiriyordu.
- D (Belirtili nesneler: “defterini ve boyalarını”)
-
Gölgesinde dinlenmeye çalışırken ağaca yaklaştığımızda garip çıtırtılar duydum.
- D (Belirsiz nesne: “garip çıtırtılar”)
-
“Birkaç yıl vücut tedavi görmen gerekecek,” dedi.
- D (Belirsiz nesne: “birkaç yıl”)
-
Kuşun gelip iki ağacın arasına türemesini seyrettik.
- D (Belirtili nesne: “kuşun gelmesi”)
-
Bambu palmiyeleri bulunduğu ortamın havasını temizler.
- D (Belirtili nesne: “havasını”)
-
Derenin yanına oturmak için bir kütük koymuşlar.
- D (Belirsiz nesne: “bir kütük”)
-
Çok zeki olan küçük vatoz, geniş ve yassı gövdesini kuma gömmüş.
- D (Belirtili nesne: “gövdesini”)
-
Paranı ihtiyacı olan insanları için bağışlayarak kocaman bir iyilik yapabilirsin.
- D (Belirsiz nesne: “kocaman bir iyilik”)
-
Annem elinde bir tepsi börekle geldiğinde saatlerdir oynadığımızı fark ettik.
- D (Belirtili nesne: “börekle”)
-
Bu çekirdeklerin ağaç olması için can suyu vermeliyiz.
- D (Belirtili nesne: “can suyu”)
-
Rengârenk kelebekler, muhteşem bir manzara oluşturuyordu.
- D (Belirsiz nesne: “bir manzara”)
-
Bir yazar, elektrik icat edilmeden önce çalışma masasını ateşle aydınlatabilirdi.
- Y (Çünkü burada belirtili bir nesne yoktur.)
Herhangi bir başka sorunuz varsa yardımcı olmaktan memnuniyet duyarım!
Tabii, cümlelerdeki yer ve zarf tamlayıcılarını belirlemekte yardımcı olabilirim.
ETKİNLİK 4: Yer Tamlayıcısı
Aşağıdaki cümlelerde geçen yer tamlayıcılarını bulalım:
-
Gezimizi sonlandırmak için köyün içinde bulunan antik kente geldik.
- Yer Tamlayıcısı: köyün içinde
-
Dedem elindeki gazete kağıtlarından küçük gemiler yaptı.
- Yer Tamlayıcısı: elindeki
-
Yaptığınız planlara uygun hareket etmeye gayret edin.
- Yer Tamlayıcısı: (yer tamlayıcısı yok)
-
Yangını söndürmek için gelen insanlara ben de yardım edeceğim.
- Yer Tamlayıcısı: (yer tamlayıcısı yok)
-
Körfezin manzarasını ve masmavi sularını tepeden seyredelim.
- Yer Tamlayıcısı: tepeden
-
Piknikte kullanacağı örtüyü ve diğer malzemeleri annesinden istedi.
- Yer Tamlayıcısı: annesinden
-
Bütün gece yapmaya çalıştığım projeyi masanın üstünde unutmuş.
- Yer Tamlayıcısı: masanın üstünde
-
Hediye almak için biriktirdiğim para dedemde kalmış.
- Yer Tamlayıcısı: dedemde
ETKİNLİK 5: Zarf Tamlayıcısı
Aşağıdaki cümlelerde geçen zarf tamlayıcılarını bulalım:
-
Tarihi mezarların içinde bulunan yapraklar şimdi inceleniyor.
- Zarf Tamlayıcısı: şimdi
-
Şehirlerde “eski” olarak anılan kısımları gezmeyi çok severim.
- Zarf Tamlayıcısı: çok
-
Yağmur yağmur sularının kireç taşlarını aşındırdıkça oluşmuş.
- Zarf Tamlayıcısı: (zarf tamlayıcısı yok)
-
Annemi üzmemek ve hemen eve gitmek için yola koyulduk.
- Zarf Tamlayıcısı: hemen
-
Bana yetişmeye çalışan anneannem bahçeye nefes nefese girdi.
- Zarf Tamlayıcısı: nefes nefese
-
Bir zamanlar uzak memleketlerden birinde bir köy varmış.
- Zarf Tamlayıcısı: bir zamanlar
-
Annemle kavak ağaçlarının olduğu yolda yürüdük.
- Zarf Tamlayıcısı: (zarf tamlayıcısı yok)
Bu yönergeleri izleyerek yer ve zarf tamlayıcılarını bulabilirsiniz. Başka bir konuda yardıma ihtiyacınız olursa sormaktan çekinmeyin!